Browsing by Author "Karakuş, Ferda"

Now showing 1 - 12 of 12

Assessment of Retinal Recognition Technology as a Biometric Identification Method in Norduz Sheep
(2019) Altürk, Güney; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, biyometrik bir kimliklendirme yöntemi olan retina görüntüleme teknolojisinin Norduz koyunlarının kimliğini doğrulamada kullanılabilirliğini değerlendirmektir. Bu amaçla ergin 60 baş koyunun her iki gözüne ait retina görüntüleri, retina tarama cihazı ile alınmıştır. Çalışma süresince elde edilen toplam 360 retina görüntüsü kimlik doğrulama amacıyla kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen retina görüntülerinin denetim zamanlarına göre eşleştirme skorları, sağ gözler için sırasıyla 75.46, 78.93 ve 79.97; sol gözler için sırasıyla 89.28, 89.10 ve 89.74 bulunmuştur. Eşleştirme skorlarına ilişkin korelasyonlarda, sağ ve sol gözlerin her ikisinde 1.-2. denetim ile 1.-3. denetim arasında önemli (p<0.01) ilişkiler bulunmuştur. Sonuç olarak, retina görüntüleme teknolojisinin hayvanların kimliklerini doğrulamada güvenilir bir biyometrik yöntem olduğu belirlenmiştir. Ancak hayvanların kimliğinin daha yüksek oranlarda doğrulanması için uygulayıcının eğitimli olması, hareket etmeyecek şekilde hayvanların başının sabit tutulması ve göz açıklığının etkilenmemesi için mutlaka barınak içi ışık koşullarının dikkate alınması gerekmektedir.
Comparison of Live Weight Estimation Methods From Body Measurements in Norduz Sheep
(2021) Atmaca, Demet; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, koyun ve keçilerde canlı ağırlığı vücut ölçülerinden tahmin etmek için geliştirilen iki farklı formüle göre hesaplanan tahmin sonuçları ile regresyon analizi sonuçlarını gerçek değerlerle karşılaştırarak yöntemlerin uygunluğunu ve vücut ölçüleri ile canlı ağırlık arasındaki ilişkileri belirlemektir. Çalışmada hayvan materyali olarak 1-4 yaş arası 120 baş Norduz koyunu kullanılmıştır. Koyunların canlı ağırlık ve vücut ölçülerini belirlemek için 15 gün aralıklarla 4 denetim yapılmıştır. Çalışmada incelenen vücut ölçüleri cidago yüksekliği, vücut uzunluğu, kürekler arkası göğüs genişliği, göğüs derinliği, göğüs çevresi ve but çevresi olmuştur. Sonuç olarak, Schaefer formülü olarak bilinen birinci formüle göre elde edilecek canlı ağırlık tahminlerinin, gerçek ölçüm canlı ağırlığını daha iyi temsil ettiği; formül 2'ye göre elde edilen canlı ağırlık tahminlerinin gerçek ölçüm canlı ağırlık değerinden oldukça yüksek sapma göstermesi nedeniyle kullanımının önerilmediği söylenebilir.
Determination of Slaughter and Flaying Defects in Sheep and Goat Skins Obtained From Van Province Slaughterhouses
(2018) Kabay, Asuman; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, Van ili kesimhanelerinden elde edilen koyun ve keçilerin ham derilerinde deri kalitesini etkileyen kesim ve yüzüm kusurlarını belirlemekti. Bu amaçla 300 adet koyun ve 300 adet keçi derisi incelenmiştir. Ortalama ham deri ağırlığı koyun ve keçi derilerinde sırasıyla 4.53 kg ve 3.89 kg olarak belirlenmiştir. Çalışmada incelenen koyun ve keçi derilerinde genel olarak hafif ispire hatalarının daha fazla olduğu belirlenmiştir. Koyun derilerinin % 59.0'unda, keçi derilerinin ise % 70.99'unda kesik kusuru tespit edilmemiştir. Diğer yandan, koyun derilerinin % 46.67 ve keçi derilerinin % 53.67'sinde hiç delik kusuruna rastlanmamıştır. Koyun ve keçi derilerinin sırasıyla % 82.67 ve % 94.67'sinde damarlı görünüm belirlenmiştir. İncelenen koyun derilerinin % 16.0'sında et kalıntısı, % 65.67'sinde yağ kalıntısı, % 10.67'sinde kuyruk dokusu kalıntısı, % 62.33'ünde kan ve % 2.33'ünde gübre tespit edilmiştir. Keçi derilerinin ise % 25.33'ünde et kalıntısı, %36.33'ünde yağ kalıntısı, % 2.67'sinde meme dokusu kalıntısı, % 5.33'ünde kuyruk dokusu kalıntısı, % 76.0'ında kan ve % 5.67'inde gübre belirlenmiştir. Sonuç olarak, Van ili kesimhanelerinden elde edilen koyun ve keçi derilerinde kaliteyi olumsuz yönde etkileyen kesim ve yüzüm kusurları belirlenmiştir. Dikkatsizlik ve bilgisizliğe bağlı olarak gelişen kesim-yüzüm kusur ve hatalarının oluşmaması için küçükbaş hayvanlarda kesim ve yüzüm işleminin uygun ekipman kullanılarak, ehil personel tarafından dikkatli bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Determination of the Relationship Between Hoof Conformation Characteristics and Lameness in Sheep
(2024) Bülbüller, Fırat; Karakuş, Ferda
Bu çalışmada, Norduz koyunlarında bazı morfometrik ölçümler aracılığıyla tırnak konformasyon özelliklerini ve lokomosyon (hareketlilik) testi ile topallık durumunu belirlemek ve topallık skoru ile konformasyon özellikleri arasındaki ilişkileri ortaya koymak amaçlanmıştır. Ayrıca kızılötesi kamera ile dermal yangı olup olmadığı belirlenmiştir. Çalışmanın hayvan materyalini, erken laktasyon döneminde bulunan 42 baş Norduz koyunu oluşturmuştur. Tırnak konformasyon özelliklerinin belirlenmesi amacıyla her hayvanın sağ ve sol, ön ve arka ayaklarındaki iç ve dış tırnakların morfometrik özellikleri ölçüm yoluyla belirlenmiştir. Lokomosyon (hareketlilik) testi için 4 puanlı bir ölçek kullanılmıştır. Sağ ve sol, ön ve arka, iç ve dış tırnak morfometrik ölçümleri bakımından geniş bir varyasyon tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, tırnak şekillerinin dönemsel farklılıklar gösterdiğini, bazı tırnak tiplerinin topallama riskine yatkınlıkla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Mart, Nisan ve Mayıs aylarında gerçekleştirilen lokomosyon testine göre, topallık gözlenmeyen hayvan sayısı sırasıyla 7, 6, 6; hafif topallık gözlenen hayvan sayısı sırasıyla 23, 24, 20; orta derecede topal olduğu belirlenen hayvan sayısı ise sırasıyla 12, 12, 16 olmuştur. Ayrıca korelasyon analizlerine göre, tırnak konformasyon özelliklerinin bazı parametreleri ile topallık skorları arasında anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak koyunlarda uygun tırnak uzunluğu, açısı ve genişliği değerlerinin korunması, topallık riskini azaltarak hayvan refahını ve verimliliğini artırabilir, bu da işletme maliyetlerini düşürebilir ve sürdürülebilir üretim sağlayabilir. Koyunlarda tırnak konformasyon özellikleri üzerinde farklı çevresel ve genetik faktörlerin etkisinin açıklığa kavuşturulması için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Effect of Gender on Body Conformation Traits in Norduz Lambs
(2019) Akdağ, Şiyar; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı dişi ve erkek Norduz kuzularında bazı vücut konformasyon özelliklerini koyunlar için geliştirilen doğrusal tip değerlendirme şemasından yararlanarak belirlemek ve konformasyon kusurları üzerine cinsiyetin etkisini ortaya koymaktır. Çalışmanın hayvan materyalini 5-7 aylık yaştaki 40 baş dişi ve 41 baş erkek kuzu oluşturmuştur. Kuzularda canlı ağırlık ve vücut ölçüleri belirlenmiştir. Kuzularda vücut konformasyon özellikleri olarak çene hizası, sağrı (pelvis eğimi), sırt hattı, but ve bacaklar dikkate alınmıştır. Dişi ve erkek kuzularda canlı ağırlık ve vücut ölçüleri ile linear vücut konformasyon özellikleri arasındaki korelasyonlar belirlenmiştir. Vücut konformasyon kusurları bakımından dişi ve erkek kuzular arasında arka bacakların yandan görünümü özelliği dışında önemli farklılıklar bulunmamıştır. Ülkemizde mevcut koyun ırkları üzerinde uygulanabilecek doğrusal tip değerlendirme şemalarının geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Vücut konformasyon özellikleri üzerine cinsiyet etkisinin belirlenmesi amacıyla farklı ırklar ve büyük popülasyonlar üzerinde yapılacak çalışmalar daha fazla ve yararlı bilgi sağlayacaktır. Anahtar kelimeler: Cinsiyet, Konformasyon, Kuzu, Norduz
Effect of Hemp Seed Cake Instead of Cottonseed Meal on Ghrelin and Growth Hormone in Lambs
(2024) Daşkıran, Mazlum Cem; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, pamuk tohumu küspesi ve kenevir tohumu kekiyle besiye alınan kuzularda plazma ghrelin ve büyüme hormonu düzeylerini belirlemek ve besi performansıyla arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Çalışmanın hayvan materyalini, ortalama 3 aylık yaşta sütten kesilmiş 20 baş Akkaraman tekiz erkek kuzu oluşturmuştur. Kuzular, her grupta 10 baş kuzu olacak şekilde kontrol ve muamele grubuna rastgele dağıtılmıştır. Kontrol grubu kuzular, protein kaynağı olarak pamuk tohumu küspesi (PTK) içeren rasyon ile muamele grubu kuzulara ise kenevir tohumu keki (KTK) içeren rasyon ile beslenmiştir. Yetmiş günlük besi denemesi başlamadan önce kuzulara iki hafta süreyle alıştırma programı uygulanmış ve bu dönemde ad- libitum besi yemi ve hayvan başına 200-250 gr yonca kuru otu verilmiştir. Alıştırma dönemi başlangıcında ve besinin 0, 30 ve 60. günlerinde kuzuların canlı ağırlıkları belirlenmiştir. Serum ghrelin ve büyüme hormonu konsantrasyonlarının belirlenmesi amacıyla aynı denetim günlerinde yemlemeden önce kuzuların vena jugularisinden kan örnekleri alınmış ve hormon düzeyleri ELISA yöntemiyle belirlenmiştir. Alıştırma dönemi başlangıcı, besi başı (0. gün), 30 ve 60. gün canlı ağırlıkları kontrol (PTK) ve muamele (KTK) gruplarında sırasıyla 25.76 kg ve 25.92 kg, 26.69 kg ve 26.67 kg, 35.13 kg ve 35.24 kg, 42.22 kg ve 41.63 kg olarak bulunmuştur. Alıştırma dönemi başlangıcı, besi başı (0. gün), 30 ve 60. günlerde ölçülen serum ghrelin hormon konsantrasyonları kontrol ve muamele grubu kuzularda sırasıyla 66.26 ng/ml ve 94.07 ng/ml, 56.66 ng/ml ve 77.19 ng/ml, 71.52 ng/ml ve 93.28 ng/ml (p<0.01), 67.96 ng/ml ve 54.59 ng/ml olarak tespit edilmiştir. Alıştırma dönemi başlangıcı, besi başı (0. gün), 30 ve 60. günlerde ölçülen serum büyüme hormonu konsantrasyonları ise kontrol ve muamele grubu kuzularda sırasıyla 1.92 ng/ml ve 3.06 ng/ml (p<0.05), 1.96 ng/ml ve 3.33 ng/ml (p<0.05), 2.86 ng/ml ve 3.98 ng/ml, 5.19 ng/ml ve 5.50 ng/ml olarak belirlenmiştir. Ghrelin ve büyüme hormon düzeylerinin canlı ağırlıklar ile arasında düşük korelasyonlar belirlenmiştir.
Evaluation of Small Ruminant Enterprises in Terms of Welfare in Edremit District of Van Province
(2019) Meşe, Metin; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, koyun ve keçilerde refah değerlendirmesi amacıyla ANI (Animal Needs Index) 35 L sisteminden geliştirilen protokolü kullanarak küçükbaş hayvancılık işletmelerinin hayvan refah kriterlerine uygunluğunu araştırmaktır. Çalışma, Van ili Edremit ilçesinde faaliyet gösteren ve tarım bilgi sistemine kayıtlı 100 baş ve üzeri küçükbaş hayvan varlığına sahip 61 adet işletme üzerinde yürütülmüştür. İşletmeler ziyaret edilerek 7'si barınma, 7'si yapı ve ekipman durumu ve 3'ü hayvan sağlığı ile ilgili olmak üzere 17 farklı parametre dikkate alınmıştır. Sonuç olarak, küçükbaş hayvancılık işletmelerinin hayvan refah kriterlerine uygunluğunu ortaya koymak amacıyla koyun ve keçilerde refah değerlendirmesi amacıyla ANI 35 L sisteminden geliştirilen protokolün kullanılabileceği belirlenmiştir. Söz konusu protokole göre Van ili Edremit ilçesindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin, barınma koşulları parametrelerinden birim hayvan başına düşen yüzey alanı ve yemlik boyutu dışındaki parametreler bakımından düşük-orta; yapı ve ekipman durumu parametreleri açısından düşük-orta ve hayvan sağlığı parametreleri bakımından da orta-yüksek puan refah kategorilerinde yer aldığı belirlenmiştir.
Fattening Performance and Carcass Characteristics of Norduz Lambs Fed Intensively for 70 Days
(2000) Karakuş, Ferda; Cengiz, Fırat
ÖZET 70 GÜN SÜRE İLE ENTANSİF BESİYE ALINAN NORDUZ KUZULARINDA BESİ GÜCÜ VE KARKAS ÖZELLİKLERİ KARAKUŞ, Ferda Yüksek Lisans Tezi, Zootekni Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Fırat CENGİZ Eylül 2000, 42 sayfa Bu araştırma Norduz erkek kuzularının besi gücü ve karkas özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. İki aylık yaşta sütten kesilen 10 baş tekiz erkek kuzu 70 gün süre ile entansif besiye alınmıştır. Grup yemlemesi uygulanan kuzulara, günlük 100 g/baş kıyılmış kuru yonca otu ve ad-libitum kesif yem karması verilmiştir. Besi süresince kuzular 14 günde bir tartılarak canlı ağırlık ve günlük canlı ağırlık artışları; verilen ve kalan yemler tartılarak da yem tüketimleri hesaplanmıştır. Besi süresi tamamlandıktan sonra kesilen kuzularda kesim ve karkas özellikleri belirlenmiştir. Norduz kuzularının besi başı canlı ağırlığı 22.95 kg, besi sonu canlı ağırlığı 44.50 kg, günlük canlı ağırlık artışı 307.86 g ve 1 kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimi 4.98 kg bulunmuştur. Norduz kuzularında sırasıyla kesimhane ağırlığı 42.64 kg, sıcak karkas ağırlığı 21.59 kg, soğuk karkas ağırlığı 20.90 kg, karkas randımanı % 48.96, kuyruksuz karkas randımanı % 38.71, but ağırlığı 2.94 kg, sırt-bel ağırlığı 2.01 kg, kol ağırlığı 1.32 kg, omuzbaşı ağırlığı 0.48 kg, boyun ağırlığı 0.66 kg, etek ağırlığı 0.91 kg, kuyruk ağırlığı 4.38 kg, kabuk yağı kalınlığı 2.47 mm, böbrek-Ieğen yağları ağırlığı 0.091 kg, iç yağı ağırlığı 0.13 kg, M. Iongissimus dorsi alanı 16.03 cm2, but oranı % 35.16, sırt-bel oranı % 24.02, kol oranı % 15.76, omuzbaşı oranı % 5.70, boyun oranı % 7.82, etek oranı % 10.92, kas oranı % 42.08, kemik oranı % 28.05, kuyruk oranı % 20.85, kabuk yağı oranı % 16.93, kas arası yağ oranı % 3.76, böbrek- Ieğen yağlan oranı % 0.45, iç yağı oranı % 0.61 bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular, 70 gün süre ile entansif besiye alınan Norduz kuzularının besi gücü ve karkas özellikleri bakımından bölgede yetiştiriciliği yapılan Akkaraman, Morkaraman ve Karakaş kuzularından üstün durumda olduklarını; melez genotiplerden ise kesim ve karkas özellikleri bakımından biraz geri olmakla birlikte, genel bir değerlendirmeye gidildiğinde tatmin edici düzeye ulaştığını göstermiştir. Anahtar kelimeler : Norduz, Kuzu, Besi gücü, Karkas özellikleri.
Growth, Fattening Performance and Carcass Characteristics of Karakaş and (Ile de France X Akkaraman G1) X Karakaş F1 and F2 Crossbreed Lambs
(2007) Karakuş, Ferda; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, Ile de France x Akkaraman G1 koçlarını baba materyali olarak kullanarak Karakaş kuzularında büyüme-gelişme, besi gücü ve karkas özelliklerini iyileştirmek amacıyla yapılmıştır. Karakaş ve (Ile de France x Akkaraman G1) x Karakaş (IFAKKAR) F1 ve F2 melez dişi ve erkek kuzuları araştırmanın hayvan materyalini oluşturmuştur.Araştırmanın birinci safhasında elde edilen Karakaş ve F1 melez kuzuların doğum, 6 ve 12. ay canlı ağırlıkları sırasıyla 4.13 ve 4.67 kg, 31.37 ve 34.55 kg, 39.31 ve 43.53 kg; araştırmanın ikinci safhasında elde edilen Karakaş ve F2 melez kuzuların doğum, 6 ve 12. ay canlı ağırlıkları ise sırasıyla 4.18 ve 4.50 kg, 31.79 ve 30.14 kg, 39.29 ve 37.34 kg olarak belirlenmiştir. Karakaş ve F1 melez kuzularda sırasıyla besi başı ağırlığı 23.41 ve 23.72 kg, besi sonu ağırlığı 42.34 ve 40.83 kg, 1 kg canlı ağırlık artışı için kesif yem tüketimi 5.53 ve 5.05 kg, soğuk karkas ağırlığı 20.81 ve 19.54 kg, kuyruk ağırlığı 3.95 ve 1.05 kg, göz kası alanı 11.48 ve 13.81 cm2; araştırmanın ikinci safhasında elde edilen saf ve F2 melez kuzularda ise sırasıyla besi başı ağırlığı 25.44 ve 26.25 kg, besi sonu ağırlığı 40.55 ve 42.60 kg, 1 kg canlı ağırlık artışı için kesif yem tüketimi 5.91 ve 5.68 kg, soğuk karkas ağırlığı 18.66 ve 19.77 kg, kuyruk ağırlığı 3.14 ve 0.93 kg, göz kası alanı 11.55 ve 13.65 cm2 olarak belirlenmiştir.Böylece uzun süreli çalışmalarla, yüksek et verimine sahip iri yapılı, hızlı gelişen, kuyruk yağ oranı düşük ve bölge koşullarına adaptasyonu yüksek bir koyun tipinin geliştirilerek yaygınlaştırılabileceği düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Besi gücü, Büyüme-gelişme, (Ile de France x Akkaraman G1), Karakaş, Karkas özellikleri.
Investigation of Sheep Fattening Enterprises in Terms of Good Agricultural Practices in the Silivri District of Istanbul Province
(2021) Bezek, Metin; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın amacı, İstanbul ili Silivri ilçesinde faaliyet gösteren koyun besi işletmelerinin iyi tarım uygulamalarını ne ölçüde uyguladıklarını tespit etmek ve böylece sertifika başvurusu için kritik kontrol noktaları konusundaki durumlarını ortaya koymaktır. Bu amaçla, besi işletmelerine anket çalışması uygulanmıştır. Anket soruları, Hayvansal Üretimde İyi Tarım Uygulamaları Kriterleri Genelgesi'ne ekli 'Hayvancılık Kontrol Noktaları ve Uygunluk Kriterleri' dikkate alınarak hazırlanmıştır. Çalışma kapsamındaki işletmelerin hayvanlarda kimliklendirme ve kayıt tutma faaliyetlerine önem vermedikleri belirlenmiştir. Sağlık koruma uygulamaları değerlendirildiğinde, işletmelerin tamamı sözleşmeli/anlaşmalı bir veteriner hekime sahip olduğu halde düzenli veteriner hekim kontrolünün olmadığı belirlenmiştir. Hayvan refahı, hayvan kimlik ve kayıt sistemi ile hayvan sağlığı konularındaki kuralları kapsayan iyi tarım uygulamaları bakımından işletmelerin eksikliklerinin bulunduğu tespit edilmiştir. İyi tarım uygulamaları sertifikası alınması hususunda üreticilerin teşvik edilmesi gerekmektedir.
The Relationship Between Udder Characteristics and Milk Quality in Iraqi Awassi Ewes
(2019) Ilyas, Nazık Mahmood; Karakuş, Ferda
Bu çalışmanın başlıca amaçları, Irak İvesi koyunlarında meme özellikleri ve tipi, test günü süt verimi ve süt kompozisyonu, sütte somatik hücre ve total bakteri sayısını belirlemek ve söz konusu özellikler arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Çalışma, Irak/Summel/Duhok bölgesinde bulunan ticari bir koyunculuk işletmesinde yetiştirilen 50 baş İvesi koyunu üzerinde yürütüldü. Test günü süt verimi, doğumdan sonraki ikinci haftadan itibaren üç denetim olmak üzere iki haftada bir kaydedildi. Süt örneklerinde yağ, yağsız kuru madde, protein ve laktoz içeriği analiz edildi. Çalışmada ele alınan morfolojik meme özelliklerini; meme genişliği, meme çevresi, meme uzunluğu, meme başı çapı, meme başı uzunluğu, meme başları arasındaki mesafe, memenin yerden yüksekliği ve meme başlarının yerden yüksekliği oluşturdu. Koyunlarda meme tipleri subjektif yöntemle belirlendi. Süt örneklerinde toplam bakteri sayısı ve somatik hücre sayısı (SHS) belirlendi. Sonuç olarak, Irak İvesi koyunlarında meme tipinin, test günü süt verimi, somatik hücre sayısı ve süt bileşimi üzerine önemli etkisi bulunmadığı belirlendi. Meme özellikleri ve süt kompozisyonu özellikleri arasında pozitif ve negatif ancak oldukça zayıf korelasyonlar belirlendi. Yalnızca meme uzunluğu ölçüsünün, SHS ile korelasyonu önemli bulundu (p<0.05). Irak İvesi koyunlarının, sütlerindeki düşük SHS (39.20 x103 hücre/ml) ve bakteri içeriği nedeniyle sağlıklı bir meme bezi ve tüketilebilir süte sahip olduğu tespit edildi. Meme başlarının zemine temasından dolayı enfeksiyon riski arttığı için, meme başları yukarı ve yana doğru olan silindirik meme yapısına sahip koyunlar, meme başları aşağıya doğru ve eğimli olan armut biçimli meme yapısına sahip koyunlar yerine tercih edilebilir.
Yetiştirici Koşullarında Akkaraman ve Asaf X Akkaraman (f₁) Melez Kuzularının Büyüme, Besi Performansı ve Karkas Özelliklerinin Belirlenmesi
(2024) Al-barwarı, Ismaıl Ibrahım Ismaıl; Karakuş, Ferda
Bu çalışmada, Asaf koçları ile Akkaraman koyunlarının yetiştirici koşullarında melezlenmesi ile elde edilen saf ve melez F1 kuzuların büyüme, besi performansı ve karkas özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini 150 baş Akkaraman koyunu, 5 baş Akkaraman koçu (2-6 yaş) ve 2 baş saf Asaf koçu (2-3 yaş) ile bunların çiftleştirilmesinden elde edilen kuzular oluşturmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların doğum, 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. günlerdeki canlı ağırlıkları sırasıyla 3.87±0.08, 9.79±0.18, 14.98±0.27, 22.11±0.37, 25.17±0.40, 28.72±0.44 ve 32.02±0.54; 3.79±0.10, 10.59±0.40, 16.82±0.54, 25.84±0.87, 30.44±0.90 ve 35.67±0.91 olarak bulunmuştur. Saf ve melez F1 kuzuların doğum-180. gün ve 90-180. günler arasındaki günlük canlı ağırlık artışları sırasıyla 0.156 ve 0.177 kg (p<0.001), 0.123 ve 0.155 kg (p<0.001) olmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların 3. ay sütten kesim yaşına kadar yaşama gücü oranları sırasıyla %90.29 ve %90.20 olarak bulunmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 erkek kuzuların 3. aydaki testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu ve testis hacmi sırasıyla 2.68±0.11 cm ve 2. 77±0. 14 cm, 5.21±0.19 cm ve 5.80±0.26 cm, 14.40±0.71 cm ve 17.37±0.80 cm (p<0.01), 7.75±0.39 cm ve 12.40±0.73 cm (p<0.01), 51.00±6.45 cm3 ve 73.07±7.44 cm3 (p<0.01). Buna karşılık 6. ayda belirlenen testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu ve testis hacmi ölçüleri sırasıyla Akkaraman ve ASF x AK F1 kuzularında 3.60±0.18 cm ve 4.35±0.12 cm (p<0.05), 7.10±0.37 ve 8.15±0.32 cm, 19.29±0.90 cm ve 20.73±0.96 cm, 12.66±0.64 cm ve 16.64±0.78 cm (p<0.01), 120.37±16.40 cm3 ve 127.82±15.80 cm3 olmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların sırasıyla besi başı canlı ağırlığı 23.89 kg ve 23.77 kg olurken, besi sonu canlı ağırlığı 41.02 kg ve 44.03 kg (p<0.01) bulunmuştur. Saf ve melez kuzular sırasıyla beside toplam 17.14 kg ve 20.26 kg (p<0.01) ve günlük ortalama 0.245 kg ve 0.289 kg ağırlık artışı sağlamıştır. Her iki genotipin 1 kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimi 4.70 kg ve 4.15 kg olarak belirlenmiştir. Kesim ve karkas özelliklerinden kesim ağırlığı, soğuk karkas ağırlığı, kuyruksuz soğuk karkas ağırlığı, sol yarı karkas ağırlığı, sargı yüzdesi ve Musculus longissimus dorsi alanı 39.22±1.62 kg ve 44.34±0.53 kg (p<0.05), 19.60±0.70 kg ve 21.40±0.26 kg (p<0.05), 15.86±0.61 kg ve 19.22±0.24 kg (p<0.01), 7.20±0.24 kg ve 9.41±0.34 kg (p<0.001), %50.04±0.67 ve %48.28±0.65, 12.49±0.73 cm2 ve 14.24±0.38 cm2 olarak bulunmuştur. Akkaraman koyunlarının saf Asaf koçları ile melezlenmesinden elde edilen ASF x AK F1 melezi kuzuların saf Akkaraman kuzulara göre daha iyi büyüme ve besi performansı, testis, kesim ve karkas özelliklerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Akkaraman, Asaf, Büyüme, Besi gücü, Melezleme, Karkas özellikleri, Testis özellikleri İkinci Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Rabee Asmat Saadullah ORAMARI Ağustos 2024, 115 sayfa Bu çalışmada, Asaf koçları ile Akkaraman koyunlarının yetiştirici koşullarında melezlenmesi ile elde edilen saf ve melez F1 kuzuların büyüme, besi performansı ve karkas özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini 150 baş Akkaraman koyunu, 5 baş Akkaraman koçu (2-6 yaş) ve 2 baş saf Asaf koçu (2-3 yaş) ile bunların çiftleştirilmesinden elde edilen kuzular oluşturmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların doğum, 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. günlerdeki canlı ağırlıkları sırasıyla 3.87±0.08, 9.79±0.18, 14.98±0.27, 22.11±0.37, 25.17±0.40, 28.72±0.44 ve 32.02±0.54; 3.79±0.10, 10.59±0.40, 16.82±0.54, 25.84±0.87, 30.44±0.90 ve 35.67±0.91 olarak bulunmuştur. Saf ve melez F1 kuzuların doğum-180. gün ve 90-180. günler arasındaki günlük canlı ağırlık artışları sırasıyla 0.156 ve 0.177 kg (p<0.001), 0.123 ve 0.155 kg (p<0.001) olmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların 3. ay sütten kesim yaşına kadar yaşama gücü oranları sırasıyla %90.29 ve %90.20 olarak bulunmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 erkek kuzuların 3. aydaki testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu ve testis hacmi sırasıyla 2.68±0.11 cm ve 2. 77±0. 14 cm, 5.21±0.19 cm ve 5.80±0.26 cm, 14.40±0.71 cm ve 17.37±0.80 cm (p<0.01), 7.75±0.39 cm ve 12.40±0.73 cm (p<0.01), 51.00±6.45 cm3 ve 73.07±7.44 cm3 (p<0.01). Buna karşılık 6. ayda belirlenen testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu ve testis hacmi ölçüleri sırasıyla Akkaraman ve ASF x AK F1 kuzularında 3.60±0.18 cm ve 4.35±0.12 cm (p<0.05), 7.10±0.37 ve 8.15±0.32 cm, 19.29±0.90 cm ve 20.73±0.96 cm, 12.66±0.64 cm ve 16.64±0.78 cm (p<0.01), 120.37±16.40 cm3 ve 127.82±15.80 cm3 olmuştur. Akkaraman ve ASF x AK F1 melezi kuzuların sırasıyla besi başı canlı ağırlığı 23.89 kg ve 23.77 kg olurken, besi sonu canlı ağırlığı 41.02 kg ve 44.03 kg (p<0.01) bulunmuştur. Saf ve melez kuzular sırasıyla beside toplam 17.14 kg ve 20.26 kg (p<0.01) ve günlük ortalama 0.245 kg ve 0.289 kg ağırlık artışı sağlamıştır. Her iki genotipin 1 kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimi 4.70 kg ve 4.15 kg olarak belirlenmiştir. Kesim ve karkas özelliklerinden kesim ağırlığı, soğuk karkas ağırlığı, kuyruksuz soğuk karkas ağırlığı, sol yarı karkas ağırlığı, sargı yüzdesi ve Musculus longissimus dorsi alanı 39.22±1.62 kg ve 44.34±0.53 kg (p<0.05), 19.60±0.70 kg ve 21.40±0.26 kg (p<0.05), 15.86±0.61 kg ve 19.22±0.24 kg (p<0.01), 7.20±0.24 kg ve 9.41±0.34 kg (p<0.001), %50.04±0.67 ve %48.28±0.65, 12.49±0.73 cm2 ve 14.24±0.38 cm2 olarak bulunmuştur. Akkaraman koyunlarının saf Asaf koçları ile melezlenmesinden elde edilen ASF x AK F1 melezi kuzuların saf Akkaraman kuzulara göre daha iyi büyüme ve besi performansı, testis, kesim ve karkas özelliklerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Akkaraman, Asaf, Büyüme, Besi gücü, Melezleme, Karkas özellikleri, Testis özellikleri