Yaşar, FikretHassan, Dıyar Abdullah2025-05-102025-05-102023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=a0OMTmEd_3mfOBxT8SiBTEZGPvj65U8DO1VRybttBC5YSesWAahLQbfynxlC_GGdhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/20786Bitki büyüme düzenleyicilerinin bitkiler üzerindeki değişken etkinlik seviyeleri göz önünde bulundurularak, bu çalışma iki biber çeşidinin büyüme, besin alımı ve fizyolojik tepkilerini hidroponik ortamda ekzojen kinetin uygulaması ile birlikte tuz stresine karşı araştırmak üzere planlanmıştır. Denemelerde tatlı biber (Capsicum annuum, Yalova Çarliston 341) ve acı biber (Capsicum annuum, BT Ince Sivri Kıl Acı 016) olmak üzere iki farklı biber çeşidi kullanılmıştır. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre iklim odasında, 16 saat aydınlık (25±1oC), 8 saat karanlık (22±1oC) ve %70 nem oşullarında yürütülmüştür. Bu denemede kontrol ve 100 mM NaCl ile 8 farklı dozda kinetin yapraktan uygulamaları yapılmıştır. Kök, gövde ve yaprak ağırlıkları (g), gövde uzunluğu (cm) ve çapı (mm), boğum arası uzunluğu (mm), yaprak sayısı, 1-5 skala özellikleri incelenmiştir. Net fotosentez hızı, makro ve mikro (N, P, K+, Na+, Cl-, Ca2+, Mg2+, Fe2+, Mn2+, Cu2+, ve Zn2+) element içerikleri, SOD, CAT, APX, MDA, prolin içeriği, H2O2 seviyesi, klorofil değeri (SPAD), hormonal seviyeler olan GA, IAA, ABA ve Z'nin bitkilerin stres faktörlerine metabolik tepkileri araştırıldı. Biber çeşitleri tuz stresine farklı tepkiler göstermiştir. Sonuçlara göre, maksimum vejetatif parametreler tatlı ve acı çeşitlerin kontrol uygulamasına aittir. Kesin bir doz verilememekle birlikte tatlı biberde orta, acı biberde düşük dozlar olumlu yönde etki yapmıştır. Biber çeşitleri tuzlu koşullarda hormon içeriği açısından farklı tepkiler göstermiştir. Çalışmada tuz stresi altındaki biber çeşitlerinde H2O2 ve MDA içeriğinde artış olduğu tespit edilmiştir. Tatlı biberde 35 mg kg-1 kinetin uygulaması MDA içeriğini neredeyse kontrole düzeyine indirirken, aynı şekilde 25 mg kg-1 acı biber çeşitinde iyileştirici etki göstermiştir. Antioksidan enzim aktivitesinin genel olarak tuz stresi ile arttığı kaydedilmiştir. SOD aktivitesi üzerine yapraktan kinetin uygulamaları tatlı biberde çeşitinde 40 mg kg-1 ve acı biberde çeşitinde 5 mg kg-1 ile en yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu koşullarda CAT maksimum 30 mg kg-1 ve 20 mg kg-1 de not edilmiştir ve APX enzimi 40 mg kg-1 ve 35 mg kg-1 kinetin dozlarında saptanmıştır. Ayrıca kontrol uygulamasına göre prolin, klorofil ve net fotosentez hızının arttığı gözlenmiştir. Na miktarının artmasıyla birlikte Ca2+, K+, Mg2+ iyonlarının alımında azalma olmakta, bazı mikrobesinlerin alım oranlarında ise artış belirlenmektedir. Bu çalışma sonucunda tuzluluk stresine maruz kalan biber çeşitlerinde yapraktan düşük doz kinetin uygulamalarının iyileştirici yönde etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.Considering the variable effectiveness levels of plant growth regulators on plants, this study was planned to investigate growth, nutrient uptake, and physiological responses of two pepper varieties against salt stress in combination with exogenous application of kinetin in a hydroponic culture. Seedlings were grown in the climate chamber room, 16 hours of light (25±1oC), and 8 hours of darkness (22±1oC), and 70% air relative humidity conditions, it was designed according to the randomized plot design. Two pepper varieties, sweet pepper (C. annuum, Yalova Çarliston 341) and hot pepper (C. annuum, BT Ince Sivri Kıl Acı 016), were used for the experiments. In this experiment, control and 100 mM NaCl with the applications of 8 different doses of kinetin foliar spray were applied. Root, stem and leaf weights (g), stem length (cm) and diameter (mm), internode length (mm), and number of leaves, 1-5 scales were examined. Net photosynthesis rate, macro and micro (N, P, K+, Na+, Cl-, Ca2+, Mg2+, Fe2+, Mn2+ , Cu2+, and Zn2+) element contents, SOD, CAT, APX, MDA, proline content, H2O2 level, chlorophyll value (SPAD), hormonal levels of GA, IAA, ABA, and Z investigated for the metabolic responses of plants to stress factors. Pepper varieties showed different responses to salt stress. According to the results, the maximum vegetative parameters belong to the sweet and hot varieties in the control application. Although a precise dose could not be given, medium doses in sweet pepper and low doses in hot pepper varieties helped positive effects. They showed different responses in terms of hormone content in salty conditions. In the study, an increase in H2O2 level and MDA content was determined in pepper varieties under salt stress. In sweet pepper variety, the application of 35 mg kg-1 kinetin reduced the MDA content almost to the control treatment, likewise, 25 mg kg-1 of hot pepper had a curative effect. It was noted that antioxidant enzyme activity generally increased with salt stress. Foliar kinetin applications on SOD activity were reported at the highest level at 40 mg kg-1 in sweet pepper and at 5 mg kg-1 in hot pepper. In these conditions, the CAT was noted at maximum 30 mg kg-1 and 20 mg kg-1, and the APX enzyme was detected at 40 mg kg-1 and 35 mg kg-1 kinetin doses. It was observed that proline, chlorophyll reading value and net photosynthesis rate increased compared to control conditions. With the increase in the amount of Na+, there is a decrease in the uptake of Ca2+, K+, Mg2+ ions, an increase in the uptake of some micronutrients rates are observed. In this study, it was concluded that foliar kinetin applications at low doses had a healing effect on pepper varieties exposed to salinity stress.enZiraatAgricultureDoctoral Thesis385810510