Browsing by Author "Rüstemli, Sabir"

Now showing 1 - 11 of 11

Analysis and Simulation of Electric Quality in Electrical Power Systems
(2010) Okuducu, Emrullah; Rüstemli, Sabir
Elektrik güç sistemlerinde güç kalitesi problemleri son yıllarda hızla artan bir öneme sahip olmuştur. Güç kalitesi büyük oranda sistemde kullanılan ekipmanlar ve sistem konfigürasyonlarına bağlıdır. Son yıllarda hızla artan lineer olmayan yükler, güç elektroniği anahtarlama düzenekleri vb. elektrik sistemleri sistem parametrelerinde ciddi bozulmalara neden olarak fliker, harmonik veya dalga şekli bozulmalarına neden olmaktadırlar. Bu bozulmalar büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Son yıllarda tüm dünyada güç kalitesini iyileştirmek için artan bir çaba gözlemlenmektedir.Bu çalışmamızda elektrik güç kalitesine etki eden unsurlar incelenmiş, güç kalitesizlikleri sınıflandırılmış, güç kalitesini tanımlamak ve boyutlandırmak için kullanılan formulasyonlar tanıtılmış ve güç kalitesizliğinin sistem üzerindeki olumsuz etkileri anlatılmıştır.Van ilinde iki ayrı tesiste (iki fabrika) farklı tarihlerde zera MT310 adlı güç analizörü ile çeşitli ölçümler (anlık elektriksel değerler, harmonikler, akım ve gerilim dalga şekilleri vb.) yapılarak bazı güç kalitesizlikleri tespit edilmiş ve bu bulgulardan hareketle Erciş Şeker Fabrikasında güç kalitesizliğine neden olan harmonikler tespit edilmiştir. MATLAB Simülasyon programı kullanılarak tek ayarlı bir pasif filtre tasarlanmıştır. Filtrenin etkileri gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları tartışılmış ve daha kaliteli enerji için çözüm önerileri geliştirilmiştir.
Analysis and Simulation of Short Circuit Currents at 154 Kv Van Substation
(2012) Demir, İlter; Rüstemli, Sabir
Elektrik şebekesini meydana getiren hatların, cihazların, transformatörlerin, ölçü transformatörlerinin, kesicilerin, ayırıcıların, sigortaların ve benzeri şebeke elemanlarının seçimine ve şebekeyi arızalı kısımlardan ayıracak koruma sistemlerinin kurulmasına yardımcı olacak kısa devre akımının değerinin ve değişiminin bilinmesine ihtiyaç vardır.Bu çalışmada 154 kV'luk Van Trafo Merkezinde olması muhtemel 3 faz, 3 faz-toprak, 2 faz, 2 faz-toprak ve faz-toprak kısa devre akımlarının gerçek parametrelerle MATLAB Simulink programı kullanılarak modellenmesi yapılmıştır.Kısa devre olayını daha anlaşılır hale getirmek için kısa devrede geçen büyüklükler tarif edilmiş, simetrili bileşenler metoduyla kısa devre arızalarının bileşenleri gösterilmiş, simetrik ve asimetrik kısa devre arızaları tanımlanmıştır.Matlab Simulink programında tasarlanan 154 kV'luk Van Trafo Merkezi modeliyle kısa devre akımları incelenmiş ve simülasyon sonuçları ayrıntılı olarak verilmiştir.Anahtar kelimeler: Kısa devre akımı, Trafo Merkezi
Automation of Power Distribution Using Wireless Cominication Technology
(2009) Özer, Abdulkadir; Rüstemli, Sabir
SCADA sistemleri ( Supervisory Control and Data Acquisition ), tesis ve sistemlerin tek bir merkezden kontrol edilmesi ve yönetilmesi olanağını sunmaktadır. Elektrik Dağıtım Tesislerinde, SCADA sistemlerinin kullanılmasının amacı; geniş bir coğrafi alana yayılmış bulunan elektrik tesislerinin merkezi bir yerden, uzaktan kontrol ve kumandasıdır. SCADA sistemi elektrik tesislerinin merkezi kontrol noktasından izlenmesini sağlayarak, enerji kesintilerini minimuma indirir. Klasik sistemle saatlerle ifade edilen enerji kesinti süreleri SCADA sistemleri ile dakikalarla ifade edilebilir.Otomatik manevralar ve şebeke kesintileri, tesislere mümkün olduğunca en az derecede yansıtılabilir. Böylece üretimdeki aksaklıklar ve kayıplar en aza indirilebilir. Kontrol edilen elektrik dağıtım sistemine ait enerji parametreleri sürekli izlenebildiğinden enerji birçok açıdan kontrol edilebilir. Otomasyon sistemi saha ekipmanlarını hatasız kumanda edeceğinden dolayı daha güvenli ve tehlikesiz olacaktır. Az sayıda personelle sistem kontrol altında tutulabilir. Sisteme ait parametrelerin anlık değerlerinin izlenmesinin yanında geçmişe dönük değerlere de ulaşmak mümkündür. Bunları rapor halinde alabilme imkanı mevcuttur.Böylece tüm tesisin performansı hakkında bilgi sahibi olunabilir ve gerekli tedbirlerin zamanında alınmasına imkan verir. İleriye dönük sağlıklı planlama yapılabilir.Bu çalışmada; elektrik dağıtım sistemlerinde kablosuz haberleşme teknolojisi kullanılarak SCADA uygulamasının, enerji otomasyonun nasıl yapılacağı ve sonuçları ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Van ili Elektrik Dağıtım Sisteminde bulunan bir dağıtım merkezinde kablosuz haberleşme teknolojisi kullanılarak enerji otomasyonu uygulamalı olarak gerçekleştirilmiştir.Anahtar Kelimeler : Enerji otomasyonu, Röle, SCADA Sistemi, Ölçüm ve Kumanda
Medium Voltage System Power Factor To Repair
(2007) Kuyugöz, Ayşe; Rüstemli, Sabir
Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte, kullanılan elektrik ve elektronik cihazların sayısı hızla artarak, büyük bir enerji ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu ihtiyaç bir taraftan yeni enerji kaynakları araştırmalarına neden olurken, bir taraftan da mevcut kaynakların en verimli şekilde kullanılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Kullanılan enerji kaynaklarından üretilmesi, iletilmesi en kolay, en ucuz ve en verimli olan elektrik enerjisinin önemini arttırmıştır. Ancak elektrik enerjisi kullanılırken tüketici devreden hem aktif hem de reaktif güç çekmektedir. Aktif güç tüketici tarafından kullanılırken reaktif güç ise gereksiz kayıplara elektrik masraflarının artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle enerji iletim hatlarından çekilen reaktif gücü azaltmak amacı ile kompanzasyon yapma yoluna gidilmektedir. TEDAŞ 0.96 olan güç faktörünü 0.99' a yükseltilmesini istemektedir. Bu tezde Orta Gerilim Reaktif Güç kompanzasyonu üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Reaktif Güç kompanzasyonun, önemi, sağladığı faydalar ve sakıncaları anlatılmıştır. Tezin yürütülmesi aşmasında Van trafo merkezinden çıkan 8 adet fiderin bir yıl içerisindeki aylık aktif ve reaktif güç değerleri alınmıştır. Bu değerlere göre her fider için cos? güç katsayısı hesaplanmıştır. Her fider için aktif ve reaktif güç değişimi ile aylara göre güç katsayısının değişimi gösterilmiştir. Buna göre her fider için kondansatör güçleri incelenmiştir. Kondansatör banklarının bağlantıları gösterilmiştir. Her fiderdeki kompanzasyon uygulaması simülasyon olarak gösterilmiştir. Van-3 fiderinde kompanzasyon uygulaması ihtiyacı belirlenmiştir. Van-3 fiderinin kondansatör gücü hesaplanarak, bu fiderin güç kayıpları, güç kapasitesindeki artış ve gerilim düşümündeki azalma hesaplanmıştır. Sonuç olarak reaktif güç kompanzasyonun gerekliliği ve VAN trafo merkezinden orta gerilim dağıtımını yürüten VAN TEDAŞ için çok karlı bir yatırım olduğu kompanzasyon sayesinde enerji kalitesinin artacağı tüketicilerdeki gerilim düşüklüğü, reaktif güç bedeli gibi sorunları ortadan kaldıracağı tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Aktif güç, Güç katsayısı, Reaktif güç
Modeling and Simulation of the Environmental Factors for Photovoltaic Panel in Matlab Simulink Programme
(2011) Dinçer, Furkan; Rüstemli, Sabir
Ülkemizde gelişen teknoloji ve nüfusun artımı ile birlikte enerji talebinin karşılanmasında çeşitli sorunlar meydana gelmektedir. Ayrıca ülkemizin enerjide büyük oranda dışa bağımlı olması ve fosil yakıtların tüketimi önemli problemleri de beraberinde getirmektedir. Enerjide yaşanan bu ve benzeri birçok sorun, sürdürülebilir enerji politikası için araştırmacıları yenilenebilir enerji kaynakları üzerinde çalışmaya zorlamıştır. Ülkemiz için yenilenebilir enerji kaynakları arasında en bol, çevre dostu ve kullanışlı kaynak güneş enerjisidir.Ülkemiz, güneş enerjisi kuşağı altındadır. Fakat güneş enerjisinden faydalanılma oranı çok düşük seviyelerdedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri fotovoltaik panel sistemlerinin maliyetlerinin yüksek olması ve yatırım için yeterli ekonomikliğe sahip olmamasıdır. Bundan dolayı fotovoltaik panel sistemlerinde yapılabilecek en ufak iyileştirmeler dahi büyük önem arz etmektedir.Bu çalışmada, fotovoltaik panelin enerji kazancını etkileyen çevresel faktörler detaylı olarak irdelenmiş ve çeşitli çözüm önerileri sunulmuştur. Çevresel faktörlerin fotovoltaik panele etkisinin incelenmesi için Matlab/Simulink programı kullanılmıştır. Fotovoltaik panel eşdeğer devresi temel alınarak literatür detaylı olarak taranmış ve fotovoltaik panelin matematiksel modeli elde edilmiştir. Elde edilen matematiksel modele göre Matlab/Simulink programında modelleme ve simülasyon çalışması yapılmıştır. Fotovoltaik panel çalışma sıcaklığına etki eden; hava sıcaklığı, rüzgâr hızı vb. parametrelerin etkileri ele alınmış, yüklü ve yüksüz durum için karşılaştırmalar yapılarak fotovoltaik panelin enerji kazancının arttırılması için çeşitli yöntemler sunularak önerilerde bulunulmuştur.
Simulation Study of Mitigation of Energy System Harmonics
(2011) Cengiz, Mehmet Sait; Rüstemli, Sabir
Harmonikler elektrik enerji sistemlerinde enerji kalitesini önemli ölçülerde etkilemektedir. Gerilim ve akım dalga şeklinin sinüs şeklinden uzaklaşması olarak bilinen harmonikler, sinüsoidal bir kaynağın doğrusal olmayan bir elemana uygulanması veya sinüsoidal olmayan bir kaynaktan beslenen doğrusal ya da doğrusal olmayan elemanlar tarafından oluşturulmaktadırlar.Bu çalışmanın; giriş kısmında enerji kalitesine ilişkin problemlerle ilgili genel bilgiler verilmiş, sonraki bölümlerde ise harmoniklerle ilgili temel bilgiler verilerek harmoniklerin nasıl ve neden oluştukları, analiz yöntemleri, elektrik enerji sistemleri üzerindeki etkileri, standartları ve filtreleme yöntemleri incelenmiştir. Daha sonra bir elektrik dağıtım şebekesinde yapılan ölçümler incelenmiş ve harmoniklerin mevcut dağıtım şebekesi üzerindeki etkileri yorumlanarak aktif filtre ile pasif filtre çözümleri simülasyon çalışmalarıyla karşılaştırılmıştır.Bu çalışmada farklı güç değerlerinde pasif filtre ve paralel aktif güç filtresi için Simplorer 6.0 programı kullanılarak simülasyon çalışmaları yapılmıştır.
The Computer Based Control of Universal Motor Using Pic
(2014) Ağrali, Emin; Rüstemli, Sabir
Bu çalışmada Alternatif Akım (AA) üniversal motorun, tasarlanan kontrol kartı ve sürücü kartı devreleri ile hız, devir yönü değiştirme, devir hızı okuma ve enerji besleme kontrolü bilgisayar destekli olarak gerçekleştirilmiştir. Üniversal motorun hızı faz açısı kontrolü yöntemi kullanılarak mikrodenetleyici tabanlı olarak gerçekleştirilmiştir. AA şebeke sinyalinin sıfır geçiş noktaları sıfır geçiş dedektörü aracılığıyla tespit edilerek PIC16F84A'nın analog girişine uygulanmıştır. Bu amaçla şebekenin her alternansında istenilen açı değerinde faz kontrolü gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kontrol kartı mikrodenetleyicisi PIC18F2550 ile sürücü kartı kontrolü, devir yönü değiştirme kontrolü, motor ve sürücü enerji besleme kontrolü ve motor devir hızı okuma gerçekleştirilmiştir. Kontrol kartı, bilgisayar programı Visual Basic 6.0 ile tasarlanan kontrol paneliyle kontrol edilmiştir. Kontrol kartı mikrodenetleyicisi aynı zamanda motora akuple bağlı takogeneratörden alınan hız bilgisini kontrol paneline aktarmaktadır. Bu durumda hız bilgisi kontrol panelinde anlık olarak okunmaktadır.
The Controlling of DC Motor on PC by Using PWM Method
(2009) Özel, Erdoğan; Rüstemli, Sabir
Doğru akım (DC) motorları endüstride hız ve konum kontrolü gereken yerlerde; ekonomik olması, bakım gerektirmemesi, kolay kontrol edilebilmesi ve kolay bulunabilmesi nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır.Bu çalışmada; Darbe genişlik modülasyonu (PWM) yöntemi ile DC motorunun hız ayarı uygulama ve simülasyon olarak gerçekleştirilmiştir. Uygulamaya yönelik yapılan çalışmada, DC motoruna uygulanan besleme gerilimi, yarı iletken güç elemanları ile kontrollü bir şekilde değiştirilmiştir. Motor hızı uygulanan besleme geriliminin darbe genişliği değiştirilerek verimli ve etkili şekilde kontrol edilebilir. Simülasyon çalışmasında; her sisteme kolayca adapte olabilen oransal integral ve türev (PID) tipi kontrolör kullanılmıştır. DC motorunun matematiksel modelinden elde edilen akım, gerilim ve moment parametreleri PID kontrol ile kolayca değiştirildiğinden akım, gerilim ve moment değişim grafikleri incelenmiştir. Uygulamaya yönelik yapılan çalışmada ise; DC motorunu kontrol etmek için sürücü devre tasarlanmıştır. Bir kişisel bilgisayar (Personal Computer-PC) ve PC' nin paralel portu üzerinden tasarlanan sürücü devre üzerindeki yarı iletken güç elemanları yazılan yazılım programıyla anahtarlama işlemi gerçekleştirerek DC motorunun ekonomik ve etkin bir şekilde PWM yöntemiyle kontrolü sağlanmıştır. DC motorunun PID kontrolünde parametrelerin ve PWM' de sinyal oranının en uygun seçilmesi durumunda, düşük hız değişimlerinde verimli, yüksek hız değişimlerinde ise çok iyi performans elde edilmektedir.Anahtar Kelimeler: DC motor, PWM, PID
The Design of the Robotic Arm Having Two Axes With the Help of Stepper Motor
(2007) Yılmaz, Murat; Rüstemli, Sabir
The Desing and Simulation of Power Factor Measurement Curcuit by Using Pic
(2009) Ateş, Muhammet; Rüstemli, Sabir
Bu çalışmada; Alternatif Akım şebekesine bağlı endüktif karakterdeki bir alıcının tasarlanan analog-dijital tüm devre ile güç katsayısı ölçümü uygulama olarak gerçekleştirilmiştir. Uygulamaya yönelik bu çalışmada alıcıya ait güç katsayısı mikrodenetleyici tabanlı olarak ölçülmüştür. Bu amaçla alıcının akım ve gerilim bilgileri aynı fazdan alınarak analog devre yardımıyla mikrodenetleyicinin girişlerine uygulanacak hale getirilmiştir. Analog devre çıkışından alınan bu akım ve gerilim bilgileri PIC16F877 mikrodenetleyicisine aktarılarak yazılan programla güç katsayısı hesaplanarak LCD ekranda gösterilmiştir.
The Practice of the Systems Obtaining Hot Water Via Solar Cell, Enlightenıng the Street and Followiıng the Sun
(2008) Dinçadam, Ferit; Rüstemli, Sabir
Tez çalışmasında; güneş pilinden sağlanan elektrik enerjisi ile gücü 132 Watt olan rezistansla depodaki 4 litre su ısıtıldı, ışığa duyarlı olarak çalışan 15 Wattlık lamba yakıldı ve 36 Watt gücündeki DC motorla güneş takip sistemi uygulandı. Burada kullanılan güneş takip sistemi mekanik ve elektronik zaman ayarlı sürücü devresinden oluşmaktadır.Sistemimizin toplam gücü 183 Watt'tır. Uygulamada kullanılan güneş modülünün gücü 63 Watt olduğundan, sistemimiz akümülatör yardımıyla beslendi. Güneş modülü, sokak aydınlatmasında kullanılan 15 Watt'lık lambanın gücünü karşılayabildiğinden, akümülatör devrede olmadan, lamba doğrudan güneş pilinden sağlanan enerji ile yakılabildi.Sistem üzerinde, sıcak su elde etmek için tükenen elektrik enerjisi ile sokak aydınlatmasında tükenen elektrik enerjisi karşılaştırıldı. Bu çalışma neticesinde, güneş piliyle sokak aydınlatması sisteminin günlük yaşantımızda kesinlikle kullanılması gerektiği sonucuna varıldı. Sıcak su elde etme daha çok çatılarda kurulan güneş kollektörlerinden sağlanması gerektiği, ancak zorunlu durumlarda güneş pilinden elde edilen enerjinin devreye sokulması gerektiği kanaatine varıldı. Ayrıca bir günlük, güneş takip sistemli ve doğrudan alınan ölçümler karşılaştırıldı. Aradaki farktan dolayı oluşan verim ölçüldü. Elde edilen verim literatürde daha önceden belirlenen ölçümlerle kıyaslandı ve güneş takip sistemi % 29 verim kazancı sağladığından, bu sistemin kullanılmasında yarar olacağı sonucuna varıldı.Anahtar kelimeler: Güneş Pili, Güneş Takip Sistemi, Sokak Aydınlatması