Çıkar, Mehmet ŞirinErdoğan, Abdulhakim2025-05-102025-05-102021https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5-14w-UfM8-ER3etY6wAxtznsSjnbB9naFizN_DaLu1_JVdNNhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/21786Arap dili gramerini incelediğimizde, temel kaynaklarından başta Kur'an-ı Kerim olmak üzere diğer İslami ilimleri tam anlamıyla öğrenebilmek adına nahiv kaideleri ta'liminin önemli bir role sahip olduğunu görmekteyiz. Bu öneme binaen nahivciler, nahiv kaidelerini ihtiva eden eserleri kaleme almışlar. Te'lif edilen bu eserlerin bir kısmı detaylı içeriğinden dolayı kimi nahivciler tarafından özetlenerek ihtisar çalışmaları yapılmıştır. Kimi eserler de içerdiği muğlak ibarelerden dolayı anlaşılması zor olduğu için başka nahivciler tarafından detaylandırılarak şerh çalışmaları yapılmıştır. Arap dili gramerinde te'lif edilen eserlerin detaylandırma veya özetlenme yolu ile yapılan şerh ve muhtasar çalışmaları büyük bir önem arzetmektedir. Bu alanda yapmış olduğu önemli çalışmalarıyla ön plana çıkan nahivcilerden biri İbn Hişâm'dır. Nitekim İbn Hişâm, kimi zaman kendi eserlerini kimi zaman ise başka müelliflerin eserlerini şerh etmiş veya ihtisar etmiştir. Bu çalışmada öncelikle şerh ve muhtasar kavramların tahlili yapıldıktan sonra İslam âlimleri tarafından şerh ve muhtasarın bir gelenek haline getirilme süreci ele alınmıştır. İslami ilimlerin yanında ayrıca dil alanıyla ilgili de yapılan şerh ve muhtasar çalışmaları incelenmiştir. Birinci bölümde İbn Hişâm'ın yaşadığı dönem genel bir bakış açısıyla ele alınmış daha sonra hayatı, ilmi kişiliği, hocaları, öğrencileri ve eserleri hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise İbn Hişâm'ın şerh ve muhtasar ile ilgili düşüncesi irdelenmiştir. Şerh ve muhtasar alanında te'lif ettiği eserler ile eserlerdeki metodu ele alınmıştır. Diğer eserleri hakıkında da bilgiler verilmiş olmakla beraber şerh alanında Şerhu katri'n-neda ve belli's-sadâ eseri; muhtasar alanında ise el-İ'râb an kavâidi'l-î'râb eserleri detaylıca incelenmiştir.When we examine the grammar of the Arabic language, we see that the instruction of nahiv rules has an important role to be able to learn other Islamic sciences, including the Quran, which is one of our main sources. Due to this importance, nahiv scholars have written works that make up the rules of nahiv. Some of these works were summarized by some nahiv scholars because they contain too much detail and they were made specialization. Since some works are also difficult to understand, they were examined in detail by other nahiv scholars. Annotation and concise studies made by way of elaboration or summarization of the works that are interpreted in Arabic language grammar are of great importance. Ibn Hisham is one of the nahiv scholars who stood out with his important work in this field. Ibn Hisham sometimes interpreted or collected his works and sometimes the works of other authors. In this study, firstly, after analyzing the concepts of annotation and concise, the process of making commentary and concise a tradition by Islamic scholars is discussed. Annotation and concise studies in the field of Islamic sciences and language have been examined. In the first part, it is given information about Ibn Hisham with an overview of the period he lived, and then it is tried to give information about his life, scientific personality, teachers, students and works. In the second part of the study, the thought of Ibn Hisham about annotation and concise is examined. With the work, he wrote in the field of annotation and withholding. The method in the works is discussed. Although the information is given about his other works, Şerhu katri'n-neda and belli's-sadâ; The works of al-İ'râb an kavâidi'l-î'râb were examined in detail in the field of conclusion.trDinArapçaDil bilgisiMuhtasarİbn HişamŞerhReligionArabicGrammarMuhtasarİbn HişamCommentaryMaster Thesis118668080