Browsing by Author "Çelik, Y. Mehmet"

Now showing 1 - 1 of 1

Refik Halit Karay`ın Hikayelerinde Sosyal Tenkit
(2001) Şengül, Mehmet Bakır; Çelik, Y. Mehmet
108 ÖZET Refik Halit Karay, 1913 yılında Anadolu'ya sürgün edilince buralarda yaşayan insanların hayatlarını yakından tanıma fırsatı bulmuştur. Türk Edebiyatı, bu ayrılıkla 'Memleket Hikayeleri'ni kazanır. Milli Mücadele döneminde Anadolu, Yakup Kadri ve Halide Edip gibi yazarlarımızda savaş, mücadele, vatan, düşman ve hürriyet gibi temalarda ele alınırken, ilk defa Refik Halit ile Anadolu insanı, acıları, kahkahaları, sıkıntıları, inançları, aşkları gibi konularla karşımıza çıkar. Yazarın, dönemine göre oldukça önceden fark ettiği ve daha sonra Cumhuriyet devri Türk edebiyatının işleye işleye bitiremediği problemleri ortaya koyması, onun edebiyatımızdaki yerini gösteresi bakımından önemlidir. 'Sus Payı' hikayesinde karşımıza çıkan sanayileşme ve sanayileşmenin beraberinde getirdiği problemler bunlar arasındadır. Olayları ve karakterleri en ince ayrıntılarına kadar görmedeki başarısı gerçekten büyüktür. Yazarın en uzun ve en başarılı hikayesi kabul edilen 'Yatık Emine' bu bakımdan önemlidir. Bu hikayede yazar Yatık Emine, tiplemesiyle düşük kadın psikolojisini çok iyi bir şekilde ortaya koymuştur. Refik Halit' in hikayelerinde Moupassant tarzı vardır. Bu tarzın en belirgin özelliği hikayelerin beklenildiği gibi neticelenmemesidir. Refik Halit' in hikayelerinin en belirgin vasfı da budur. Hikayelerdeki olayları herhangi bir siyasi amaç gütmeden ortaya koyan yazar; kimi yerde taraf olduğu da görülmektedir. Yazar* 'Yatık Emine' hikayesinde her şeye rağmen Yatık Emine'den yanadır. 'Garaz' hikayesinde ise her şeye rağmen Çerçi Halil'in kızı Nebile' ye karşıdır. Yine hikayelerinde savaş zengini olan şahıslara da Nebile'ye takındığı tavrı takınır. Mizahi yazılarıyla adını duyuran ve daha sonra 'Memleket Hikayeleri Yazarı' olarak tanınan Refik Halit, herhangi bir siyasi gaye içinde olmadan tamamen gözlemlerinin ürünü olan hikayeleriyle Türk edebiyatındaki yerini almıştır. Ayrıca 'İstanbul Türkçesi'ni en iyi kıvıran yazar' unvanını kazanan Refik Halit, hikayelerinde Türkçe'nin sıcaklığı ve sürükleyiciliğini yakalayarak 'Refik Halit Türkçe'si' oluşturabilmiştir. Refik Halit, 'sade lisan' tartışmalarının içine hiçbir şekilde girmemiştir, ancak sade Türkçe ile yazdığı eserleriyle bu yönde güzel eserler vermiştir.