Türker, MusaÖzdemir, Fethi Ahmet2025-06-302025-06-302007https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=XohQ0H2mJnBfxLPsY8dG419fjuPzagATRE294YzHm9Z-pj_MzapEe1pLAYoGiQSYhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/27080Bu çalışmada 16 mercimek bitkisi çeşidinin (Lens culinaris Medik.) eksplantları kullanılarak Murashigeve Skoog (MS) ortamında farklı bitki büyüme düzenleyicileri (BBD) ile muamele edilip genotipin, kullanılaneksplantın ve BBD'nin mercimek bitkisinin mikroüretimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Oksin, sitokinin veoksin/sitokinin kombinasyonları eksplantlara uygulanmıştır. Beş farklı BBD, 16 mercimek çeşidinin 5 farklıeksplantı ile muamelesi sonucunda, Meyveci 2001, Özbek, Yeşil 21 ve Pul 11 çeşitlerinin gövde ucu, boğum,kotiledon ve hipokotil eksplantlarına 4 mg/l benzil amino pürin (BAP) uygulamasında en yüksek düzeyde gövdesürgünü elde edilmiştir (4-10 adet). Bu sürgünler köklendirilmek amacı ile 0.25, 1 ve 2 mg/l indol bütirik asit(IBA) içeren ortamlara transfer edilmiştir. Fakat uygulanan IBA miktarları aşırı derecede gövde sürgünlerioluşumuna neden olmuştur. Önceki BAP uygulamasında kotiledonlar 1 aylık bir sürede az sayıda sürgüntaslakları oluşturmuşken, Özbek varyetesi kotiledonu 1 mg/l IBA uygulamasında 28 adet gövde sürgünüoluşumuna neden olmuştur. Ayrıca Yeşil 21, hipokotilden 23, Meyveci 2001 gövde ucundan 17, Özbekhipokotilinden 18, Pul 11 boğumdan 21, diğer varyeteler ise çeşitli eksplantlardan 3-15 arası sürgün vermiştir.Kök eksplantları kallus üretmiştir. Sürgünler birbirinden ayrıştırılarak hormonsuz ortamda geliştirilmiştir. 1-10µM naftalen asetik asit (NAA) ile köklendirilip saksılara transfer edilerek sağlıklı fideler elde edilmiştir.Anahtar kelimeler: Bitki büyüme düzenleyicileri, Eksplant, Mercimek, MikroüretimThe effects of the concentration and combination of plant growth regulators (PGR) and explants onmicropropagation of 16 lentil (Lens culinaris Medik.) cultivars were investigated. Shoot tip, steam node,hypocotyl, cotyledon and root of 16 lentil cultivars were tested as explants with the total of five differentconcentration of auxin, cytokinin alone and auxin/cytokinin combinations to obtain the highest adventitiousshoot proliferation. Meyveci 2001, Özbek, Yeşil 21 and pull 11 cultivars gave the highest amount of adventitiousshoots (4-10 pieces) from shoot tip, steam node, hypocotyls and cotyledon explants with 4 mg/l benzyl aminopurine (BAP) in Murashige and Skoog (MS) medium. Shoots were separated and transferred to MS medium with0.25, 1 and 2 mg/l indole butyric acid (IBA) to provide adventitious roots. However, instead of root newsecondary shoots were burst up to 28, from each primer adventitious shoot. Özbek gave 28 adventitious shootsfrom cotyledon eksplant in MS medium with 1 mg/l IBA followed by Yeşil 21 with 23 shoots from hypocotyl,Pull 11 with 21 shoots from steam nod, Meyveci 2001 with 17 shoots from shoot tip, Özbek with 18 shoots fromhypocotyl. The other cultivars gave 3-15 adventitious shoots from different explants. Root eksplants producedunorganized callus in MS medium with different PGR.Shoots were separated from each other and transferred to PGR free MS medium to obtain optimumgrowth to survive. Adventitious roots were proliferated from shoots in MS medium with naphthalene acetic acid(NAA) in concentration ranged 1-10 µM. The seedlings were transferred to pots containing soil and healthyplants were obtained.Key words: Explant, Lentil, Micropropagation, Plant growth regulatortrBiyolojibitki Büyüme Düzenleyicilerilens CulinarismercimekBiologyPlant growth regulatorsLens culinarisLentilMaster Thesis42199668