Bingöl, MehmetAkça, Nalan2025-05-102025-05-102024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=usXiZIM9Lp0wk-YzRoaT-zlUe0RdArdocTtuBZ4ZfYkYvoUIQGmZg5OmPBslv_hjhttps://hdl.handle.net/20.500.14720/24555Bu tez çalışmasında, entansif koşullarda besiye alınan Zom erkek kuzularının besi performansı, kesim, karkas ve et kalite özellikleri ile birlikte yağ asidi kompozisyonu belirlenmiştir. Araştırmada 2, 3, 4 ve 5 yaşlı koyunlardan doğan toplam 20 baş erkek kuzu hayvan materyali olarak kullanılmıştır. Çalışma 2021 yılında Diyarbakır ili Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Koyunculuk İşletmesi'nde yürütülmüştür. Kuzular 22.62 kg canlı ağırlıkta (yaklaşık 2.5-3 aylık yaşta) besiye alınmış ve alıştırma süresinden sonra 56 gün süreyle ad libitum kesif yeme ek olarak hayvan başına günlük 200 g civarında mercimek samanı verilmiştir. Araştırma materyali kuzularda, besi başı ve besi sonu canlı ağırlık 22.62 kg ve 34.52 kg olarak bulunmuştur. Çalışma sonucunda kuzuların ortalama günlük canlı ağırlık artışı, yem tüketimleri ve besi toplam canlı ağırlık artışı sırasıyla 212.50 g, 1.34 kg ve 11.90 kg olarak hesaplanmıştır. Kuzularda ana yaşının doğum ağırlığına, besi başı ve besi sonu canlı ağırlık ve vücut ölçüleri üzerine, etkisi önemsiz bulunmuştur (p>0.05). Kesim ağırlığı 34.52 kg, sıcak karkas ağırlığı 16.41 kg, soğuk karkas ağırlığı 15.70 kg ve soğuk karkas randımanı ise %45.97 olarak saptanmıştır. Soğuk sol yarım karkas özelliklerinden, kol ağırlığı, etek ağırlığı, boyun ağırlığı, omuz başı ağırlığı, sırt-bel ağırlığı ve but ağırlığı ortalamaları sırasıyla 1.30, 1.20, 0.53, 0.35, 1.05 ve 2.28 kg olarak bulunmuştur. Yağ asitleri kompozisyonu ile ilgili olarak MLD kasında (SFA) doymuş yağ asitleri oranı % 44.54, (MUFA) tekli doymamış yağ asitleri oranı %48.68, (PUFA) çoklu doymamış yağ asitleri oranı %6.45, P/S oranı %0.14, ꞷ6 /ꞷ3 oranı ise 4.51 olarak bulunmuştur. Bu çalışmada, Zom erkek kuzularının besi, kesim, karkas ve et kalite özellikleri ile yağ asitleri yönünden ırkı tanımlayıcı bilgiler elde edilmiştir. Yerli koyun varyetelerimizden Zom koyununun tanımlama ve tescili yönünden çalışmaların yapılması bu koyun üzerine uygulanacak ıslah programlarına da yol gösterici olacaktır.In this thesis, the fattening performance, slaughter, carcass, and meat quality characteristics, along with the fatty acid composition, of male Zom lambs raised under intensive conditions were determined. A total of 20 male lamb specimens born from ewes aged 2, 3, 4, and 5 years were utilized as the experimental material in research. The study was conducted at the Sheep Farm of the Faculty of Agriculture, Dicle University, Diyarbakır province, in 2021. Lambs weighing 22.62 kg live weight (approximately 2.5-3 months old) were fed ad libitum concentrated feed supplemented with around 200 g of lentil straw per animal daily for 56 days after an adaptation period. The live weights at the beginning and end of the fattening period were found to be 22.62 kg and 34.52 kg, respectively. The average daily live weight gain, feed consumption, and total live weight gain during fattening were calculated as 212.50 g, 1.34 kg, and 11.90 kg, respectively. The effect of maternal age on birth weight, initial and final live weights, and body measurements of the lambs was found to be insignificant (p>0.05). The slaughter weight, hot carcass weight, cold carcass weight, and cold carcass yield were determined as 34.52 kg, 16.41 kg, 15.70 kg, and 45.97%, respectively. Among the cold left half carcass characteristics, the average weights of shoulder, brisket, neck, shoulder blade, loin-hip, and leg were found to be 1.30 kg, 1.20 kg, 0.53 kg, 0.35 kg, 1.05 kg, and 2.28 kg, respectively. Regarding the fatty acid composition, the proportion of saturated fatty acids (SFA), monounsaturated fatty acids (MUFA), polyunsaturated fatty acids (PUFA), P/S ratio, and ꞷ6/ꞷ3 ratio in the MLD muscle were found to be 44.54%, 48.68%, 6.45%, 0.14, and 4.51, respectively. This study provided descriptive information on the breed characteristics of Zom male lambs in terms of fattening, slaughter, carcass, and meat quality attributes, as well as fatty acids. Conducting studies on the characterization and registration of Zom sheep, one of our indigenous sheep varieties, will also guide breeding programs to be applied to this breed.trZoolojiZoologyDoctoral Thesis97880218