Browsing by Author "Varol, Ogün Ozan"

Now showing 1 - 4 of 4

3-Boyutlu Kaya Düşme Analizlerinde Geri Verme Katsayısı Etkisinin İncelenmesi
(2025) Uykun, İbrahim; Akin, Mutluhan; Varol, Ogün Ozan
Türkiye, jeolojik, jeomorfolojik ve iklim özellikleri nedeniyle bulunduğu coğrafyada doğal afetler sık yaşanmakta ve bu afetler arasında kaya düşmeleri, ülkenin pek çok bölgesinde ciddi can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Kaya düşme modelleme çalışmalarında girdi parametresi olarak kullanılan normal (Rn) ve tanjant (Rt) arazi geri verme katsayıları, blokların kinetik enerjisi ve hızıyla birlikte yuvarlanma mesafelerini belirleyen temel parametrelerdir. Bu katsayılar, kaya düşme analizlerinde bloğun yamaç yüzeyine çarpma esnasındaki enerji ve hız kayıplarını belirler, böylece modelde bloğun nasıl bir yörünge ve hareket dinamiği izleyeceğini ortaya koymaktadır. Geri verme katsayıları, arazi deneyleri (blok düşürme) veya kaya düşmelerinin yaşandığı sahalardaki daha önce düşen blokların konumları üzerinden geriye dönük analizlerle belirlenebilmekte veya arazi deneyleri ve geriye dönük analizlerin uygulanamadığı alanlarda, benzer litolojilere sahip veya yakın bölgeler için daha önceki bilimsel çalışmalarda kullanılan verilerden yararlanılabilmektedir. Bu çalışma kapsamında, kaya düşme modellemelerinde yapılan analizlerde farklı yöntemler kullanılarak belirlenebilen ve analizler için önemli bir parametre olan arazi geri verme katsayılarının (Rn ve Rt) yuvarlanma hattı, sıçrama yüksekliği, kinetik enerji ve yanal saçılım gibi unsurlar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan çalışmada, gerçek bir sayısal yüzey modeli kullanılarak 3-boyutlu kaya düşme simülasyonları gerçekleştirilmiş ve yapılan analizlerde Rn ve Rt katsayılarının değerleri belirli sınırlar arasında değiştirilerek parametreler üzerindeki etkisi belirlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, Rn ve Rt arazi geri verme katsayılarındaki değişimlerin tüm parametrelerde farklı oranlarda değişikliğe neden olduğu ve analiz sonuçlarının karşılaştırılması ile Rt katsayısının Rn katsayısına kıyasla parametreler üzerinde daha etkili olduğu veri setleri ve dağılım grafikleri ile ortaya konmuştur. Rt katsayısının değerinin artması ile özellikle 0,5 değerinden itibaren yuvarlanma mesafesi ve yanal saçılımlar da önemli değişiklikler belirlenmiştir.
Nevşehir İgnimbiritlerinde Kapiler Su Emme Özelliğinin İncelenmesi
(2024) Varol, Ogün Ozan
Su, doğal yapı taşlarında meydana gelen bozunmalarda en önemli etkenlerden biridir. Doğal taşlar suyu bünyesine çeşitli yollarla alabilmektedir. Kapiler su emme potansiyeli ile doğal yapı taşlarının bozunması arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Doğal yapı taşlarının kapiler su emme potansiyeli arttıkça bünyesine suyu alma eğilimi artmakta ve neticede donma-çözülme, tuz kristalizasyonu gibi etmenlere maruz kalmaktadır. Tüm bu etmenler neticesinde doğal yapı taşlarının fiziksel ve mekanik özelliklerinde değişimler meydana gelmektedir. Bunun neticesinde doğal yapı taşlarının servis ömrü azalmaktadır. Çalışma kapsamında Nevşehir bölgesinde yoğun olarak bulunan 3 farklı tip ignimbirit kullanılmıştır. Çalışma neticesinde SR ignimbiritinin saf suda kılcal su emme potansiyeli 114.03 $g/m^2s^{0.5}$, GK ignimbiritinin saf suda kılcal su emme potansiyeli 87.39 $g/m^2s^{0.5}$, BJ ignimbiritinin saf suda kılcal su emme potansiyeli 115.71 $g/m^2s^{0.5}$ olarak belirlenmiştir. İgnimbirit numunelerini fiziksel ve mekanik özellikleri ile kapiler su emme özellikleri arasında da anlamlı ilişkilerin olduğu tespit edilmiştir.
Van İli Kuzeyinde Yer Alan Ortaç Volkanik Agregalarda Asr Etkilerinin İncelenmesi
(2018) Ayhan, Mustafa; Varol, Ogün Ozan; Oyan, Vural
Alkali silis reaktivitesi (ASR) beton yapılarının dayanıklılığını önemli derecede etkileyen, tek yönlü kompleksbir reaksiyondur. Bu çalışma kapsamında, Van ili kuzeyinde yer alan trakit ve pomza agregalarının alkali silisreaktivitesine (ASR) ilişkin özellikleri araştırılmıştır. ASR’yi belirlemek amacıyla örnekler üzerindehızlandırılmış harç çubuğu deneyi, kimyasal yöntem deneyleri yapılmıştır. Hızlandırılmış harç çubuğu deneyiiçin trakit yerine ağırlıkça sırasıyla %10, %20, %30 pomza konularak 16 adet, harç çubuğu hazırlanmıştır.Hızlandırılmış harç çubuğu deneyine göre 3, 7, 14, 28 ve 56 günlük boy değişimleri ölçülmüştür. Kimyasalyöntemle ASR’yi belirlemek amacıyla agregalardan 0.250 mm ve 0.125 mm’lik elek aralığında kalanmalzemeden 25 gr 3 adet örnek alınarak deney yapılmıştır. Harç çubuğu numunelerinin deney öncesi vesonrası farklarını görebilmek amacıyla numuneler üzerinde SEM analizleri yapılmıştır. Hızlandırılmış harççubuğu öncesi ve sonrası elde edilen SEM görüntülerinde belirli farklılıklar gözlemlenmiştir.Sonuç olarak, hızlandırılmış harç çubuğu deneyine göre trakit agregasının genleşme oranının %0.2’den büyükolduğu ve zararlı agregalar sınıfında yer aldığı tespit edilmiştir. Trakit yerine ağırlıkça %20 ve %30 pomzaikamesinin ASR etkilerini düşürdüğü gözlemlenmiştir. Kimyasal analiz sonuçlarına göre pomza ve trakitagregaları ASTM C 289 standardında belirtilen alkali silis reaktivitesi açısından “zararlı agregalar”ın yeraldığı III. bölge içerisinde yer almaktadır.
Yüzey Koruyucu Reçinenin Kapiler Su Emme Özelliği Üzerine Etkisi : Nevşehir İgnimbiriti Örneği
(2025) Varol, Ogün Ozan
Doğal taşların su emme özelliklerinin yanı sıra kılcal su emme özellikleri de bozunma üzerinde oldukça etkilidir. Kılcal su emme derecesi, doğal taşların gözenek boyutu ve gözeneklerin birbirleriyle bağlantısıyla doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmada, Nevşehir ilinde bulunan sarı (SR), bej (BJ) ve gülkurusu (GK) olmak üzere üç farklı renk ve dokuya sahip ignimbirit kullanılmıştır. İlk olarak, örneklerin kapiler su emme katsayıları su ve MgSO4 çözeltisi içerisinde belirlenmiştir. Daha sonra, ignimbiritlere yüzey kaplama malzemesi uygulanmış ve aynı koşullarda kapiler su emme katsayıları tekrar belirlenmiştir. İgnimbiritlerin malzeme özelliklerini belirlemek için kimyasal, mineralojik-petrografik analizler ve fizikomekanik deneyler yapılmıştır. Çalışma neticesinde SR ignimbiritinin su içerisinde kılcal su emme kapasitesi 114,03 g/m2s0,5, magnezyum sülfat çözeltisi içerisinde 101 g/m2s0,5 olarak tespit edilmiştir. BJ ignimbiritlerinin su içindeki kılcal su emme potansiyeli 115,71 g/m2s0,5 olarak belirlenirken, MgSO4 içeren çözeltide 112,16g/m2s0,5 olarak belirlenmiştir. İgnimbiritlere yüzey kaplama reçinesi uygulandıktan sonra, SR ignimbiritinin su içerisinde kılcal su emme kapasitesi 6,54 g/m2s0,5 ve MgSO4 çözeltisi içerisinde 0,07 g/m2s0,5 olarak belirlenmiştir. BJ ignimbiriti için su içinde kılcal su emme kapasitesi 0,08 g/m2s0,5 ve MgSO4 çözeltisi içerisinde 1,27 g/m2s0,5 olarak tespit edilmiştir. Benzer şekilde, GK ignimbiriti için su içinde kılcal su emme kapasitesi 0,08 g/m2s0,5 ve MgSO4 çözeltisi içerisinde 0,79 g/m2s0,5 olarak ölçülmüştür. Yüzeyleri koruyucu kimyasal ile kaplanan ignimbirit örneklerinde kılcal su emme özelliklerinin önemli ölçüde azaldığı tespit edilmiştir.