Browsing by Author "Yönten, Vahap"

Now showing 1 - 9 of 9

Adsorption of Brilliant Blue Dye by Amberlite Ir120 Agaricus Campestris Biomaterial; the Perform of Some Adsorption Isotherm on the Process
(2022) Albomahdı, Huda Mutar Ibrahım; Yönten, Vahap
Bu tezin amacı, Parlak Mavi boyar maddesinin yeni bir biyosorbent olan Amberlite IR 120/Agaricus Campestris tarafından adsorpsiyonunun araştırılmasıdır. Gerçekleştirilen ön işlemler sonucunda Langmuir, Freundlich, Temkin ve Harkins Jura Adsorpsiyon İzotermleri gibi modellerin proses üzerindeki etkilerine bakılarak uyumlu olan izoterm bulunmuştur. Hesaplamalar sonucunda % 96 regresyon katsayısı ile Freudlich Adsorpsiyon İzotermi yapılan çalışmaya en uygun model olarak bulunmuştur. Tezin sonraki aşamasında biyosorbent malzeme ile boya arasında ki etkileşimi hem spektroskopik olarak hem de elektronik görüntüleme olarak incelendi. Bu karakterizasyon prosesleri sonucunda gerçekleşen immobilizasyon mekanizması ispatlanarak teze eklenmiştir. Burada Fouirer Transform Infrared Spektrofotometre (FTIR) ile kaybolan ve yeni oluşan bazı fonksiyonel grupların titreşim bandları verilerek karşılaştırma yapılmıştır. Aynı zamanda Enerji dağılımlı taramalı electron mikroskobu (SEM- EDX) ile de nanometrik ölçüde proses öncesi ve sonrası görüntüler verilerek yorumlamalar yapılmıştır. Sonuç olarak yapılan tez ilgili boyar maddenin, endüstriyel, evsel vb. atık sulardaki giderimine örnek teşkil ederek literature kazandırılmıştır.
Analysis of Physical and Chemical Parameters of Water in 4 Wells Drilled in Özalp District and Evaluation of Drinking Water
(2024) Eryiğit, İbrahim; Yönten, Vahap
Günümüzde artan insan nüfusu ve küresel iklim değişikliği, içme suyu ihtiyacını karşılamak için özellikle yeraltı suyu kaynakları üzerinde ciddi baskı oluşturmaktadır. Çünkü su canlı yaşamının en temel gereksinimlerden biri olup ülkelerin ekonomik ve sosyal faaliyetlerinin gelişiminde önemli bir yer tutar. Su kaynakları, doğal süreçler ve insan faaliyetleri etkisiyle sürekli bir kirlenme tehdidi altındadır. Son yıllarda içme suyu kaynaklarımız ile ilgili karşılaştığımız bu problemlerin çözümü ve kirlilik kontrolü için araştırmalar başlatılmış ve giderek artmaktadır. Bu araştırmalardan biri olan ilgili çalışmada Van'ın Özalp ilçesinde koordinatları belli olan 4 adet içme suyu kuyusunun hem kimyasal hem de fiziksel bazı parametreleri analiz edilerek İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Mevzuatına (İTASHYM, TSE 266 T) göre değerlendirildi ve önceden analizleri Van Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (VASKİ) tarafından Van Halk Sağlığı Laboratuvarı' (VHSL) na yaptırılan sonuçlar ile karşılaştırıldı. Su kalitesi çalışması tamamlandıktan sonra, pH, koku, bulanıklık (NTU), iletkenlik (µg l-1), sülfat (mg l-1), amonyum (mg l-1), arsenik (µg l-1), klorür (mg l-1), bor (mg l-1), demir (µg l-1), renk (co-pt), nitrat (mg l-1), nitrit (mg l-1) gibi parametreler analiz edilerek ilgili kuyulardaki suların durumları tespit edildi ve literatüre kazandırıldı. Verilen birçok değerin çalışmamızda bulunan sonucu ile Van Halk Sağlığı Laboratuvarı' nın sonuçlarının birbirleri ile paralel olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca özellikle hem kış hem de yaz mevsiminde hemen hemen bütün kuyularda Bor ve Arsenik ile diğer bazı parametrelerin değerlerinin yüksek çıktığı ve bu kuyulardaki suların içme suyu olarak tüketilmemesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Experimental Design Methodology Applied To Adsorption of Brilliant Blue Onto Amberlite Xad-4 Agaricus Campestris Composite Material
(2021) Ahmed, Ahmed Abdulkareem; Yönten, Vahap
Bu tezin temel amacı, biyolojik kompozit adsorban olarak elde edilen XAD-4 Amberlite / Agaricus campestris materyali ile sulu çözeltiden Brilliant Blue'nun (BBG) maksimum adsorpsiyonu ve çok aşamalı bir deneysel tasarım olan Cevap Yüzey Yöntemi ile optimum koşulları optimize etmektir. İlk aşamada faktörlerin etkisi (başlangıç boya konsantrasyonu, sıcaklık, temas süresi, pH, çalkalama hızı, numune hacmi ve adsorban dozajı) Plackeet Burmann Dizayn kullanılarak elde edildi. Ardından, ikinci adımda etkili faktörlerin optimum bölgesini tahmin etmek için En Dik Yükselme Yöntemi (SAM) kullanıldı. Son aşamada boyanın uzaklaştırılması için etkili parametrelerin optimum ortam koşullarını değerlendirmek için Merkezi Deney Tasarımı programı kullanılmıştır. Cevap Yüzey Yöntemi, boyanın maksimum uzaklaştırılması için (%96.72) başlangıç boya konsantrasyonu, numune hacmi, temas süresi ve adsorban dozajının optimum koşullarının sırasıyla 107.13 mg L-1, 28.6 mL, 60.78 dak ve 0.38 g olarak elde edildi. 4 farklı adsorpsiyon izotermine bakıldı. Temkin izoterminin, Langmuir, Freundlich ve Harkins-Jura izotermlerinden daha iyi uyum gösterirdiği görülmüştür. Entalpi (ΔHo) -22.81 kJ/mol, entropi (ΔSo) 97.96 J/mol.K ve Gibbs serbest enerjisi (ΔGo) -6.53 kJ/mol gibi termodinamik parametreler değerlendirildi. ΔGo ve ΔHo'nun negatif değeri, adsorpsiyon sürecinin doğada spontane ve ekzotermik olduğunu gösterdi. Sonuçlar, çok aşamalı istatistiksel optimizasyon tasarımlarının deneylere başarıyla uygulandığını ve Amberlite XAD-4/A. campestris'in uygun bir biyo kompozit adsorban olduğunu ve BBG boyar maddesinin sulu çözeltiden optimum koşullar altında çıkarılması için spesifik bir afiniteye sahip olduğu rapor edilmiştir.
Ionic Cr (vi) Reduction in Cement and Investigation of Its Effects on Cement Properties
(2022) Akkeçi, Emre; Yönten, Vahap
Çimento suyla temas ettiğinde içeriğindeki Cr(VI) suda çözünmekte ve deriye teması sonucunda kontakt dermatite neden olabilmektedir. Çimentodaki Cr(VI) varlığı nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarını kontrol altına alabilmek ve azaltmak için yasal tedbirler alınmaktadır. Avrupa Parlementosunca hazırlanan 2003/53/EC direktifinde, hidratasyon sonrası çimentoda Cr(VI) içeriği üst limiti 2 ppm olarak belirlenmiş ve bu değerin üzerinde Cr(VI) içeren çimentonun AB satışı 17 Ocak 2005 tarihinden itibaren yasaklanmıştır. Ülkemizde ise elleçleme esas torbalı çimentolarda Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlaması yönetmeliği Ek 17, 47. maddesinde çimentoda bulunan çözülebilir kromun 2 ppm'den küçük olması gerektiği belirtilmektedir. Avrupada geçerli olan kısıtlamaların ülkemizde de 2022 yılı içerisinde gelmesi beklenmektedir. Bu tez kapsamında, çimentodaki Cr(VI) miktarını 2 ppm değeri altına indirgemek için kimyasal indirgen olarak demir sülfat monohidrat (FeSO4.H2O), demir sülfat tetrahidrat (FeSO4.4H2O), demir sülfat heptahidrat (FeSO4.7H2O), çimento olarak da 40.26 ppm krom içeriği olan CEM I 42.5 R portland tip çimento kullanılmıştır. Kullanılan indirgenlerin çimentodaki Cr(VI)'yı indirgeme etkinlikleri belirlenmiştir. İndirgeme sonrasında çimentonun fiziksel ve kimyasal özelliklerine yönelik değişiklikler incelenmiştir. Yapılan çalışmada sonuç olarak kullanılan indirgenlerin hepsinin çimentoda Cr(VI)'yı indirgeme etkinliğinin olduğu görülmüştür. Kütlece %0.2 kullanıldığında Cr(VI) miktarının 0.34 ppm değerlerine kadar düşmesi, diğer kimyasallara göre indirgemek için daha az miktarda kullanılması ve çimento özellikleri üzerindeki değişikliklerin makul seviyelerde görülmesi nedeniyle demir sülfat heptahidrat'ın daha etkili indirgen olduğu belirlenmiştir.
Mayaların Biyofilm Oluşturma Özelliklerinin Araştırılması
(2010) Yönten, Vahap; Aktaş, Nahit
Bu çalışmanın amacı; gelişen teknolojiyle beraber endüstride iyi tanınan bazı maya kültürlerinin büyüme koşullarını Cevap Yüzey Yöntemi (Design Expert 6.0 deneme sürümü) kullanarak optimize etmek ve biyofilm popülasyonlarını zirai madde, polipren karışımından meydana gelen plastik kompozit desteklerler (PKD) üzerinde araştırıp gözlemlemektir. Tezin kapsamı 2 bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde, maya kültürleri seçildi ve bu kültürler için optimum üretim koşulları, Plackett?Burman (PB), Steepest Ascent (SA) ve Merkezi Kompozit Tasarım (MKT) programları kullanılarak bulundu. İlk olarak, Plackett?Burman programında; bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkene yani biyokütle derişimine olan etkisini hesaplandı. Sonra SA programıyla en dik artış ve azalışları bularak seçilen parametreler için MKT deneyleri gerçekleştirildi. Son olarak maya kültürlerine ait büyümeyi ifade eden lineer olmayan eşitlikler elde edildi.İkinci bölümde ise maya kültürlerinin biyofilm popülasyonları, oluşturacakları birim alandaki koloni sayıları (BAKS) ve şeker tüketimleri hesaplanarak analiz edildi. Plastik kompozit destekler üzerinde mayaların biyofilm oluşturma özellikleri Striping-Sand Metod'u kullanılarak her bir maya kültürü için birim alandaki koloni sayıları hesaplanarak bulundu. Kullandığımız 4 çeşit maya kültürü için ayrı ayrı sayımlar yapılarak her bir destek üzerindeki biyofilm ölçümleri rapor edildi.Sonuç olarak yapılan çalışmada, maya kültürlerinin büyüme ortamları optimize edilerek her bir mayanın büyümesinde etkili olan parametreler seçildi ve optimum noktaları bulundu. Bulunan optimum ve etkili noktalarla her bir maya kültürü için birer model elde edildi. Bu modellerle birçok atık suyu değerlendirilmesi literatüre kazandırıldı. Ayrıca bu 4 maya kültürünün biyofilm oluşturdukları da gözlemlenip hesaplanmıştır. En iyi biyofilmi hem gram destek başına hem de aşılanan kültür hacmi başına PKD1, PKD2 ve PKD3 destekleri üzerinde 10-8 ile 10-9 BAKS/gr veya BAKS/ml arasında K. Marxianus kültürünün, PKD4 desteği üzerinde ise birim kültür hacmi başına C. İntermedia 1,5x108/ml gram destek miktarı başına ise hem K. Marxianus hem de K. Lactis mayaları 2,7x107/gr olarak en iyi sonucu vermiştir. Bu 4 maya kültürünün biyofilm oluşturma özelliklerini ispatımız endüstride organik asitler, enzimler, biyoyakıt gibi bazı ürünlerin eldesinde, çevresel bazı atıkların arıtmasında, tıpta bazı kültürlerin ilaçlara olan biyofilm direnci hesabında, önemli cihazlarda mikroorganizma korozyonu ve tutunması vb. gibi konularda optimizasyonla beraber hem zamandan hem de verimden kazanarak literatüre orijinal bir katkı yapacaktır.Anahtar kelimeler: Biyofilm, Cevap Yüzey Yöntemi, Mayalar, Optimizasyon
Removal of Methylene Blue With Bentonit Amberlite Xad-7 Composite Material and Optimization of Environmental Conditions by Answer Surface Method
(2023) Tan, Hilal; Yönten, Vahap
Tezimizde Bentonit ve Amberlite XAD-7 karışımından elde edilen kompozit malzeme ile metilen mavisi giderilmiş ve deney şartları maksimum cevap almak için optimize edilmiştir. Bu amaç kapsamında optimizasyon programı olarak CYY (Cevap Yüzey Yöntemi)/ MKT (Merkezi Kompozit Tasarım) istatik ve matematiksel program kullanılmıştır. Tezin sonlandırılması maksadı ile kullanılan prosess ve modelin yüksek verimi, tasarım esnekliği ve maliyet düşüklüğü özellikle hedef alınmıştır. Adsorban yüzey modifikasyonunun ispatı ise Taramalı Elektron Mikroskop (SEM) ve Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR) cihazları ile yapılmıştır. Atık sulardan boyayı uzaklaştırmak için adsorpsiyon tekniği ile kompozit adsorbanlar ve hedef moleküller arasındaki spesifik etkileşimlerden yararlanarak adsorpsiyon kapasitesi ve adsorban seçiciliği tercih edilmiştir. Çalışmada bağımsız parametreler olarak boyar madde konsantrasyonu, adsorban dozu, temas süresi ve pH seçilmiştir. Sonuç olarak optimum başlangıç boyar madde konsatrasyonu, pH, adsorban dozu ve zaman sırasıyla 94.08 mg/L, 6.19, 0.64 gr, 42.5 dakika olarak bulunmuş ve bu şartlarda % 99 maksimum metilen mavisi giderimi sağlanmıştır. Adsorban ve kirletici arasındaki etkileşimi ifade etmek için ise çalışılan Langmuir, Freundlich, Temkin ve Harkins-Jura İzotermleri hesaplanmış ve en iyi uyumu % 97 regresyon değeri ile Temkin İzotermi' nin sağladığı görülmüştür. İlgili çalışma ve sonuçları şunu ifade etmiştir. Kullandığımız kompozit materyalin metilen mavisi gideriminde ilk defa kullanıldığı ve elde edilen kuadratik kinetik modelin birçok alanda kullanılabileceği aynı zamanda literatüre de katkı yapacağı kanaatindeyiz.
Seasonal Determination of Some Important Pollution Parameters in Domestic Wastewater Treatment Plants: Edremit and Gevaş Example
(2021) Okumuş, Yunus Emre; Yönten, Vahap; Özgüven, Ayşe
Bu çalışmada, Van ilinde bulunan Edremit ve Gevaş Evsel Atıksu Arıtma tesislerine ait bazı önemli kirlilik parametrelerinin mevsimsel olarak değişimi incelenmiştir. Atıksu arıtma tesislerinin giriş ve çıkışlarından 2021 yılı ocak ve nisan aylarında numuneler alınarak pH, Alkalinite, Sülfat, Askıda Katı Madde (AKM), Çözünmüş Oksijen (ÇO), Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ), İletkenlik, Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Sıcaklık, Toplam Azot (TA), Toplam Katı Madde (TKM), Toplam fosfor (TF), Toplam Uçucu Katı Madde (TUKM), Yağ ve Gres analizleri yapılmıştır. Atıksu analizinde standart metotlardan yararlanılmış ve elde edilen sonuçlar Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği'ndeki (SKKY) sınır değerlerle karşılaştırılmış ve değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan çalışmada, her iki arıtma tesisinde arıtma işlemi neticesinde deşarj edilen suyun Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği'ne uygun olduğu görülmüştür. Ancak bazı parametre değerlerinin standartlara daha da uygun olması için elde edilen veri ve datalar kullanılarak ilgili kurumlar ile paylaşılarak telkin ve önerilerde bulunulacaktır. Anahtar kelimeler: Arıtma Verimi, Edremit Atıksu Arıtma Tesisi, Gevaş Atıksu Arıtma Tesisi, Mevsimsel değişim
The Investigation of Adsorption of the Plantal Hormone 2, 4-D Amine and One of Insecticides 2. 2 Dichlorovinylphosphate( Dichlorvos) on Naturel Bentonite and Modified Bentonite
(2006) Yönten, Vahap; Kubilay, Şenol
ÖZETBİTKİSEL HORMONLARDAN 2, 4-D AMİN VE BÖCEKÖLDÜRÜCÜLERDEN 2, 2-DİKLORO VİNİL FOSFAT(DİCHLORVOS)'INORJİNAL VE YÜZEYİ HNO3 VE Na2CO3 İLE DEĞİŞTİRİLMİŞ BENTONİTÜZERİNDEKİ ADSORBSİYONLARININ İNCELENMESİYÖNTEN, VahapYüksek Lisans Tezi, Kimya Ana Bilim DalıTez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Şenol KUBİLAYAğustos 2006, 57 sayfaBu çalışmanın amacı, teknolojinin gelişmesiyle her geçen gün çevreye vecanlılara zarar veren, uzun zaman doğada parçalanmadan kalan, buğday ve arpatarlalarında kullanılan bitkisel hormonlardan 2, 4-D Amin ve haşerelere karşıkullanılan böcek öldürücülerden Dichlorvos pestisitlerinin orijinal ve yüzeyi HNO3ve Na2CO3 ile değiştirilmiş bentonit üzerindeki adsorbsiyonlarını araştırmaktır. Etilalkolde (C2H5OH) ve suda çözünmüş olan farklı konsantrasyonlardaki 2,4-D Amin ve2,2 Diklorovinilfosfat çözeltileri orijinal, asitle ve bazla muamele edilmiş üç farklıadsorbanla muamele edildi. Muameleler ilk olarak oda sıcaklığında yapıldı. (24. Â±2ºC)Burada amacımız derişimle adsorpsiyonun nasıl arttığını görebilmekti. Daha sonrasabit derişimde çalışmalar yapıldı. Bu esnada sıcaklık, pH ve zaman parametrelerininadsorpsiyona etkileri gözlemlendi. Çalışmamızda killerdeki sorpsiyonmekanizmaları, yüzey fonksiyonel gurupların etkisi gözlemlendi. 2. 4-D Amin veDDVP `nin killer üzerine olan adsorpsiyonları hemen hemen Langmuir veyaFreundlich adsorpsiyon izotermlerine uygunluğu ve sayısal hesaplamaları grafiklerleverildi. Bentonit oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olup pestisitler ve çeşitlipartiküllerin adsorplanmasında da kullanılmaktadır. Birçok araştırmacı pestisitlerinkillere ve diğer organik maddelere adsorpsiyonunu çalışmıştır. Adsorpsiyonprosesinin, pestisitlerin çevreye ve insan sağlığına zarar vermesini önlemedekullanılması çevresel olarak zararsız ve dünyanın hemen hemen her yerindebaşvurulan bir yöntemdir.Anahtar kelimeler: Adsorpsiyon, Bentonit, DDVP, Pestisitler, 2, 4-DAmin,
Van İli Evsel Atıksu Arıtma Tesislerindeki Atıksu Karakteristiğinin ve Çıkış Suyu Kalitesinin Değerlendirilmesi: Edremit ve Gevaş Örneği
(2023) Emre, Yunus; Yönten, Vahap; Özgüven, Ayşe
Bu çalışmada, Van ilinde bulunan Edremit ve Gevaş Atıksu Arıtma Tesisleri atıksu karakteristiğinin mevsimsel olarak değişimi incelenmiştir. Bu amaçla atıksu karakterizasyonunu incelemek için arıtma tesislerinin giriş ve çıkışlarından 2021 yılı ocak ve temmuz aylarında numuneler alınmıştır ve bu numunelerde pH, alkalinite, sülfat, askıda katı madde, toplam katı madde, toplam uçucu katı madde, çözünmüş oksijen, biyokimyasal oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, iletkenlik, sıcaklık, toplam azot, toplam fosfor ve yağ-gres gibi parametreler ölçülmüştür. Gevaş atıksu arıtma tesisinin kimyasal oksijen ihtiyacı için ortalama giderim verimi %83, Edremit atıksu arıtma tesisi için ise yaklaşık %80, Gevaş atıksu arıtma tesisinin biyokimyasal oksijen ihtiyacı için ortalama giderim verimi %92, Edremit atıksu arıtma tesisi için ise yaklaşık %86 olarak bulunmuştur. Askıda katı madde giderim verimi Gevaş atıksu arıtma tesisi için yağışlı ve kurak dönem için sırasıyla; %88, %98 iken Edremit atıksu arıtma tesisi için ise %90 ve %84 olmuştur. Her iki arıtma tesisinde arıtma işleminden sonra deşarj edilen atıksuyun birçok parametre için Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’ne uygun olduğu söylenebilir. Bu çalışmada elde edilen sonuçların, diğer atıksu arıtma tesisleri için yol gösterici olacağı kanısındayız ve ayrıca standartlara uymayan parametrelere dikkat edilmesinin zaruri bir durum olduğu raporlanmıştır.