Browsing by Author "Öztürk, Y. Şahabettin"

Now showing 1 - 1 of 1

Architecturel Works in Birecik Between XIII-XX. Centuries
(2006) Kurucu, Muhammet; Öztürk, Y. Şahabettin
XIII-XX. YÜZYILLAR ARASINDAKİ BİRECİK'TEKİ MİMARİ ESERLERMuhammet KURUCUYüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim DalıTez Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Şahabettin Öztürk463 Sayfa-2006ÖZETŞanlıurfa ilinin güneyinde, il merkezine 83 km., Gaziantep'e 63 km. uzaklıkta olanBirecik ilçesi 850 km'lik yüz ölçümüne sahiptir. Anadolu ve Mezopotamya arasındaki yolüzerinde stretejik önemli bir noktada konumlanmıştır. Yazılı kaynaklarda ilk kez adına Asurkaynaklarına rastlanan Birecik'te günümüze kadar birçok medeniyete ait izler görülmektedir.Yüksek Lisans Tezi çalışma konusu olan ?XIII-XX. Yüzyıllar Arasındaki Birecik'tekiMimari Eserler? kapsamında Birecik ilçe merkezinde bulunan, camiler, mescitler, hamamlar,hanlar, kaleler, sur kapıları, evler, kamu yapıları, sokak kabaltıları ve değirmen çalışılmıştır.Bu araştırma sonunda Birecik ilçesinin merkezinde toplam 49 adet mimari eser tespitedilmiştir. Bu eserlerin ilçe merkezinde bulunmakta olup Birecik'te ayakta kalmayıbaşarabilmiş mevcut eserlerdir. İncelenen yapıların dağılımı şöyledir. 8 cami, 3 mescid, 12türbe, 3 hamam, 2 han,1 imalathane, iç kale ve dış kale surları, 4 sur kapısı, 6 ev, 2 kamuyapısı, 4 sokak kabaltısı ve 1 değirmendir.Çalışmanın ilk aşamasına, doküman ve kaynak toplamakta başlanılmıştır. Buçerçevede bölge ile ilgili bugüne kadar yayınlanan tüm eserlere ulaşılmaya çalışılmıştır.Ardından tez kapsamında 2005 Mayıs ayında bölgede arazi çalışmalarına başlanılmış, buçalışmalara 2005 Temmuz, 2006 Haziran ve 2006 Temmuz aylarında devam edilmiştir.Araştırmalar sonucunda Birecik merkezinde tespit edilen mimari eserlerin fotoğrafları vediaları çekilmiş ve tümünün rölöve ölçümleri alınmıştır.Elde edilen bilgiler ışığında ilk olarak Birecik `in coğrafi konumu ve tarihçesihakkında kısaca bilgi verilmiştir. Tezin katalog bölümünde yazılar türlerine göre ayrılarakçeşitli başlıklar altında tanıtılmıştır. Değerlendirme bölümünde yapılar eldeki veriler ışığındakendi aralarında benzerleri ile ve bölgedeki diğer benzer yapılar ile karşılaştırılmıştır. Sonuçbölümünde yapıların genel bir tarifi ve özelliklerinden bahsedildikten sonra varılan sonuçkısaca belirtilmiştir.Birecik'teki mimari eserlerde en çok kesme taş malzeme kullanılmış olup bununyanında ahşap, briket ve azda olsa tuğla malzemeye de yer verilmiştir. Süslemeler taşsüslemeler olup, bitkisel, geometrik desen motifli, kabara, mukarnas ve yazı karakterlidir.İlçedeki mimari eserlerde Memlüklu ve Türk sanatlarının yanı sıra bölgesel ve yöreselözelliklerde göze çarpmaktadır.Birinci derecede kentsel sit alanı ilan edilen ilçenin mimari eserleri hakkında uzunyıllar önce çeşitli araştırmalar yapılmasına rağmen günümüz çerçevesinde eserlergüncelleştirilmiş son halleriyle detaylı olarak ele alınmış, şimdiye kadar yayınlanmamışdetaylı rölöve çizimlerine yer verilmiştir.