Duman, AbdullahKarakuş, Burcu2025-09-032025-09-032025https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=5NNqZKwwGohPh6_KCcfp-r_Wqz-lN4QYi6FOhkcU61MxhacypQN6-NjjLiZEXpKXhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/28529Herakleios Hanedanlığı (610-711), Bizans İmparatorluğu tarihi içerisinde siyasî, sosyal, kültürel ve dinî dönüşümlerin yaşandığı kritik bir dönemi temsil eder. Kartaca Eksarhosu'nun oğlu Herakleios'un, 610 yılında selefi Phokas'ı devirerek Bizans tahtını ele geçirmesiyle birlikte Herakleios Hanedanlığı dönemi başlamıştır. İmparator Herakleios, tahta geçtikten sonra karşılaştığı en önemli tehditlerden biri olan Sâsânîlerle yürütülen uzun ve zorlu savaşları 628 yılında kazandı. Ancak bu askerî başarı, imparatorluğun derin bir nefes almasına yetmedi. Çok geçmeden güneyde, Arap Yarımadası'nda ortaya çıkan ve kısa sürede siyasî birliğe kavuşan İslâm Devleti ile karşı karşıya kaldı. Herakleios Hanedanlığı'nın Müslümanlarla ilişkileri, Hz. Muhammed (sav) döneminde başladı. Başlangıçta diplomatik düzeyde seyreden temaslar, zamanla askerî çatışmalara dönüştü. İki devlet arasındaki ilişkiler, Herakleios'un torunu II. Konstans (641- 668) döneminde de devam etti. Konstans'ın saltanatı sürecinde İslâm Devleti'nin başında ilk halife Ebû Bekir (632-634) ve halefi Ömer (634- 644) vardı. Bizans'ın, Müslümanlarla kara mücadeleleri devam ederken 655'te yapılan ilk büyük deniz savaşında (Zâtüssavârî) imparatorluk Doğu Akdeniz'deki üstünlüğü kaybetti. İmparator II. Konstans'dan sonra tahta, oğlu IV. Konstantinos (668- 685) geçti. IV. Konstantinos döneminde, Muaviye'nin liderliğinde kurulan Emevîlerle Bizans arasındaki ilişkiler daha çatışmalı bir hâl aldı. Süreçte Anadolu toprakları, Müslüman akınlarına sık sık hedef oldu ve bölge sürekli bir askerî baskı altında kaldı. Müslüman saldırılarından en çok etkilenen şehir, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis oldu. 668-679 yılları arasında şehir, kara ve denizden olmak üzere Müslüman kuşatmasına maruz kaldı. Son deniz kuşatmasında ise Bizans'ın deniz gücünü ve 'Grajuva' olarak bilinen su üzerinde yanan ateşin kullanımı sayesinde Müslümanlar ağır bir yenilgiye uğratıldı. IV. Konstantinos'tan sonra 685 yılında II. Justinianos (685-695/705-711) hanedanlığın başına geçti. Herakleios Hanedanlığı'nın son temsilcisi olan II. Justinianos, Bizans tahtına iki kez çıktı. Bu dönemde, Emevîler ile yoğun diplomatik temasların yanı sıra iki devlet arasındaki askerî mücadeleler de devam etti. Bu çalışmada, Herakleios Hanedanlığı döneminde Bizans ile Müslümanlar arasındaki ilişkiler, askerî çatışmalar, diplomatik girişimler ve kültürel etkileşimler bağlamında çok boyutlu olarak ele alınmıştır.The Heraclius Dynasty (610-711) represents a critical period of political, social, cultural and religious transformations in the history of the Byzantine Empire. When Heraclius, son of the Exarch of Carthage, overthrew his predecessor Phokas and seized the Byzantine throne in 610, the Heraclian Dynasty began. Emperor Heraclius won the long and difficult wars with the Sassanids in 628, one of the most important threats he faced after taking the throne. However, this military success was not enough for the empire to take a deep breath. Soon after, the empire was confronted with the Islamic State, which emerged in the south, in the Arabian Peninsula, and gained political unity in a short time. The relations of the Heraclius Dynasty with the Muslims started during the reign of Prophet Muhammad (peace be upon him). Contacts, which were at the diplomatic level in the beginning, turned into military conflicts in time. The relations between the two states continued during the reign of Heraclius' grandson Constans II (641- 668). During the reign of Constans, the first caliph Abu Bakr (632-634) and his successor Umar (634- 644) were at the head of the Islamic State. While Byzantium's land struggles with the Muslims continued, the empire lost its superiority in the Eastern Mediterranean in the first major naval battle (Zâtüssavârî) in 655. After Emperor Constantine II, his son Constantine IV (668-685) took the throne. During the reign of Constantine IV, relations between the Umayyads, under the leadership of Mu'awiya, and Byzantium became more conflicted. During this period, Anatolian lands were frequently targeted by Muslim raids and the region was under constant military pressure. The city most affected by Muslim attacks was Constantinople, the capital of the Byzantine Empire. Between 668-679, the city was subjected to Muslim sieges from land and sea. In the last naval siege, the Muslims were heavily defeated thanks to the Byzantine naval power and the use of the fire burning on the water known as 'Grajuva'. After Constantine IV, Justinian II (685-695/705-711) took over the dynasty in 685. Justinian II, the last representative of the Heraclius Dynasty, ascended the Byzantine throne twice. During this period, intense diplomatic contacts with the Umayyads as well as military struggles between the two states continued. In this study, the relations between Byzantium and the Muslims during the Heraclius Dynasty are analysed in a multidimensional manner in the context of military conflicts, diplomatic initiatives and cultural interactions.trTarihBizans İmparatorluğuDört Halife DönemiHistoryByzantine EmpireFour Caliph PeriodDoctoral Thesis395948961