Browsing by Author "Karacan, Eda"

Now showing 1 - 1 of 1

Byzantium Religious Architecture in and Around Bursa
(2009) Karacan, Eda; Karaca, Yalçın
Marmara Bölgesi'nin önemli kentlerinden biri olan Bursa, ilkçağlardan günümüze kadar birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış ve büyük kültürlerin beşiği olmuştur. Asya ile Avrupa arasındaki bir bölgede olması nedeniyle, hem Asya hem de Avrupa kültüründen etkilenen Bursa'da Hitit, Frig, Lidya, Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı kültürleri derin izler bırakmıştır.Bu zengin kültürün bir bölümünü oluşturan Bursa ve çevresindeki Bizans Dini Mimarisi'nin araştırıldığı bu çalışma; yöredeki Bizans kiliselerini saptayabilmek, yapıların gerek plan ve mimari, gerekse süslemeleri bakımından incelenerek belli bir çerçeveye oturtulmasını sağlamak ve günümüzdeki durumlarını tespit edebilmek amacını taşımıştır.Bu amaçlar doğrultusunda yaptığımız çalışma sonucu; Bursa ve çevresinde Bizans Dönemi'ne ait bizim tespit edebildiğimiz 17 kilise incelenmiştir. Bu yapıların biri Büyükorhan, ikisi Gemlik, yedisi İznik, altısı Mudanya ve biri Nilüfer ilçesinde inşa edilmiştir. Bir kısmı temel seviyesinde de olsa günümüze gelebilen 12 yapı çalışmamızın sınırlarını oluşturmuştur. Günümüze gelemeyen beş yapı kaynaklarda ulaşabildiğimiz ve yerinde yaptığımız araştırmalarımız sonucu elde ettiğimiz bilgiler doğrultusunda tanıtılmaya çalışılmıştır.Konumuz kapsamına giren kiliselerin ayrıntılı arazi çalışmaları yapılarak plan çizimleri gerçekleştirilmiştir. Görsel zenginlikle desteklenerek detaylı anlatımlarla tanıtılan kiliselerin son durumları ortaya konulmuştur.Bölgedeki kilise yapılarının plan tipolojisi; nef sayısı, üst örtü ve taşıyıcı sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Tipolojik olarak; bazilikal, kiberium, haçvari kubbeli ve kapalı yunan haçı olmak üzere dört ana plan tipinde inşa edildikleri ortaya çıkartılmıştır. Bölgede plan tipini belirleyebildiğimiz 17 kiliseden; altısı bazilikal, ikisi kiberium, ikisi haçvari kubbeli ve altısı kapalı yunan haçı planlı kiliseler grubuna girmektedir. Araştırmalarımız sonucunda bir yapının plan tipi tespit edilememiştir.Bursa ve çevresi IV. yy.'dan itibaren Hıristiyanlar için önemli yerleşmelerden biri olmuştur. İnancı gereği kurtuluşu ibadette arayan Hıristiyan halk yönetimin de desteği ile birlikte, daha çok yerleşim birimlerinde yapılan kiliselerin yanısıra en ücra noktalara kadar manastırlar da inşa etmişlerdir. Yüzlerce yıldır kendi kaderi ile baş başa kalan merkez ve kırsaldaki Hıristiyanlara ait mimari eserler, geçen zaman içerisinde doğal afetler ve hazine arayıcılarının tahriplerine rağmen bir kısmı temel seviyesinde de olsa günümüze ulaşmayı başarmışlardır.Bizim için Bizans Sanatı ve onun ürünü olan mimari eserlerinin önemi bizimde üzerinde yaşadığımız topraklarda vücut bulmasıdır. Sanat Tarihi açısından önemi ise İslam Sanatı ile birlikte Ortaçağ'a damgasını vuran bir sanat olmasıdır.Bugün bize emanet edilmiş olan bu kültürel mirasın, son zamanlarda hız kazanarak devam eden lisansüstü tezlere konu olmasının yanı sıra bu eserler üzerinde kazı ve restorasyon çalışmalarının yapılması da Türkiye'de Bizans Sanatı'na hak ettiği değerin verildiğinin bir göstergesidir.