Browsing by Author "Tozkar, Cansu Özge"

Now showing 1 - 1 of 1

Comparative Analysis of Van and Iran Honey Bee Populations Using Geomorphometric Methods
(2023) Akçakaya, Simanur; Tozkar, Cansu Özge; Erkan, Cengiz
İlk kez 120-130 milyon yıl önce ortaya çıkmış olan bal arıları, Dünya'da birçok tarımsal ürünün polinasyonunu etkili bir şekilde devam ettirdiği için tarım ekonomisinde rolü oldukça büyük olan bir böcek türüdür. Bal arısı çeşitliliği açısından Dünya genelinde Türkiye önemli bir gen merkezi konumundadır. Yapılmış olan bilimsel çalışmalar gen merkezi konumunda olan ülkemizin 5 ayrı ırkı bir arada barındırdığına işaret etmiştir. Arı yetiştiricileri daha fazla verim almak için farklı ırklara yönelmekte ve gezgin arıcılık yapmaktadırlar. Fakat bu durum bal arılarının gen havuzunun homojenleşmesine, biyoçeşitliliğinin azalmasına ve genetik benzersizliğini kaybetmesine yol açmıştır. Bu tez çalışmasında, Van, Hakkari ve İran'da yayılış gösteren bal arısı popülasyonlarının varyasyonunu ortaya çıkarmak sabit kolonilerden toplam 1739 işçi bal arısı örneği alınarak geometrik morfometri analizinin landmark metodu kullanılmıştır. Geometrik morfometri analizi için TPS programları kullanılarak ön kanat üzerinde bulunan damar kesişim noktaları 20 nokta belirlenerek işaretlenmiştir. X ve Y koordinatlarından elde edilen veriler, şekil varyasyonlarını tespit etmek amacıyla MorphoJ programı kullanılarak üst üste bindirilmiş ve istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Yapılan Kanonik değişken analizi (CVA) ve temel öğeler analizi (PCA) sonucunda Hakkari, Özalp, Çatak, Başkale örnekleri yakın bulunmuştur. Gevaş ve İran grubu diğerlerine göre ayrı bir dağılım göstermişlerdir. SPSS yazılımı kullanılarak çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) sonucunda 6 lokasyonda dağılış gösteren bal arısı popülasyonları arasındaki farklılığın önemli olduğu ortaya çıkmıştır (P<0,001). İran'dan alınan örneklerin Van ili Başkale, Çatak, Özalp ilçelerinden alınan örnekler ile yakın küme oluşturması bu bölgelerde gezgin arıcılık, ana arı ticareti, seçici yetiştiricilik aktiviteleri sebebi ile bal arısı kolonilerinin melezleşmeye uğradığını göstermektedir. Gevaş, İran ile daha uzak kümelenme oluşturduğu için Gevaş ilçesinde melezleşmeye sebep olacak faktörlerin daha az olduğu söylenebilir.