Browsing by Author "Kayakeser, Nur Pelin"

Now showing 1 - 1 of 1

Biyo-Tabanlı Doğal Fiberlerin Zeminlerin İyileştirilmesinde Kullanılabilirliğinin Araştırılması
(2025) Kayakeser, Nur Pelin; Selçuk, Levent
Ulaşım hatlarının taban malzemesinde veya yapımında kullanılan zeminler trafik yoğunluğu ve atmosferik şartlara bağlı olarak zamanla dirençlerini kaybedebilmektedir. Bunun sonucunda oturmalara meyilli, düşük kayma direnci ve büyük oranda sıkılaşma gösteren zemin malzemesi zamanla üzerindeki yapının kullanılamaz hale gelmesine neden olmaktadır. Zeminlerin mühendislik özelliklerinin arttırılması ve zeminlerin iyileştirilmeleri için günümüzde birçok yöntem kullanılmaktadır. Zeminlerin biyo-tabanlı doğal lifli malzemelerle güçlendirilmesi bir iyileştirme yöntemleri olarak bu çalışmada ele alınmaktadır. Bu malzemeler çevre açısından daha az zararlı ve kolaylıkla üretilebilir olmalarıyla öne çıkmaktadır. Yün, insan saçı keten ve odun talaşı gibi biyo-tabanlı lifli malzemeler ile güçlendirilen zeminlerin stabilizasyonu kompaksiyon parametreleri (optimum su içeriği ve maksimum kuru yoğunluk) ve mukavemet değerleri ile irdelenmiştir. Kompaksiyon parametreleri ve CBR deney sonuçları zeminlerin güçlendirme öncesi ve sonrası elde edilen değerler açısından ele alınmıştır. Burada CBR, bir yolun alt zemininin ve yapımında kullanılan malzemelerin mukavemetinin bir ölçüsü olarak kullanılmıştır. Bu amaçla zemin örneklerine belirli oranlarında (örn: %5, %10 ve %20) talaş ve yine belirli oranlarda (örn: %0.5, %1.0 ve %2.0) insan saçı, yün veya keten gibi lifli malzemeler eklenerek farklı biyo-tabanlı materyallerle güçlendirme uygulanmıştır. Güçlendirme yapılan biyo-tabanlı fiber-zemin karışımlarında kompaksiyon parametreleri ve mukavemet değerlendirmeleri standart proktor ve CBR testleri ile değerlendirilmiştir. Her iki güçlendirme için elde edilen kompaksiyon ve mukavemet parametreleri birbirleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca çalışma biyo-tabanlı malzemenin genel özellikleri ve güçlendirme boyutları içerisinde ele alınarak, fiber-zemin karışımlarının özellikle aşırı atmosferik şartlara maruz kalan (aşırı yağış ve don olayları vb.) bölgeler için ulaşım yapılarının temel alt ve yapım malzemesinde kullanılabilirliği avantaj ve dezavantajları ile birlikte tartışılmıştır. Bu doğrultuda, biyo-tabanlı fiber-zemin karışımlarının atmosferik koşullara maruz kalan ulaşım yapılarında alt temel malzemesi olarak kullanılabilirliği değerlendirilmiş; söz konusu katkıların çevresel sürdürülebilirlik, düşük maliyet ve mühendislik performansı açısından önemli bir potansiyel taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan deneyler sonucunda; %1 oranında saç+yün katkısı ile CBR değerlerinde Zemin-1 (SM) için %22, Zemin-2 (SC) için %15, Zemin-3 (GC) için ise %28'e varan iyileşmeler gözlemlenmiştir. Keten katkısı %2 oranında uygulandığında Zemin-3 (GC)'te CBR değeri %33'e ulaşarak en yüksek taşıma gücü artışı elde edilmiştir. Bu bulgular, kullanılan her bir katkı malzemesinin farklı oranlarda zeminleri belirgin şekilde güçlendirdiğini ve zemin iyileştirmede etkili sonuçlar verdiğini ortaya koymuştur. Anahtar kelimeler: Kaliforniya taşıma oranı (CBR), Kompaksiyon, Maksimum kuru yoğunluk (γk), Optimum su içeriği (Wopt)