Browsing by Author "Kurt, Hediye"

Now showing 1 - 1 of 1

Transcription and Content Analysis of Atik Complaint Book No. 1 1649-1650 (h. 1059-1060)
(2023) Kurt, Hediye; Bozkurt, Uğur
Osmanlı Devleti'nin sosyal ve idari yapısı hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlerin başvurduğu kaynakların başında arşiv kayıtları gelmektedir. Tarihçilerin önemle üzerinde durduğu bu kayıtların değerlendirilmesi sonucu önemli bilgilere ulaşıldığını söylemek mümkündür. Özellikle idari yönetim ve toplum arasında yapılan yazışmaların kayıt altına alındığı belgeler, döneme dair objektif çıkarımlarda bulunmamıza katkı sağlamaktadır. Bu arşiv belgeleri içinde ayrı bir öneme sahip olan defter türlerinden biri hiç şüphesiz Atik Şikâyet Defterleridir. Zaman dilimi itibarıyla IV. Mehmed Dönemi'ne (1648-1687) denk gelen ilk şikâyet defteri üzerinden toplumun sorunlarına ve çözümlerine ilişkin bilgilere bakabilmekteyiz. Aynı zamanda bu belgeler, sonraki yıllarda Osmanlı yönetimini zor durumda bırakacak malî, siyasî, bürokratik, güvenlik gibi yönetsel konularda neler yapılacağına ya da hangi pratiklerde eksik kalındığına ışık tutmaktadır. Bu minval üzere çalışmanın amacı, Osmanlı devlet yönetiminin tebaa ile ilişkisini, bürokrasi ve hiyerarşini şikâyet mekanizması üzerinden açıklamaktır. 1649-1650 yılları arasındaki tarihsel süreç 1 Nolu Atik Şikâyet Defteri'nde bulunan şikâyet konularına ve bunlara verilen hükümlere göre analiz edilmektedir. Yöntem itibariyle çalışma, ilk aşamada Osmanlı arşivlerinden elde edilen kayıtların transkripsiyonu yapılarak hazırlandı. Bu aşamadan sonra hükümlerin konuları, şikayetleri içeren ve yönlendirilen ilgili makamları, hükümlerin coğrafi dağılımları gibi istatiksel veriler yüzdelik olarak grafiklendirildi ve tablolaştırıldı. Elde edilen çıktılara göre; vergilendirme sorunları, kamu güvenliği ve asayişi sorunlarının yanı sıra, kamu görevlilerinin görevi kötüye kullandıkları, özellikle taşrada vergi vermekten kaçınan ya da vergi kaçıran kişilerin olduğu görüldü. Şikâyete konu olan bu olayların sonraki yıllarda kronikleşeceği ve Osmanlı Devleti'nin sorunların çözümü noktasında çalışmalar yapacağı görülecektir