Gözütok, ŞakirMete, Hürkan2025-05-102025-05-102021https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=8tbPippmWV_b-Irrn9YEAkMZspbnODyoZQXlU0h3xMmkvZtI2444hGaqpwdipkrVhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/21526Bu çalışmada 19.yüzyılın önemli mutasavvıflarından biri olan Seyyid Taha Hakkâri (v.1853)'nin hayatı, ilmi kişiliği ve eğitim faaliyetleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Seyyid Taha'nın yetiştiği ortam çeşitli durumlar üzerinden değerlendirilmiştir. İrşad faaliyetlerinin yanında ilmi yönü ile toplumsal sorunlara getirdiği çözümlerin tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Seyyid Taha'nın ilme verdiği önem ve ideal eğitim anlayışının esasları tespit edilmiştir. Seyyid Taha'nın tasavvufi yönünün yanı sıra siyasi hareketliliklerle bölgenin müdafaa edilmesi penceresinden baktığı Anadolu'ya dışarıdan gelebilecek Şii etkisi ve Rus tehlikelerine karşı halkı uyandırmaya ve halkı örgütlemeye çalıştığı görülmüştür. Ayrıca bölge halkının kişisel sorunlarında, aşiret arası kavgalarda ve bölge emirlikleri ile Osmanlı Devleti arasında yaşanan sıkıntılarda taraftarları uzlaştırıcı bir rol üstlenmiştir. Seyyid Taha, bölgedeki stratejik yerlere açtığı eğitim kurumları olan medreselerle Sünni toplumun ilim hayatına katkı sağlamıştır. Doğu medreseleri arasında bulunan bu medreselerde eğitim ve öğretimde uygulanan yöntem ve tekniklerin tespiti yapılmıştır. Ayrıca tasavvufi eğitimde kullanılan metotlara ve tasavvufi eğitimin psikolojik temellerine yer verilmiştir. Yaklaşık 42 yıl süren irşad faaliyetleri ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, Irak, İran, Suriye gibi geniş bir coğrafyayı etkisi altına aldığı ve birçok mürid yetiştirerek günümüze kadar ulaşan Nakşi-Halidi geleneğinin tohumlarını attığı görülmüştür. Çalışmamızda Seyyid Taha'nın Berdesor ve Nehri'de okuttuğu dersler, talebeleri ve halifeleri aracılığıyla kurulmasına öncülük ettiği medreseler tespit edilmeye çalışılmıştırIn this study, information about the life, scientific personality and educational activities of Seyyid Taha Hakkari (d.1853), one of the important mystics of the 19th century, has been compiled. The environment in which Sayyid Taha grew up was evaluated through various situations. In addition to the activities of guidance, it has been tried to determine the solutions it brings to social problems with its scientific aspect. The importance that Seyyid Taha gives to science and the principles of ideal education have been determined. It has been seen that Seyyid Taha tried to awaken the people and organize the people against the Shiite influence and Russian dangers that could come from the outside in Anatolia, which he looked at from the perspective of defending the region with political movements, as well as his mystical aspect. In addition, his supporters played a conciliatory role in the personal problems of the people of the region, in the fights between the tribes and the problems between the regional emirates and the Ottoman Empire. Seyyid Taha contributed to the scientific life of the Sunni society with the madrasahs, which are the educational institutions he opened in strategic places in the region. The methods and techniques applied in education and training in these madrasas, which are among the eastern madrasas, were determined. In addition, the methods used in Sufi education and the psychological foundations of Sufi education are included. It has been seen that it has influenced a wide geography such as Eastern and Southeastern Anatolia regions, Iraq, Iran, Syria with its guidance activities that lasted for about 42 years, and it has sowed the seeds of the Naksi-Khalidi tradition, which has survived to the present day by raising many murids. In our study, it has been tried to identify the madrasas that Seyyid Taha taught in Berdesor and the River, and the madrasahs he pioneered through his students and caliphs.trEğitim ve ÖğretimFelsefe19. yüzyılBiyografiEğitimEğitim düşüncesiEğitim faaliyetleriEğitim felsefesiMedreselerOsmanlı DevletiOsmanlı DönemiSeyyid Taha HakkariEducation and TrainingPhilosophy19. centuryBiographyEducationEducation thoughtEducation activitiesEducation philosophyMadrasahsOttoman StateOttoman PeriodSeyyid Taha HakkariMaster Thesis83673034