Köse, M.ruhiSarpkaya, Olcay Akgül2025-06-302025-06-302014https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=sY7m19PfcL6F1NUw-cr80AUjHw9xFSjT99FwfrbC2PPyJYFAWH9iXORUVoTR7j_0https://hdl.handle.net/20.500.14720/27281Bu çalışma Dönerdere köyünün tarihsel süreç içinde geçirdiği ekonomik ve toplumsal dönüşümü etnik, kültürel boyutlarıyla ele almıştır. Çalışmada Van'a bağlı Özalp ilçesinin bir köyü olan Dönerdere'ye 1965'te Trabzon'un Çaykara ilçesine bağlı Uzungöl bucağından dönemin planlama ruhuna uygun bir düşünceyle topraklandırılmak ve üretimi arttırmak amacıyla iskân ettirilen Karadenizli köylüler ile yaklaşık yüz yıldır köyde yerleşmiş bulunan Kürtlerin kurdukları toplumsal ve ekonomik ilişkiler incelenmiştir. Çalışmada iki yerleşkede birlikte yaşayan bu toplulukların üretici özelliklerine bakılmıştır. Yarı göçer bir toplumsal geçmişe sahip Kürtlerin hayvancılıkla geçindiği bilinmektedir. Özalp'in özellikle İran sınırına yakınlığı ve Osmanlı döneminde de göçebe aşiretlerin meskeni olduğu bölgeyi araştıran bilim insanları tarafından ortaya konulmuştur. Bölgenin hayvancılığa dayalı ekonomik ve toplumsal tarihine rağmen devletin orman köylüsü olan ve bahçecilikle uğraşan Karadenizlileri boş bulunan geniş topraklı araziye yerleştirilmesinde 1960'lı yılların planlı kalkınma arzusunun etkisi oldukça belirleyicidir. Dönemin bakanlarının da ifade ettiği gibi Karadenizlilerin çalışkanlığı ve gayretlerinin Kürtlere örnek teşkil edeceği ve onları üretime teşvik edeceği öngörülmüştür. Fakat gelecek yıllardaki tarihsel gelişim bu sonucu ortaya çıkarmamış, Kürtler açısından eşitsiz ilişki biçimlerinin sürdüğü ve toprak mülkiyeti eşitsizliğinin döngüsel olarak varlığını sürdürdüğü bir yapı ortaya çıkmıştır. Çalışmada iskân projeleri planlanırken nüfusun gideceği yer konusunda seçme hakkının olması ve yerlilerin toplumsal yapılarının da araştırılmasıyla bu planlamaların yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Kırsal kalkınma, Dönerdere köyü, kültür, nüfus, iskân.This study based on a village Donerdere, depending on a county Özalp, in the city of Van, with its all cultural dimensions which occurred within its historical process that covers economical, social and ethnical conversions. The approach of the study is mainly focused on the social and economical relations between two people who came from an ethnic variety. The Kurds, in one hand, who are the native of the region and have been living for a hundred years. In the other hand, the northern people who came from the coast of Blacksea and settled by the government at the period of the time. Those peasant migrated from their village bonded to a county Çaykara, in the city of Trabzon, and settled in Dönerdere to practise the planning and supporting agriculture policies of the government at that period of time. The study also monitored those two communities who have been living together in a harmony and with their reproductive instinct and quality. According to historical researchers that they discovered Kurds who semi-nomadics, used to live in the county Özalp, that is near to an Iranian border and used to quite rely on animal husbandry at the Ottoman period of time. Although the region's economical and social history depend on animal husbandry and livestock, the government's attractive initiative in Nineteensixties was quite significant; thus the government replaced the people who used to live in a forest and have a small gardens to down the wide range of fields. These replacements was part of the planned for development of agriculture. The expectation also was to encourage Kurdish people to participate in the agricultural process; as one of the minister stated that 'the Blacksea people's diligence and sedulity would exemplify and induce the Kurds to be more productive. But the conclusion of the historical process was unfruitful, the land ownerships and relations start to cycle with structure of unequality. According to the development process,the settlement and housing projects suppose to be practised equally. Key Words: Rural development,trSosyolojietnik Yapıkırsal Kalkınmasosyal Değişmesosyal Dönüşümsosyal Gelişmesosyoekonomik Gelişmelervan-özalp-dönerdereSociologyEthnic structureRural developmentSocial changeSocial transformationSocial developmentSocio-economic developmentsVan-Özalp-DönerdereMaster Thesis242381331