Browsing by Author "Demir, Çetin"

Now showing 1 - 2 of 2

Evaluation of the Performances of Provinces in Turkey in Terms of Education and Health With Multi-Criteria Decision-Making Methods
(2023) Demir, Çetin; Erdoğan, Fevzi
Ülkelerin öncelikli amacı; vatandaşlarına kaliteli bir yaşam sağlayabilmek için uluslararası standartları sağlamaktır. Ülkeler bunun için ekonomik, sosyal, kültürel alanlarda düzenlemeler yapar ve bunun gerçekleştirilmesinde aktif rol almaktadırlar. Standartları sağlaması gereken öncelikli konuların başında eğitim ve sağlık gelmektedir. Çünkü geleceğin teminatı olan nesillerin yetişmesi için kaliteli bir eğitimin ve iyi bir sağlık hizmetinin alınması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada Türkiye'deki 81 ilin eğitim ve sağlık verileri gerekli kurum ve kuruluşlardan alınarak sayısal verilere göre sıralanmıştır. Sıralamanın amacı; illerin eğitim ve sağlık alanlarında performanslarını belirlenmesidir. Bu amaçla 2020 yılına ait Türkiye'deki 81 ilin eğitim ve sağlık verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllığı ve Millî Eğitim Bakanlığı istatistikleri raporundan alınmıştır. Sıralama işlemi yaparken 81 alternatif ve birden çok kritere göre değerlendirme yapılmıştır. Bu aşamada karar vermek zor olduğu için çok kriterli karar verme (ÇKKV) tekniklerinden faydalanılmıştır. Bu tekniklerden seçim ve sıralama ölçekli CODAS (Combinative Distance-based Assessment), TOPSİS (Techniquefor Order Preferenceby Similarityto Ideal Solution) ve WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) kullanılmıştır. Bunun için öncelikle veriler normalizasyon yöntemiyle birimlerinden arındırılmıştır. Eşit Ağırlıklandırma, Entropi, CRITIC (The Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) ve Standart Sapma yöntemleriyle de kriterlere ağırlık atanmıştır. Çalışma sonunda Tunceli ili eğitim ve sağlıkta yüksek performans göstererek neredeyse her tekniğe göre birinci sırayı almıştır. Şanlıurfa ili eğitimde, Mardin ili ise sağlıkta en düşük performansı göstermiştir. Büyükşehirlerin çoğu orta veya düşük seviyede performans göstermişlerdir.
Historical Graveyeard and Gravestones of Tokat Erenler
(2008) Demir, Çetin; Güneş, Burhanettin
Mezar açma ve mezarlar üzerine taş dikme olayının çok önceki devirlere kadar uzanan bir gelenek olduğu araştırmacılar tarafından ortaya çıkarılmıştır. İnsanlar değişik yollarla ölülerini gömmüşlerdir. Kimi kültürler de ölüleri yakmış, kuşlara parçalatmış, ağaçlar arasında dallardan oda hazırlamış, torbalar içinde derin kuyulara sarkıtmış ya da toprağa gömmüşlerdir. Bütün bu gömü biçimlerini şekillendiren, insanların inanç sistemleri olmuştur. Bu gömü biçimleri için yaygın olarak geçerliğini koruyan toprağa gömme şeklidir. Ölünün toprağa gömüldüğü, değişik biçimleri olan bu yerlere mezar, orada yatan kişinin kimliği hakkında bilgi veren baş ve ayaklarına konulan taşlara da mezar taşı adı verilir.Ölüm anından başlayan, hatta bazen ölünün gömülmesinden sonra da devam eden bir dizi törenin yer aldığı Türk mezar kültürü, İslam öncesine ait inançlarla Anadolu'nun yerli geleneklerinin birleşimidir. Mezar taşları ve mezar yapıları da geçen zaman içinde bu kültürünün bir parça olarak gelişmiştir.Mezar taşları, sadece o milletin yayıldığı ülkelerdeki kültür birliğini ortaya çıkarmakla kalmaz, aynı zamanda mezar taşlarıyla çevrelenen şehirlere ait oldukları milletin damgasını da basar.Türk kültürünün mezar ve mezar taşı geleneği incelendiğinde, önceki inançlarının ve mezar geleneklerinin Müslüman olmalarından itibaren günümüze yansıyan ipuçlarının görülmesi mümkündür.Tokat Erenler Mezarlığındaki mezar taşları da, Türk kültürünün farklı zamanlarda sahip olduğu mezar geleneklerinden ipuçları sunan önemli kültür malzemelerindendir. Ancak günümüzde bu taşların çoğu tahrip olma ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır.Bu çalışmaya konu olan mezar taşlarının fotoğrafları çekilmiş, ölçüleri alınmış, estampajları çıkartılmış, çizimleri yapılmış, metinleri çözülmüş, süsleme özellikleri incelenerek bu önemli kültür varlıklarının sanat tarihi içindeki önemleri vurgulanmış ve bu eserlerin Türk sanatındaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kabir, Mezar, Şahide, Sanduka, Atık, Sarık, Pehre, Kapak, Celi Sülüs, Celi Talik