Browsing by Author "Kaya, Zohre"

Now showing 1 - 20 of 22

Anne Baba Tutumları ve Karar Verme Stilleri İlişkisinde Öğrenilmiş Güçlülüğün Aracı Rolü: Bir Karma Yöntem Araştırması
(2023) Mutlu, Şahabettin; Kaya, Zohre
: Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları, karar verme stilleri ve öğrenilmiş güçlülük düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Karma yöntem araştırma modellerinden açımlayıcı sıralı desene göre gerçekleştirilen bu çalışmanın nicel verileri, Anne Baba Tutum Ölçeği, Melbourne Karar Verme Stilleri Ölçeği ve Rosenbaum Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise araştırmacı tarafından hazırlanan Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile elde edilmiştir. Çalışmanın nicel verileri seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yolu ile 534 üniversite öğrencisinden, nitel verileri de bu öğrenciler arasından amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile seçilen 12 öğrenciden toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde, betimsel analiz, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, korelasyon analizi, güvenirlik analizi ve SPSS tabanlı PROCESS makro analizi kullanılmış, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen nicel bulgulara göre değişkenler arasında kısmen anlamlı ilişkiler olduğu ve anne baba tutumlarının hem doğrudan hem de öğrenilmiş güçlülük aracılığı ile karar verme özsaygısı ile karar verme stillerini yordadığı belirlenmiştir. Araştırmanın nitel bulguları, öğrencilerin karar verirken gerçekçi, mantıklı, anlık, kararsız ve bağımlı gibi yollar izledikleri ve bu yolların şekillenmesinde ise çocukluk deneyimleri, kişilik özellikleri, diğer insanların düşünceleri ve başkalarının deneyimlerinin etkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca katılımcıların karar vermede izledikleri yolların; plansızlık, pişmanlık ve tatminsizlik gibi yaşamlarını etkileyen hatalı bazı sonuçlar ortaya koyduğu belirlenmiştir. Araştırma neticesinde nitel bulguların, nicel bulgular ile paralellik gösterdiği ve nicel bulguları anlamlı hale getirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Cognitive Flexibility and Psychological Hardiness: Examining the Mediating Role of Positive Humor Styles and Happiness in Teachers
(Springer, 2023) Yagan, Ferdi; Kaya, Zohre
In this study, the mediating role of positive humor styles and happiness in the relationship between cognitive flexibility and psychological hardiness was investigated. The participants in the study, which was conducted based on a correlational design, one of the quantitative research methods, consisted of 613 volunteer teachers (322 women, 291 men) employed in various schools and institutions affiliated to the Ministry of National Education in Turkey. The study data were obtained through the Cognitive Flexibility Scale, the Psychological Hardiness Scale, the Humor Styles Questionnaire, and the Oxford Happiness Questionnaire Short-Form. Correlation analysis, structural equation modeling and bootstrapping were used for the analysis of the data. The results obtained from the mediation test showed that cognitive flexibility positively predicted psychological hardiness, and that positive humor styles and happiness were partial mediating variables in this relationship. The findings obtained in the research were discussed in the light of the related literature and recommendations were presented.
The Effect of a Social Skills-Based Psychoeducation Programme on Primary School Students' Social Skill Levels
(Turkish Education Assoc, 2022) Kaya, Zohre; Kaval, Ayse
In this study, the effect of a social skills-based psychoeducation programme, consisting of eight sessions, on primary school students' social skill levels was investigated. The study group of the research consisted of a total of 24 third and fourth grade students attending a state primary school. In the research, a quasi experimental model with a control group and pretest, posttest and follow-up test was used. A Social Skills Knowledge Test, Sociometric Technique and Personal Information Form were used for data collection. After the pretest measurement, the Social Skills Based Psychoeducation Programme was implemented by the researcher for the students in the experimental group between May and June 2019, for two days per week (4 weeks, 8 days) and approximately 45 minutes per day. No group sessions or activities were conducted with the control group, and only the pretest and posttest were administered to those students.The posttest measurements were taken one week after the end of the sessions, and the follow-up measurements were made six months later. The Wilcoxon signed-ranktest and Mann-Whitney U test were used for the analysis of the obtained data. As a result of the study, it was observed that the social skill scores of the students in the experimental group increased significantly compared to those of the students in the control group. At the same time, the follow-up test was applied to the students in the experimental group six months later, and it was observed that the difference between the posttest and follow-up test mean scores was not significant and that the effect of the social skills-based psychoeducation programme was still continuing. The findings obtained reveal that the social skills-based psychoeducation programme was effective in improving students' social skills.
The Effect of an Online Decision-Making Skills Psychoeducation Programme on University Students’ Decision-Making Styles: a Mixed Method Study
(2023) Mutlu, Şahabettin; Kaya, Zohre
This study examines the effect on university students’ decision-making styles of an online decision-making skills psychoeducation programme focused on cognitive behavioural therapy. A nested design, which is one of the mixed method designs, was used in the study. In the quantitative part of the study, a quasi-experimental design was used to test the effect of the programme, while in the qualitative part, a phenomenological design was used. The quantitative data of the study were obtained through the “Melbourne Decision Making Questionnaire”, while the qualitative data were obtained through a “Semi-Structured Interview Form”, “Session Evaluation Form” and “Psychoeducation Programme Evaluation Form”. The quantitative data of the study were collected from 22 participants, of whom 11 were in the experimental group and 11 were in the control group, and the qualitative data were collected from the 11 participants included in the experimental group. Descriptive statistics, exploratory and confirmatory factor analysis, reliability analysis, the Friedman rank test, the Wilcoxon signed-rank test and the Mann-Whitney U test for independent samples were used for the analysis of the quantitative data. Content analysis was performed on the qualitative data. As a result of the study, it was determined that the psychoeducation programme caused a partially significant increase in the decision-making self-esteem and vigilant decision-making style, a partially significant decrease in the avoidant decision-making style, and a significant decrease in the procrastinating decision-making style of the participants in the experimental group. However, it was observed that the psychoeducation programme did not have a significant effect on the hypervigilant decision-making style of the students in the experimental group. When the views of the participants in the experimental group about the psychoeducation programme were examined, the main views were that the content of the programme was considered satisfactory, that the programme was evaluated as an awareness-raising process, that it aroused positive and motivating emotions, and that it was a beneficial study that provided practical and tangible gains.
The Effect of the "Bilsem Future Awareness Psychoeducation Programme" on the Career Exploration Behaviours and Decision-Making Skills of Gifted 4th-Grade Primary School Students
(Cukurova Univ, 2025) Turunc, Ridvan; Kaya, Zohre
In this study, the effect of Future Awareness Psychoeducation Program on the career exploration behaviours and decision-making skills of gifted students attending the 4thgrade of primary school was examined. The study group of the research consisted of a total of 24 students in the 4th-grade of primary school attending the support education programs at the Science and Art Centre (B & Idot;LSEM). This study is quasi-experimental research with pre-test, post-test and follow-up test models, including experimental and control groups. Career Exploration Scale, Decision Making Skills Scale for Primary School Students and Socio-Demographic Information Form were used to collect the data. After the pre-test measurements, the Future Awareness Psychoeducation Program was applied to the students in the experimental group by the researcher for four weeks and one session per week, each session consisting of 40+40 minutes, totalling 80 minutes between February and March 2023. During this period, no group sessions or activities were conducted with the control group, and only the pre-test and post-test were administered to the students. Wilcoxon Signed Ranks Test and Mann Whitney U Test were used to analyse the data. The results of the study showed that there was a meaningful difference between the pre-test and post-test scores of the experimental group students in favour of the post-test scores. It was also found that there was a meaningful difference between the post-test scores of the experimental and control groups in favour of the experimental group. At the same time, a follow-up test was applied to the students in the experimental group two months later and it was determined that the difference between the post-test and follow-up test mean scores was not meaningful. Accordingly, it can be stated that the Future Awareness Psychoeducation Program had a significant impact on students' career exploration behaviours and decision-making skills scores and this effect continued in the follow-up measurements. The findings reveal that the Future Awareness Psychoeducation Program is effective in supporting students' career development.
Ergenlerin Atılganlık ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi
(2018) Kaya, Zohre; Karaca, Rengin
Bu çalışmanın amacı, ergenlerin atılganlık ve sürekli kaygı düzeylerinin cinsiyet, sınıf veyaş gibi değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırma ilişkisel taramamodeline dayalı olarak yapılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını İzmir iline bağlı 5 farklımeslek lisesinde okumakta olan 189 kadın, 177 erkek olmak üzere toplam 366 ergenoluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Rathus Atılganlık Envanteri, Sürekli Kaygı Envanteri veKişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Analizlerde, betimsel istatistikler, “t-testi”, “tekyönlü varyans analizi” ve korelasyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgularagöre, ergenlerin atılganlık düzeyi ile sürekli kaygı düzeyi arasında negatif yönde anlamlı ilişkiolduğu görülmüştür. Cinsiyete göre bakıldığında; kadınların sürekli kaygı düzeyinin anlamlıolarak erkeklerden daha yüksek olduğu, atılganlık düzeyi açısından ise anlamlı fark olmasa daerkeklerin ortalamalarının kadınlardan yüksek olduğu bulunmuştur. Sonuçlar; 12. sınıföğrencilerinin atılganlık düzeylerinin anlamlı olarak 9. sınıf öğrencilerinden yüksek olduğunu,17 yaş grubundaki öğrencilerin 15 yaş ve 16 yaş gruplarındaki öğrencilere oranla daha yüksekatılganlık düzeyine sahip olduklarını ortaya koymuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgilialanyazın ışığında tartışılarak öneriler sunulmuştur.
Ergenlerin Kişilik Özelliklerinin Saldırganlık Düzeyleri Üzerindeki Yordayıcı Etkisi
(2023) Kaya, Zohre; Bacıoğlu, Seda Donat
Bu araştırmada, ergenlerin kişilik özelliklerinin saldırganlık düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmaya, farklı lise türlerinde öğrenim görmekte olan toplam 1235 ergen katılmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında, ergenlerin kişilik özelliklerini belirlemek üzere Hızlı Büyük Beşli Kişilik Testi (HBBKT), saldırganlık düzeylerini ölçmek üzere Saldırganlık Ölçeği (SÖ) kullanılmıştır. Araştırma yöntemi olarak değişkenler arasındaki ilişkiler, ilişkisel tarama modeli ile incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde ise, korelasyon analizi ile çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ergenlerin kişilik özellikleri ile saldırganlık ve saldırganlığın alt boyutları olan fiziksel, sözel, düşmanlık, öfke arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Uyumluluk, sorumluluk ve duygusal denge kişilik özellikleri saldırganlık ile negatif ilişkilidir. Dışadönüklük ise saldırganlık ile pozitif ilişkilidir. Son olarak yapılan regresyon analizinde ergenlerin uyumluluk, sorumluluk, duygusal denge ve dışadönüklük kişilik özelliklerinin saldırganlığı anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Kişilik özelliklerini incelemek saldırgan davranışların kaynağını tahmin etmede önemli bulunsa da gelecek araştırmalarda mizaç, karakter ve değer gibi değişkenlerin de incelenmesi önerilmektedir. Bireysel faktörlerin saldırgan davranışlara etkisini bilmek, saldırganlığı önlemede, ruh sağlığında sunulan önleyici hizmetlere ışık tutacaktır
Ergenlerin Saldırganlık Düzeyinin Değer Yönelimleri, Cinsiyet ve Anne Babanın Eğitim Düzeyi Açısından Yordanması
(2019) Asıcı, Esra; Kaya, Zohre; İkiz, Fatma Ebru
Bu çalışmanın amacı, ergenlerin değer yönelimlerinin, cinsiyet ve anne-baba eğitim durumunun saldırganlığı yordayıp yordamadığını incelemektir. Araştırma yordayıcı korelasyonel araştırma modeline dayalı olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 890 ergen oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Saldırganlık Ölçeği, Portre Değerler Anketi ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Analizlerde, aritmetik ortalama, Pearson korelasyonu ve hiyerarşik regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Sonuçlar, saldırganlık düzeyi ve değer yönelimleri arasında negatif ilişki olduğunu, değer yönelimleri, cinsiyet ve anne babanın eğitim düzeyi değişkenlerinin birlikte saldırganlık puanlarındaki değişimin %18.7’sini açıkladığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre başarı, evrenselcilik ve iyilikseverlik değerlerinin saldırganlığın azalmasına, baba eğitim düzeyinin ise saldırganlığın artmasına istatistiksel olarak anlamlı düzeyde katkı sağladığını; özyönetim, uyma ve güvenlik değerleri ile cinsiyet ve annenin eğitim düzeyi değişkenlerinin saldırganlığı yordamadaki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olmadığı belirlenmiştir.
Ergenlerin Sosyal Karşılaştırma Veduygusal Öz-yeterlik Düzeylerinindemografik Değişkenlere Göreincelenmesi
(2020) Kaya, Zohre; Savaşlı, Yunus
Bu çalışmada, farklı lise türlerinde öğrenim gören öğrencilerin sosyal karşılaştırma eğilimleri ile duygusal öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülen bu araştırmada, 2017-2018 eğitimöğretim yılında Van ili merkez ilçelerinde öğrenim gören beş farklı liseden toplam 570 öğrenci katılımcı olarak yer almıştır. Bu katılımcıların %52.5’i kadın, %47.5’i erkektir. Araştırmanın verileri; Sosyal Karşılaştırma Ölçeği, Duygusal Öz-yeterlik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada, ölçeklerin güvenirlik ve geçerlik çalışmaları kapsamında doğrulayıcı faktör analizi ve madde analizi yapılmıştır. Veri analizinde frekans dağılımı, aritmetik ortalama, bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, ergenlerin sosyal karşılaştırma eğilimleri ile duygusal öz-yeterliğin duyguları düşünceyi destekleyici olarak kullanma alt boyutunun cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği, buna göre erkeklerin ortalamalarının kadınların ortalamalarından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Elde edilen diğer bulgulara göre ailesinin ekonomik durumunu orta düzeyde değerlendiren ergenlerin sosyal karşılaştırma düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Okul türü açısından ise, fen lisesine devam eden öğrencilerin sosyal karşılaştırma düzeyleri ile duygusal öz-yeterlik ölçeğinin düzenleme alt boyutu puanlarının daha düşük olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, ergenlerin psikolojik iyi oluş ve benlik şemalarının gelişiminde sosyal karşılaştırma süreçlerinin ve duygusal öz-yeterliğin etkili olduğu söylenebilir. Aynı zamanda ruh sağlığı açısından koruyucu bir işlev gören sosyal karşılaştırma ve duygusal öz-yeterliğe ilişkin çalışmaların arttırılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
Examination of Cognitive Flexibility and Positive Humor Styles in Teachers in Terms of Various Variables
(Cukurova Univ, 2024) Yagan, Ferdi; Kaya, Zohre
The main purpose of this study is to investigate the relationship between cognitive flexibility and positive humor styles in teachers, as well as to examine the differences in cognitive flexibility and positive humor styles according to gender, marital status, and school level variables. This study was conducted based on a correlational survey design, with a total of 613 volunteer teachers participating, 332 of whom were female (52.5%). Data collection instruments included the Cognitive Flexibility Scale, the Self-Enhancing and Affiliative Humor subscales of the Humor Styles Scale, and a Personal Information Form. Pearson product-moment correlation, independent samples t-test, and one-way analysis of variance were used for data analysis. The findings revealed a statistically significant positive relationship between cognitive flexibility and positive humor styles. Cognitive flexibility and self-enhancing humor style did not differ significantly according to gender, marital status, and school level variables, but affiliative humor style varied depending on gender and marital status. Accordingly, female teachers were found to have a higher level of affiliative humor style than male teachers, and single teachers exhibited a higher level of affiliative humor style than married teachers.
Examining the Personality Traits and Life Goals of Nurses and Teachers: the Sample of Van
(Kare Publ, 2020) Mukba, Gamze; Kaya, Zohre
Görücü Usulüyle Evlenen Çiftlere Göre Evlilik, Evlilikte Yaşanan Problemler ve Çözümü
(2021) Kocabıyık, Oya Onat; Bacıoğlu, Seda Donat; Kaya, Zohre
Bu çalışmanın amacı, görücü usulüyle evlenen çiftlerin evlilik, evlilikte yaşadıkları problemler ve bu problemlerin çözümüne yönelik düşüncelerinin belirlenmesidir. Araştırma, nitel araştırma modellerinden olgubilim desenine göre tasarlanmış olup bireylerin olguyla ilgili anlamlarını tam olarak tanımlamaya odaklanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Türkiye’nin doğusundaki bir devlet üniversitenin 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılı aile danışmanlığı sertifika programına devam eden altı farklı adayın ulaştığı görücü usulüyle evlenen altı farklı çift olmak üzere toplam oniki kişi oluşturmaktadır. Araştırmada, çalışma grubu ile yapılan görüşmelerden elde edilen belgelerin doküman incelemesi yapılmış ve veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerin betimsel olarak çözümlenmesinde içerik analizi aşamaları takip edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, görücü usulüyle evlenen çiftlerin evliliklerini üç ana tema çerçevesinde değerlendirdikleri görülmektedir. Aynı zamanda bu ana temalar altında farklı temaların olduğu ve cinsiyet değişkeni açısından farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Aile yapısının genel sağlık, psikolojik ve sosyal açıdan bireyler üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, toplum sağlığı açısından evlilik olgusunun çok boyutlu olarak incelenmesinin alanyazına önemli katkılar sağlayacağı öngörülmekte
Instagram Kullanan ve Kullanmayan Ergenlerde Beden Algısı ve Öz-yeterliğin İncelenmesi
(2020) Dalgıç, Abdullah; Kaya, Zohre
Eknolojinin ve internetin yaygınlaşmasıyla birlikte sosyal medya ağlarının da kullanımı giderek artmaya başlamıştır. Instagram, Facebook, Twitter gibi yaygın olarak kullanılan sosyal medya ağlarının gençlerin tutumları ve duygulanımları üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Bu araştırmada, Instagram kullanan ve kullanmayan ergenlerin beden algıları ve öz-yeterlik inançları arasında bazı değişkenlere göre anlamlı bir farklılık olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeline göre tasarlanan bu çalışmanın katılımcılarını %63,7’si kadın ve %36,3’ü erkek olmak üzere toplam 790 lise öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın verileri; Beden Algısı Ölçeği, Genel Öz-yeterlik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Analizlerde frekans dağılımı, aritmetik ortalama, bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; genel öz-yeterlik ve alt boyutlarının Instagram kullanma durumuna göre anlamlı farklılık göstermediği; ancak beden algısının anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Buna göre, Instagram kullanan ergenlerin beden algısı puanı daha yüksektir. Instagram kullanan ve kullanmayan ergenler kendi aralarında cinsiyete göre karşılaştırıldığında; her iki grupta da erkeklerin ortalamaları kadınlardan anlamlı olarak daha yüksek çıkmıştır. Facebook kullanma durumuna göre ise hem beden algısı puanının hem de genel öz-yeterlik alt boyut puanlarının anlamlı farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular alanyazın eşliğinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
Meaning in Life as a Mediator Between Death Anxiety and Life Satisfaction
(Routledge Journals, Taylor & Francis Ltd, 2025) Yagan, Ferdi; Kaya, Zohre; Kaya, Selim Firat
Research based on Terror Management Theory suggests that death anxiety is a fundamental existential concern that threatens individuals' life satisfaction and that, in the process of coping with this anxiety, individuals tend to seek meaning in life. However, studies directly examining the impact of death anxiety on life satisfaction and the mediating role of meaning are lacking. This study aims to investigate the relationship between death anxiety and life satisfaction among adults and to test the mediating role of meaning in life in this relationship. 396 participants completed online scales measuring death anxiety, life satisfaction, and meaning in life. The findings revealed that death anxiety significantly predicted life satisfaction and that meaning in life partially mediated this relationship. The results suggest that meaning in life may play a buffering role in the association between death anxiety and life satisfaction.
The Mediating and Moderating Effect of Food Addiction in the Relationship Between Body Image and Loneliness
(Routledge Journals, Taylor & Francis Ltd, 2025) Kaya, Zohre; Aslangiri, Sevgi; Yagan, Ferdi; Kaya, Sermin
Loneliness, as one of the most profound and universal emotional challenges faced by modern individuals, has become a focal point of scientific research. Particularly, negative body image and abnormal eating behaviors stand out as critical factors that contribute to loneliness. The complex and multidimensional effects of these factors on loneliness gain significance due to their impact on individuals' mental health and social connections. The purpose of this study is to examine the mediating and moderating roles of food addiction in the relationship between body image and loneliness. The sample of the study consisted of 345 individuals aged between 18 and 40, 229 of whom (66.4%) were female. Data were collected using the short -form UCLA Loneliness Scale, the Body Image Scale, and the Modified Yale Food Addiction Scale. Hayes' Model 4 was used to test the mediating role, while Hayes' Model 1 was used to examine the moderating role. The findings of the study indicate that positive body image negatively predicts both loneliness and food addiction. Moreover, after controlling for gender, age, and income level, food addiction was found to act as a mediator in the relationship between body image and loneliness. Additionally, food addiction demonstrated a moderating effect on this relationship. In other words, negative body image can increase food addiction, which, in turn, amplifies feelings of loneliness. Conversely, reducing food addiction may alleviate feelings of loneliness by improving negative body image. These results contribute to a better understanding of the psychological effects of food addiction and the dynamic relationship between body image and loneliness.
The Mediating Role of Resilience in the Relationship Between Childhood Emotional Abuse and Emotional Neglect and Codependency
(Pergamon-elsevier Science Ltd, 2024) Kaya, Zohre; Kale, Kuebra; Yagan, Ferdi; Kaya, Sermin
Emotional abuse and neglect are among the most common forms of psychological trauma. It is known that individuals exposed to emotional abuse and neglect during childhood are at a higher risk of developing psychopathology in adulthood and experience various difficulties in interpersonal relationships. This research investigates the mediating role of resilience in the relationship between childhood emotional abuse and emotional neglect and codependency in young adults. The research group included 401 participants, aged between 18 and 45, with 305 females (71.6%) and 96 males (23.9%), reflecting various aspects of young adulthood, as defined by Levinson's theory of individual life structure. The data were collected using the SpannFischer Codependency Scale, the Emotional Abuse and Emotional Neglect subscales of the Childhood Trauma Questionnaire, and the Adult Resilience Measure. The results showed that childhood emotional abuse and neglect were positively related to relationship addiction and negatively related to resilience. Furthermore, resilience was found to be a partial mediating variable in the relationship between childhood emotional abuse and codependency. However, the established model of the mediating role of resilience in the relationship between childhood emotional neglect and codependency was not statistically significant. These results suggest that childhood emotional abuse and neglect are significant predictors of codependencyand can help understand the impact of emotional abuse on codependency and resilience in young adults.
Mizah Yoluyla Başa Çıkma ile Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkide Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü
(2022) Yağan, Ferdi; Kaya, Zohre
Bu araştırmada, psikolojik danışmanlarda mizah yoluyla başa çıkma ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracı rolünün yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları yaşları 23 ile 52 arasında değişen 130 kadın ve 98 erkek olmak üzere toplam 228 psikolojik danışmandan oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında, Mizah Yoluyla Başa Çıkma, Psikolojik İyi Oluş ve Psikolojik Dayanıklılık ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, t-testi, Pearson momentler çarpım korelasyonu ve yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, mizah yoluyla başa çıkma, psikolojik iyi oluş ve psikolojik dayanıklılık arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Ayrıca, mizah yoluyla başa çıkmanın psikolojik iyi oluşu pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı, psikolojik dayanıklılığın ise bu ilişkide kısmi aracı değişken olarak yer aldığı görülmüştür. Araştırma sonuçları, mizah yoluyla başa çıkma, psikolojik iyi oluş ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkilere yönelik kurulan kavramsal modelin istatistiksel olarak desteklendiğini ortaya koymuştur.
Öğretmen Adaylarının Çocuk İstismar ve İhmaline İlişkin Bilgi Düzeyleri ile Çocuğa Yönelik Cinsel İstismarı Bildirme Tutumlarının İncelenmesi
(2020) Bacıoğlu, Seda Donat; Kaya, Zohre
Bu çalışmada, öğretmen adaylarının çocuk istismarve ihmaline ilişkin bilgi düzeyleri ile cinsel istismarı bildirmeye yönelik tutumlarının incelenmesi hedeflenmiştir. İlişkiseltarama modeline dayalı olarak yapılan bu çalışma, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Trakya Üniversitesi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Eğitim Fakültelerinde pedagojik formasyon eğitimialan toplam 515 öğretmen adayı ile yürütülmüştür.Araştırmanın verileri,Öğretmenler için “Çocuk İstismarı ve İhmali Bilgi Düzeyini Tespit Etme Anketi”, Çocuğa Yönelik Cinsel İstismar Tutum Ölçeğive “Kişisel BilgiFormu” aracılığıyla toplanmıştır.Analizlerde; betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analiziteknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının %87.5’inin çocuk istismarıve ihmali konusunda bir eğitim almadığı, ihmal ve istismarda risk tanıma ve çocukların davranışsal belirtileri ile ilgili boyutlarda en yüksek ortalamalara sahip oldukları, Van YYÜ’dekiöğretmen adaylarının Trakya Üniversitesi’ndeki öğretmen adaylarına oranla, çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi düzeylerinin daha az olduğu, Trakya Üniversitesi’ndeki öğretmen adaylarının iseVanYYÜ’dekiöğretmen adaylarına oranla istismara ilişkin çocuğun gösterebileceği davranışsal belirtiler konusunda daha fazla bilgi sahibi oldukları bulgusuna ulaşılmıştır.Öğretmen adaylarının cinsel istismarı bildirmeye yönelik tutumlarının düşük düzeyde olduğu,ancak bilgi düzeyleri arttıkça güvenlerinin arttığı ve çocuğa yönelik cinsel istismarı bildirmeye yönelik negatif tutumlarının azaldığı tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılarak öneriler sunulmuştur.
The Predictor Roles of Life-Satisfaction, and Intrinsic-Extrinsic Motivation on The Psychological Well-Being of Pre-Service Teachers
(2020) Kaya, Zohre; Çenesiz, Gaye Zeynep
The aim of the present study was to examine whether intrinsic and extrinsic motivations,and life satisfaction levels of pre-service teachers are significant predictors of theirpsychological well-being. The sample of the study was consisted of 230 pre-service teachers.Data were collected via Motivation to Teach Scale, Psychological Well-Being Scale and LifeSatisfaction Scale. Descriptive statistics, Pearsons’s correlations, and multiple regressionanalysis were performed. The results indicated that the intrinsic and extrinsic motivations,and life satisfaction levels were moderate, and psychological well-being levels were high.Psychological well-beings of the subjects were correlated highly with life satisfaction,moderately with intrinsic motivation, and weakly with extrinsic motivation. Moreover,intrinsic motivation and life satisfaction were found to have a predictive effect on thepsychological well-being of the pre-service teachers, but extrinsic motivation was not apredictor. The results revealed psychological well-being, motivation and life satisfaction areimportant variables supporting the success in teaching profession
Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri ile Üniversite Yaşamına Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
(2023) Mutlu, Şahabettin; Kaya, Zohre; Altınışık, Kaan
Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri ile üniversite yaşamına uyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Türkiye’nin farklı üniversitelerinde eğitimlerine devam eden 257 kadın ve 114 erkek olmak üzere toplam 371 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, “Melbourne Karar Verme Stilleri Ölçeği”, “Üniversite Yaşamına Uyum Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde, Pearson korelasyon analizi, ilişkisiz örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin karar verme stilleri ile üniversite yaşamına uyum düzeyleri arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizine göre, karar verme özsaygısının kişisel uyumu anlamlı düzeyde yordadığı, dikkatli karar verme stilinin ise akademik ve sosyal uyumu anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Ayrıca demografik değişkenlere göre yapılan karşılaştırmada; kadınların panik karar verme stili puanlarının erkeklerin puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu, sınıf değişkeninin ise öğrencilerin karar verme stilleri ve üniversite yaşamına uyum düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık yaratmadığı saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen bütün bulgular bir arada değerlendirildiğinde, öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum sağlamalarında karar verme stillerinin önemli rol oynadığı belirtilebilir.