Browsing by Author "Çiftçi, Yunus"

Now showing 1 - 5 of 5

Boncuklu Tarla Doğu Alanı Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Mimarisi ve Köy-mekan Organizasyonu
(2020) Çiftçi, Yunus; İpek, Bahattin
Yukarı Dicle Havzası Neolitik Dönem üzerine olan bilgilerimiz son yıllardagerçekleştirilen arkeolojik kazılar sayesinde giderek artmaktadır. Mardin İliDargeçit İlçesi’ne bağlı olan Ilısu Barajı’na ismini veren Ilısu Köyü sınırlarıiçerisinde bulunan Boncuklu Tarla yerleşimi Yukarı Dicle Havzası ÇanakÇömleksiz Neolitik Dönem mimarisi üzerine önemli bilgiler vermektedir.Boncuklu Tarla Doğu Alanı’nda tespit edilen \"Kamu Binası\" ve etrafındabulunan binalar hem konut ve kamu mimarisi hem de dönemin köy-mekanorganizasyonları hakkında önemli bilgiler vermektedir. Özellikle 4btabakasına ait Kamu Binası ve binanın etrafından bulunan konutlardönemin köy-mekan organizasyonlarının incelemesi için ayrı bir önemtaşımaktadır. Bu binalarda ortaya çıkarılan buluntular, mezarlar ve farklıtipteki duvar teknikleri bahsi geçen dönemin hem Yukarı Dicle hem deGüneydoğu Anadolu Bölgesi açısından zenginliği ön plana çıkarmaktadır.Bu bölgede aynı döneme ait kazıları yapılan yerleşimlerle hem farklılıklarıhem de benzerlikleri olan Boncuklu Tarla'daki Doğu Alan yapıları, BoncukluTarla içinde de farklı bir öneme sahiptir. 3 Kamu Binası ile birlikte bölgedekidiğer anıtsal yapılara oranla farklı bir öneme sahiptir. Her ne kadarBoncuklu Tarla Doğu Alanı kazıları 2017 ve 2019 yılı olmak üzere iki kazısezonu olsa da verdiği bilgiler sayesinde Çanak-Çömleksiz Neolitik Çağ’daçok önemli verilere ulaşılmasına olanak sağlamıştır. Mardin ili ve bölgenintarihi için önemli bilgiler veren Boncuklu Tarla kazıları hem Mardin tarihinigünümüzden 12.000 yıl öncesine kadar geri götürmüş hem de o dönemdebölgede yaşayan halklar için de önemli veriler vermiştir. Ayrıca yerleşimyerinin yaklaşık olarak 2000 yıl boyunca kullanılması bize yerleşim yerininbölge tarihi için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Bunedenlerden dolayı Boncuklu Tarla Doğu Alanı mimarisi ve verileriBoncuklu Tarla yerleşiminin Yukarı Dicle Havzası ve Mardin bölgesinin tarihiiçin ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.
Boncuklu Tarla Güneydoğu Alanı Kazıları: Gd 4 Yapısı
(2022) Özkan, Kazım; Dinç, Onur; Kodas, Ergul; Çiftçi, Yunus; Erdem, Çağdaş
Boncuklu Tarla yerleşimi, Mardin İli'nin Dargeçit İlçesi'ne bağlı Ilısu Mahallesi sınırlarında, Ilısu Barajı baraj kapağının 3 km güneybatısında, Dicle Nehri’nin yaklaşık 2 km batısında ve Nevala Maherk Çayı'nın güneyinde yer almaktadır. Yerleşim yerinde 2021 yılında yürütülen kazı çalışmaları merkez alanda bulunan ve daha önceki kazı sezonlarında tespit edilen (Orta PPNB Dönem, PPNA Dönem ve Geç Epipaleolitik Dönem’e tarihlenen), birtakım mimari kalıntıların bütün olarak açığa çıkarılmasını ve daha doğru bir şekilde anlamlandırılmalarını sağlamakla birlikte Güneydoğu Alanı’nda yoğunlaş- mıştır. Bu bağlamda yukarıda belirtilen tüm dönemlere ait mimari kalıntılar, yontmataş ürünler ve süs eşyalarının yanı sıra PPNB Dönemi’ne tarihlenen iskelet kalıntıları da açığa çıkarılmıştır. Ayrıca Güneydoğu Alanı’nda PPNA Dönemi'ne tarihlenen özel binalar açığa çıkarılmıştır. Tipolojik açıdan Gre Fılla, Gusir Höyük ve Nemrik 9 yerleşim yerlerinde açığa çıkarılan yapılarla benzerlikler göster- mekle birlikte kendine özgü önemli mimari özellikleri de bulunan yapı, bölgede Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’de birbirinden farklı mimari geleneklerin olduğunu ve bunlar arasında da birtakım benzerliklerin bulunduğunu göstermektedir. Bu bağlamda PPNA Dönemi’nde kamusal alanların inşa modelleri üzerine yeni bilgiler vermesi bakımından önemlidir. İleriki yıllarda bu alanda yapılması planlanan kazılar yeni sorunsalların ortaya çıkmasına, bilhassa bölgenin Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem A evresinde sahip olduğu teknik, mimari ve sosyal yapının yeniden incelenmesine olanak sağlayacaktır. Bu çalışma 2021 yılında yerleşim yerinde tespit edilen buluntuların genel tanıtımını ve kısa karşılaştırmalarını içermektedir.
Boncuklu Tarla’da Ele Geçen Neolitik Çağ Kulak Tıkaçları, Küpeler ve Düğmeler Üzerine Bazı Gözlemler: Tipoloji ve İşlev
(2020) Kodas, Ergul; Özkan, Kazım; Çiftçi, Yunus; Kodas, Charlotte Labedan
Boncuklu Tarla kazılarında elde edilen yeni veriler arkeoloji literatüründe belirsiz taş obje, token/jeton ya da klasik adıyla kulak tıkacı (stone plugs) veya tıkaç (plugs) olarak isimlendirilen objelerin kullanımı ve terminolojisi üzerine yeni bir boyut kazandırmakta. Bu makalenin amacı da yerleşim yerinde ele geçen söz konusu objelerin terminolojik tanımlamaları ve fonksiyonel özellikleri üzerine yeni öneriler sunmaktır. Bu makalede 2012 ve 2017 yıllarında Boncuklu Tarla kazılarında bulunan ve tipolojik olarak belli form veren örnekler incelenmiş ve bu bağlamda söz konusu objelerin tipolojileri ve işlevleri üzerine yeni öneriler sunulmuştur.
Çemka Höyük’te Açığa Çıkarılan Çanak-çömleksiz Neolitik Dönem A Evresi Radyan Planlı Yapıları
(2020) Kodas, Ergul; Genç, Bülent; Çiftçi, Yunus
Son yıllarda, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde baraj kurtarma kazılarıyla paralel olarak artan arkeolojik kazı çalışmalarında bölgenin uzak geçmişine dair önemli bilgiler elde edilmiştir. Bilhassa Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında yapılan arkeolojik kazılar sonrası bölgenin Neo-litik Çağ kültürleri üzerine önemli veriler ortaya çıkarılmıştır. Bu bağlamda Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında 2019 yılında Çemka Höyük’te yürütülen arkeolojik kazılar Yukarı Dicle Vadisi Çanak-Çömleksiz Neolitik dönem A evresi ve Geç Epi-Paleolitik dönem hakkında önemli bilgiler vermektedir. Yerleşim yerinde çok sayıda yuvarlak planlı yapı, yontmataş ve sürtme taş alet ve mezar açığa çıkarılmıştır. Çemka Höyük yerleşim yerinin bir diğer özelliği ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde örneği olmayan ve daha çok Suriye’de bulunan yerleşim yerleri ile özdeşleştirilen Rad-yan Planlı (içten köşeli bölmeli yuvarlak planlı1) yapıların bulunmasıdır. Hem Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem’de bölgenin kültürel yapısı hem de çevre bölgelerle olan ilişkisi hakkında önemli bilgiler vermektedir.
Upper Mesopotamia Region, Evaluation of Monumental Structures in a Cultural, Social and Economic Context From the Beginning To the End of the Neolithic Age
(2021) Çiftçi, Yunus; Biber, Hanifi
İnsanlık, ilk nefesinden günümüze değin sürekli bir gelişim, değişim geçirmiş, akli olarak evrimleşmiş ve günümüz yaşantısını oluşturmuştur. Bu geçen süreç içinde deneyimler birikmiş, farklı oluşumlar birden bire değil de bu deneyimlerle uzun süren zamanlarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunlardan biri ve en önemlisi insanlığın avcı-toplayıcı yaşam modelinden yerleşik daha sonra ise yerleşik - üretici yaşam modeline geçmesidir. İlk yerleşimlerin Epi-Paleolitik sonlarında oluşturulması (Mezolitik) beraberinde birçok yenilik getirmiş, mağaralardan anıtsal mimarilere, birçok anlama gelen eserlere ve günümüz yaşantısının temellerine etki edecek buluş ya da olgulara erişilmeye başlanmıştır. Yinede ilk yerleşimlerde, günümüzde onlarca kazı yapılmasına rağmen birçok soru cevapsız kalmıştır. Bunlardan en önemlisi ise Neolitik Çağ ve bu çağın başlarında kurulmaya başlanan ve dönemin ortalarında terk edilen 'Anıtsal Yapılar' dır. Döneminin işleyişi hakkında önemli kanıtlar sunan bu yapılar birçok araştırmacı tarafından kesin kanıtlar olmamasına rağmen 'Kült Yapıları ya da Tapınak' olarak yorumlanmıştır. Bu tez çalışmasında bu anıtsal Yapıların Kamu-Kült ilişkisi incelenmiş, Yukarı Mezopotamya Bölgesi'nde dağılımı ve gelişimleri araştırılmış ve döneminin sosyal, ekonomik ve kültürel unsurları açıklanmaya çalışılmıştır. Anıtsal Yapılar'ın kullanım zamanları dışında, yani kullanımları bırakıldıktan sonra ki (Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem sonları ve Çanak-Çömlekli Neolitik Dönem) dönemlerde dahil olmak üzere Kalkolitik Çağ başlarına değin bölgenin genel özellikleri de açıklanmaya çalışılmıştır. Tabi ki bu çalışma sadece Yukarı Mezopotamya Bölgesi ile sınırlı kalmamış diğer bölgelerde bulunan yerleşimlerle de karşılaştırılarak ele alınmıştır.