Sanat Eserini Oluşturan Duygu Durumları İle Algılanmasındaki Tinsel ve Biçimsel Etkilerin Rolü

Abstract

Sanat eserini oluşturan duygu durumları, bir teori veya kuram, birçok sistemin organizasyonuna ilişkin gerçekleri ve olayları açıklayan ayrıca bir çalışma alanının temelini oluşturan bir dizi kural ve düzenliliğin etkileri ile oluşur. Sanatın genel tanımını verecek bir teori geliştiren, sınırlarını çizen, bir şeye “sanat eseri” dememizi sağlayan nitelikleri belirleyen olguların başında duygular ve biçimsel hazlar ve tinsel yaklaşımlar yer almaktadır. Ayrıca sanat, doğa ve insanın nesnel gerçeklerle olan estetiği ile ilgilidir. Sanatçı için gerçeklik olarak nitelendirilen varlığın temsili olarak görme ve kavrama ile belirginleşen duygusal hisler sanatta ele alınacak konulara bağlıdır. İnsana ait bir yeti olan sanat, var olmanın temsili niteliğindedir. Sanatçı için doğadaki gerçek nesneler, estetik algıları fark etmeye yardımcı olur. Buna ilaveten bireysel olarak ortaya çıkan duygusal durumlar, objektif ve sübjektif hükümlere bağlı olarak estetik yargının ortaya çıkmasına neden olur. Sanat, eserde öz varlığın sahip olduğu temel niteliklerdir. Sanatsal varlığın ortaya çıkmasına yardımcı olan biçim ise; herhangi bir nesnenin duyularımızla algılanabilen gerçeklikler olarak karşımıza çıkar. Sanatçı için doğadaki maddi özellikler algıları ortaya çıkartırken, algıların estetik amaçlar ile hoşa giden biçimler oluşturma çabası ile ortaya çıkan eserler, var olan duygu durumlarının da ortaya çıkmasına yardımcı olur. Sanatçı, sanatın dinamiklerini algılamasından yola çıkarak geliştirilen bir bakış açısı ile sanatsal ifadesini yansıtırken gündelik nesneler ve duyular arasındaki etkileşimden yola çıkarak sanatsal biçimleri oluşturmaya çalışır. Sanatçılar için algılanan biçimi gerçekleştiren nesneler ve gündelik hayattaki nesneler tinsel yaklaşımların bir sentezi olarak sanat eserleri oluşturmaya yardımcı olur. Toplumu etkileyen kültürel, sosyopolitik, ekonomik olguların da sanat eserini oluşturmaya etki eden etmenlerin başında olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca sanat eseri üretiminde sanatçının içinde bulunduğu psikolojik duruma ve toplumsal yapıya bağlı olan değişkenler, dönüşüm sürecinde sosyal ve duygusal mekanizmalardan etkilenir. Böylelikle kendi başına sanatsal bir anlamı olmayan nesneler, sanatçılar tarafından eserlere dönüştürme serüveninde birbiri ile etkileşim içeresindedir. Araştırmamız sanat eserini oluşturan duydu durumları ve algılanmasındaki tinsel ve biçimsel etkilerin rolü ilgili nitel veriler irdelenerek yapılmıştır. Bu çalışmanın sanat alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.