Özdek, UğurDeğer, YeterBeyazpolat, Ayhan2025-05-102025-05-102021https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5-14w-WnmQWom6GFfxguStzwLnnzIeS4C7cMrPcJBGFNspubshttps://hdl.handle.net/20.500.14720/21656Bu çalışmada Ferula rigidula'nın total fenolik ve flavonoid içeriği, antioksidan aktivitesi ve letal doz belirlemesi yapıldı. Diyabetik ratlarda, Ferula rigidula'nın serum lipit profili, pankreas dokusunun lipit peroksidasyonu, antioksidanlar ve histopatolojisi üzerine etkisi araştırıldı. Bitkinin fenolik ve flavonoid madde miktarı sırasıyla 22.37±0,60 µgGA/mg ve 16.87±2.60 µgKE/mg olarak belirlendi. DPPH serbest radikal süpürme aktivitesi, standart olarak kullanılan BHT ve α-TOC'dan yüksek, BHA'ya yakın olduğu tespit edildi. CUPRAC yöntemine göre antioksidan aktivite, α-TOC'dan yüksek, BHT ve BHA'dan düşük olduğu belirlendi. Ferula rigidula ekstraktının LD50 değerinin 2000 mg/kg'dan yüksek olduğu bulundu. Diyabet çalışması için 49 adet erkek Wistar albino rat, kontrol, diyabet, diyabet+Ferula rigidula (250 ve 500 mg/kg), diyabet+glibenklamid (5 mg/kg), Ferula rigidula (250 ve 500 mg/kg) grubu olmak üzer yedi gruba (n=7) ayrıldı. Diyabet gruplarına STZ 45 mg/kg tek doz intraperitoneal ve Ferula rigidula ekstraktı ile glibenklamid 28 gün gastrik gavaj ile uygulandı. Kontrol grubuna göre, diyabet grubunda, serum açlık kan şekeri, kolesterol, trigliserid, HDL ve LDL seviyelerinin arttığı, insülin seviyesinin azaldığı tespit edildi (p<0.05). Diyabet grubuna göre, açlık kan şekeri seviyesinin diyabet+Ferula rigidula 500 mg/kg grubunda, kolesterol ve HDL seviyelerinin diyabet+Ferula rigidula 250-500 mg/kg ve diyabet+glibenklamid gruplarında azaldığı, insülin seviyesinin ise diyabet+Ferula rigidula 500 mg/kg ve diyabet+glibenklamid gruplarında arttığı saptandı (p<0.05). Kontrol grubuna göre, diyabet grubunda, pankreas dokusu MDA seviyesinin arttığı, GSH seviyesinin ve CAT, GSH-Px, SOD enzim aktivitelerinin azaldığı belirlendi (p<0.05). Diyabet grubuna göre, diyabet+Ferula rigidula 250-500 mg/kg (500 mg/kg için GSH-Px hariç) ve diyabet+glibenklamid gruplarında MDA seviyesinin azaldığı, GSH seviyesi ve CAT, GSH-Px, SOD enzim aktivitelerinin arttığı belirlendi (p<0.05). Histopatolojik analizde, diyabet grubunda pankreas Langerhans adacıklarında atrofik görünüm ve nekrotik hücreler olduğu belirlendi. Diyabet+Ferula rigidula 500 mg/kg grubunda diyabetin pankreasın Langerhans adacıkları üzerindeki histopatolojik etkiyi azaltmada etkili olduğu görüldü. Bu bulgular ışığında, Ferula rigidula ekstraktının klinik olarak kullanım olanaklarının araştırılmasının yararlı olabileceği sonucuna varıldı. Anahtar kelimeler: Antioksidan aktivite, Diyabetes mellitus, Ferula rigudula, Oksidatif stres, RatIn this study, total phenolic and flavonoid content, antioxidant activity and lethal dose of Ferula rigidula were determined. The effects of Ferula rigidula on serum lipid profile, lipid peroxidation, antioxidants and histopathology of pancreatic tissue in diabetic rats were investigated. The phenolic and flavonoid content of the plant was determined as 22.37±0.60 µgGA/mg and 16.87±2.60 µgKE/mg, respectively. It was determined that DPPH free radical scavenging activity was higher than standard BHT and α-TOC and close to BHA. According to the CUPRAC method, antioxidant activity was determined to be higher than α-TOC and lower than BHT and BHA. The LD50 value of Ferula rigidula extract was found to be higher than 2000 mg/kg. In this study, 49 male Wistar albino rats were divided into seven groups (n=7). These gruops are control, diabetes, diabetes+Ferula rigidula (250 and 500 mg/kg), diabetes+ glibenclamide (5 mg/kg), Ferula rigidula (250 and 500 mg/kg) groups. STZ 45 mg/kg was administered intraperitoneally to the diabetic groups. Ferula rigidula extract and glibenclamide were administered to diabetic groups by gastric gavage for 28 days. It was found that serum fasting blood glucose, cholesterol, triglyceride, HDL and LDL levels increased and insulin levels decreased in the diabetic group compared to the control group (p<0.05). Compared to the diabetic group, it was determined that fasting blood glucose levels decreased in the adiabetic+Ferula rigidula 500 mg/kg group, and cholesterol and HDL levels in the diabetes+Ferula rigidula 250-500 mg/kg and diabetes+glibenclamide groups. Insulin levels were found to be increased in diabetes+Ferula rigidula 500 mg/kg and diabetes+glibenclamide groups (p<0.05). It was determined that pancreatic tissue MDA level increased, GSH level and CAT, GSH-Px, SOD enzyme activities decreased in the diabetic group compared to the control group (p<0.05). Compared with the diabetes group, it was determined that MDA level decreased, GSH level and CAT, GSH-Px, SOD enzyme activities increased in diabetes+Ferula rigidula 250-500 mg/kg (excluding GSH-Px for 500 mg/kg) and diabetes+glibenclamide groups (p<0.05). Histopathological analysis revealed atrophic appearance and necrotic cells in pancreatic Langerhans islets in the diabetes group. It was observed that the negative histopathological effects of diabetes on the Langerhans islets of the pancreas were reduced in the Diabetes+Ferula rigidula 500 mg/kg group. According to these findings, it was concluded that it may be beneficial to investigate the clinical usage possibilities of Ferula rigidula extract. Keywords: Antioxidant activity, Diabetes mellitus, Ferula rigudula, Oxidative stress, RattrBiyokimyaBitki özütüDiabetes mellitus-deneyselFerula L.Ferula rigidulaHayvan deneyleriHiperglisemiHiperlipidemilerOksidatif stresPankreasSıçanlarBiochemistryPlant extractDiabetes mellitus-experimentalFerula L.Ferula rigidulaAnimal experimentationHyperglycemiaHyperlipidemiasOxidative stressPancreasRatsMaster Thesis76664616