Köse, Y. OnurTolluoğlu, Deniz2025-06-302025-06-302006https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-L8ilcwn9ZRRc_YMKxXW1ri4wuecCslcCmL-j85jG_QyatgZgqSE3HnGHerGlbUqhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/27034Tendürek volkanı üzerinde gelişen deformasyonların SAR interferometrisitekniği ile belirlenmesine yönelik gerçekleştirilen bu çalışma, Yüzüncü YılÜniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalıbünyesinde Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanmıştır.Çalışmanın amacı, Tendürek volkanı üzerinde gelişen deformasyonları,Farksal SAR İnterferometrisi tekniği kullanarak, milimetre mertebesindehassasiyetle tespit etmektir.Kuvaterner yaşlı genç volkanik ürünler, Doğu Anadolu'da oldukça genişsahalarda yayılım sergiler. Ağrı (5135 m), Süphan (4058 m), Tendürek (3533 m) veNemrut (2935 m) çoğunlukla Van Gölü kuzeyinde yer alan Kuvaterner yaşlıaktiviteye sahip büyük volkanik yapıların başlıcalarıdır. Bunların içersinde özellikleNemrut ve Tendürek volkanları günümüze kadar sergilemiş oldukları faaliyetleriyleTürkiye'nin iki aktif volkanı olarak bilinmektedir. Bunlardan stratovolkanözelliğindeki Nemrut Volkanının son 10 bin yıl içersinde yaklaşık 20-25 kezpüskürdüğü ve son birkaç yüz yıla kadar kuzeyindeki oldukça lokal sahalarda lavakıtma faaliyetlerini sürdürdüğü önceki çalışmalardan bilinmektedir.Bir kalkan tipi volkan özelliğindeki Tendürek'te ise, geniş yayılımlargösteren en genç bazaltik lav ürünlerinin yaşının 2500 yıl olduğu ifade edilmektedir.Tendürek Volkanı üzerinde özellikle yoğun gaz ve su buharı çıkışlarının yanı sırayakın çevresindeki oldukça sık rastlanan sıcak ve mineralli su kaynaklarının varlığıve ayrıca son birkaç yüzyılda kaydedilmiş lokal aktiviteleri, yakın gelecekte tekrarfaaliyete geçebileceği kanısı uyandırmaktadır. Bu nedenle bu tez çalışmasıkapsamında, Tendürek Volkanı'nın son 15 yıllık radar uydusu arşivlerindensağlanmış verilerle yüzey deformasyonları araştırılmış ve değerlendirilmiştir.Çalışmada, ESA'ya ait ERS uyduları tarafından 1993-2000 tarihleriarasında alınan SAR görüntülerinden yararlanılmıştır. Bu görüntülerden 45 adetinterferogram üretilmiştir. Radar görüntüleri seçimi ve eşlemeleri hakkında bilgilersunulmuş, görüntülerin işleniminde özel amaçlı DIAPASON paket yazılımındanfaydalanılmıştır. Oluşturulan interferogramların yorumları yapılarak, TendürekVolkanı üzerinde gelişen deformasyonun miktarı hesaplanmıştır. Sonuçta 7 yıllıksürece yönelik olarak Tendürek volkanı üzerinde toplam 156 mm'lik bir çökmedeformasyonu tespiti yapılmıştır.Anahtar kelimeler: Tendürek Volkanı, SAR İnterferometrisi, FarksalSAR İnterferometrisi, İnterferometrik SAR, Volkanik Deformasyonlar, Volkanizlenmesi, Yüzey DeformasyonlarıiThis study, undertaken to determine surface deformations of TendurekVolcano with techniques of SAR interferometry, is prepared as a MS thesis inGeological Engineering program at Graduate School of Natural and AppliedSciences of Yuzuncu Yil University.The aim of the study is to monitor and calculate, with sensitivity ofmillimetres, the surface deformations developed on Tendurek Volcano (Turkey-Iranborder region, Van, East of Turkey) by using satellite based techniques ofDifferential SAR Interferometry (DinSAR).In Eastern Anatolia, Quarternary young volcanic products spread over verylarge areas. Agri (Ararat; 5135m), Suphan (4058m), Tendurek (3533m) and Nemrut(2935m) are major edifices of volcanoes having Quaternary activities, frequentlylocated at the north of Lake Van. Specially two volcanoes among them, Nemrut andTendurek, are known as active volcanoes with respect to their manner of behaviorsexhibited up to now. One of them having a character of stratovolcano, Nemrut, iswell known from previous studies, that it erupted 20-25 times in the last 10,000years and maintained some activities of lava flows on its northern flank within thelast few centuries.As for the other one having a character of shield volcano, Tendurek, theage of wide spreaded young basaltic lava flows is reported, in previous studies, as2500 years. Actual and dense activities of fumaroles, gas issues and vapouremissions on the volcano, existence of a lot of thermal and mineral water areas in itsnearby vicinity and some local records of little eruption activities within the last fewcenturies, impress upon that Tendurek may show a volcanic activity in the nearfuture. Therefore, in scope of this study, the surface deformations of TendurekVolcano are investigated and interpreted with image data taken from archives of thelast 15 years of radar satellites.In the study, 45 interferograms are produced from SAR images taken byERS satellites of ESA between 1993 and 2000. The software DIAPASON is usedfor SAR image processing. Consequently, a deflation type deformation up to 156mm on Tendurek Volcano is determined for the study period of 7 years.Key Words: Tendurek Volcano, SAR Interferometry, Differential SARInterferometry, Interferometric SAR, Volcanic Deformations, Volcano Monitoring,Surface Deformations.iiitrAstronomi ve Uzay Bilimlerijeodezi ve Fotogrametrijeoloji MühendisliğiAstronomy and Space Sciencesgeodesy and Photogrammetrygeological EngineeringMaster Thesis220182694