Browsing by Author "Şen, Fazıl"

Now showing 1 - 20 of 20

A Study on Adaptation of Rainbow Trout To Lake Van Water
(1995) Şen, Fazıl; Çetinkaya, Y. Osman
öz Bu çalışmada. Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss W. 1792)'nın %o 18 tuzluluk ve 9.70 pH değerine sahip Van Gölü suyuna adapte edilip edilemeyeceği araştırılmıştır. Denemelerde 15-26 cm boya ve 40-130 g ağırlığa sahip balıklar öncelikle göl suyu pH 'sma alıştırılmaya çalışılmış, bu amaçla tatlı su ile göl suyu karıştırılarak pH değerleri göl suyu seviyesine yükseltilmiştir. Denemeler fiberglas tanklarda, statik deneme sisteminde dört ayrı periyotta yapılmıştır. Denemelerde su sıcaklığı, pH, çözünmüş oksijen, tuzluluk, kondüktivite değerleri ile balıklarda gözlenen davranış değişimleri, ölen balıklarda post mortem morfolojik bulgular günlük olarak kaydedilmiştir. Gökkuşağı alabalıkları Van Gölü suyu pH değerinde 4-12 gün yaşamışlar ancak sürekli bir adaptasyon sağlanamamıştır. Adaptasyonu olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında göl suyunda yüksek orandaki karbonat, bikarbonat iyonları ve göl suyu pH değerinin 9.5'un üzerinde olmasıdır. Deneme sisteminde kararlı sıcaklık ve pH düzenlemesinin, etkin su arıtımının yapılamayışı, bu nedenle balıkların yüksek ve düşük sıcaklıklara, pH oynamalarına maruz kalmaları da adaptasyonu olumsuz yönde etkileyen ikincil faktörler olarak zikredilebilir.
A Study on Effects of Water Temperature, Salinity and Van Lake Water on Retention Periods of Latent Fingerprint on Submersed Smooth Surface
(2010) Şener, Ahmet Bülent; Şen, Fazıl
Bu çalışma, sualtına konulmuş olan pürüzsüz yüzeylere bırakılmış latent (gizli, görünmeyen) parmakizlerinin kalıcılık sürelerine su sıcaklığı, tuzluluk ve Van Gölü suyunun etkilerinin belirlenmesi amacıyla Eylül 2007 ile Mart 2008 tarihleri arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Mühendisliği ve Van İl Emniyet Müdürlüğü Laboratuarlarında gerçekleştirilmiştir.Denemelerde 60x40x30 cm ebatlarında akvaryumlar kullanılmış, günlük olarak sıcaklık, tuzluluk, kondüktivite, pH ve çözünmüş oksijen miktarı kontrol edilmiştir. Denemeler iki paralelli olarak yürütülmüştür. Denemelerde tatlı su, ?10, ?20 ve ?38 tuzlusu ve Van Gölü suyu kullanılmıştır. Ayrıca su sıcaklığının etkilerini belirleyebilmek amacıyla tatlısu ve Van gölü suyunda 10, 20 ve 30 °C su sıcaklıklarının etkileri de belirlenmeye çalışılmıştır. Denemelerde 3 farklı kişinin parmakizleri mikroskop lamlarının üzerine yan yana bırakılmış ve farklı özellikteki suların içerisine bırakılarak, belirli periyotlarla sudan çıkarılmış, parmakizi uzmanı tarafından daha önceden lamlar üzerine bırakılmış olan parmakizlerinin tasnifinin yapılıp yapımayacağına karar verilmiştir.Ön denemeden parmakizi geliştirme yöneminin super glue tekniği olmasına ve materyallerin sudan en az iki gün aralıklarla çıkarılması gerektiği belirlenmiştir. Denemeler sonucunda parmakizlerinin, su özelliklerine göre farklı sürelerde ve oranlarda geliştirebileceği belirlenmiştir. Parmakizinin geliştirilebileceği en uzun sürenin 20 °C su sıcaklığında Van Gölü suyunda 90 günden fazla olduğu, en kısa sürenin ise 30 °C su sıcaklığında tatlısuda 7 gün olduğu belirlenmiştir. Bütün deneme gruplarında parmakizi geliştirilebilme süresini su sıcaklığının yükselmesinin oldukça kısalttığı sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tuzluluk, Sıcaklık, Van Gölü suyu, Parmakizi geliştirme
A Study on Population Structure of Barbel (Barbus Plebejus Bonaparte, 1832) Living in Çiğli Stream, Başkale, Van, Turkey
(2011) Kara, Özgür; Şen, Fazıl
Bu çalışma Çığlı Çayı'nda yaşayan bıyıklı balık (Barbus plebejus Bonaparte, 1832)'ın populasyon yapısı, büyüme ve üreme özelliklerini belirlemek amacıyla 198 adet birey üzerinde Mart 2007-Temmuz 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür. Avcılık serpme ağ ve elektroşok cihazı ile yapılmıştır. Örneklenen fertlerin çatal boyları, vücut ve gonad ağırlıkları, cinsiyetleri belirlenmiş, pul örneklerinden yaş tayinleri yapılmıştır. Örneklenen bireylerin yaşa bağlı olarak boy ve ağırlıkça büyümeleri, yaş-boy ilişkisi, yaş-ağırlık ilişkisi, boy-ağırlık ilişkisi, kondisyon faktörü, gonadosomatik indeks değeri, cinsiyet oranı hesaplanmış ve üreme özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.İncelenen bireylerde yaş I-VI, çatal boylar 4.3-16.6 cm, toplam vücut ağırlıkları 1.2-65.8 g arasında bulunmuştur. Boy-ağırlık ilişkisi denklemi W=0.0146 x L2.934 olarak tespit edilmiştir. Populasyon genelinde Ø? değeri 1.95 ve L? 26.42 cm W? 216.92 g olarak belirlenmiştir. Brody büyüme katsayısı 0.13 olarak hesaplanmıştır. Kondisyon faktörü 1.265±0.010 olarak tespit edilmiştir. İlk cinsel olgunluk yaşı erkeklerde I, dişilerde II, cinsel olgunluk boyu erkeklerde 6.0-6.9 cm, dişilerde 10.0-10.9 cm'lik gruplar olarak belirlenmiştir. Bireysel fekundite 568-4171 adet/dişi arasında, relatif fekundite ise 64964.55±5855.49 adet/kg dişi olarak hesaplanmıştır.
A Study On Water Quality Criteria Of Bulakbasi Stream, in Iğdır, Turkey
(2012) Aksoy, Abdullah; Şen, Fazıl
Bu çalışmada, Bulakbaşı Suyu'nun su kalitesi değişimini incelemek amacıyla, belirlenen dört örnekleme noktasında, Ekim 2011 ve Eylül 2012 tarihleri arasında aylık olarak yerinde ölçümler yapılmış ve alınan su örnekleri laboratuarda analiz edilmiştir. Çalışmada su sıcaklığı, pH, elektriksel iletkenlik, çözünmüş oksijen, oksijen doymuşluğu, tuzluluk, bulanıklık, renk, koku, tat, donma, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, klorür, karbonat, bikarbonat, toplam alkalinite, nitrit, nitrat, amonyak, sülfat, azot, fosfor, potasyum, alüminyum, demir, mangan, bakır, çinko, krom, siyanür parametreleri belirlenmiştir.Araştırma boyunca incelenen parametrelerin ortalamaları; su sıcaklığı 16.3 °C, ÇO 12.91 mg/L, saturasyon % 152.8, pH 8.25, elektriksel iletkenlik 779.56 ?S/cm, tuzluluk ? 0.43, klorür 84.0 mg/L, kalsiyum 57.29 mg/L, magnezyum 59.57 mg/L, toplam sertlik 391 mg/L CaCO3, karbonat 0.0 mg/L, bikarbonat 365.94 mg/L, toplam alkalinite 299.84 mg/L CaCO3, nitrat 4.7 mg/L, nitrat azotu 1.1 mg/L, nitrit 0.021 mg/L, nitrit azotu 0.006 mg/L, amonyum 0.05 mg/L, amonyak 0.04 mg/L, toplam fosfor 0.08 mg/L, sülfat 57.12 mg/L, potasyum 4.52 mg/L, bakır 0.0 mg/L, alüminyum 0.0 mg/L, toplam demir 0.01 mg/L, çinko 0.169 mg/L, krom 0.024 mg/L, mangan 0.4 mg/L, siyanür 0.0068 mg/L olarak belirlenmiştir.Bulakbaşı suyu genel olarak kirlenmemiş ve içme, kullanma, balıkçılık ve sulama açısından uygun kaliteye sahiptir.Anahtar kelimeler: Iğdır, Bulakba?ı suyu, Su kalite kriteri, Su kirliliği
Application of Ccme Wqi To Assess Drinking Water Quality Under Turkish National Legislations: Lake Aygır
(2020) Çavuş, Asude; Şen, Fazıl
In this study, different guidelines have been determined in many legislations for the evaluation of drinking water of Lake Aygır in Bitlis.In monitoring water quality, CWQI was chosen as a model. In this model, the guideline values in Turkish national legislation, whichdetermine the quality of drinking water, are used. Selected legislations: \"Regulation on Water for Human Consumption\", \"Water-Waterfor Human Consumption\", \"Regulation on Surface Water Quality Management\", \"Regulation on Quality and Purification of DrinkingWater Supply Water\" and their index values are 86.21, 86.23, 88.88 and 84.71 respectively. ${CWQI}_{ASQ-Y}$ has been determined as 72.48and ${CWQI}_{ASQ-M}$ has been determined as 81.75 within the “Regulation on the Amendment of the Surface Water Quality Regulation”.Lake Aygır waters are classified in medium quality according to ${CWQI}_{ASQ-Y}$ and in good quality according to all other guidelines.
Determination of the Water Quality and Water Pollution of Devegeçidi Dam Lake (diyarbakır) and Streams Falling Into the Lake and of Effects on Fish
(2023) Kaya, Nevzat; Şen, Fazıl
Bu çalışma, Devegeçidi Baraj Gölü ve göle dökülen akarsuların su kalitesini, su kirliliğini ve Devegeçidi Baraj Gölünde yaşayan kefal (Planiliza abu), siraz (Capoeta umbla) ve sazan (Cyprinus carpio) balıklarının kas dokularında ağır metal (Cd, Hg, Pb ve As) birikimlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Haziran 2021 ve Haziran 2022 tarihleri arasında her ay yapılan yerinde ölçümlerde ortalama pH 8.4±0.1, su sıcaklığı 17.4±1.4 C, ÇO 9.6±0.5 mg/L, OD %112.2±7.3, Eİ 442.8±26.1 μS/cm, tuzluluk ‰0.24±0.01, laboratuvar analizlerinde ise ortalama bulanıklık 17.5±2 NTU, Ca 55.24±3.03 mg/L, Mg 21.8±1.6 mg/L, Na 18±1.7 mg/L, CO3 12.6±3.1 mg/L, HCO3 213.5±12.7 mg/L, toplam sertlik 227.6±9.8 mg/L, toplam alkalinite 189±9.1 mg/L, NO3 4.9±0.6 mg/L, NO3-N 1.1±0.1, NO2 0.10±0.02 mg/L, NO2-N 0.03±0.01 mg/L, NH3 1.78±0.4 mg/L, NH3-N 1.5±0.4 mg/L, NH4 1.93±0.5 mg/L, o-PO4 1.014±0.2 mg/L, SO4 40.7±3.2 mg/L, K 7.6±0.8 mg/L, Fe 0.03±0.01 mg/L, Cu 1±0.7 μg/L, Al 2.8±0.8 μg/L, Zn 0.15±0.02 mg/L, Cr 0.003±0.001 mg/L, Mn 0.160±0.03 mg/L, F 0.21±0.02 mg/L, CN 0.001±0.000 μg/L, Mo 0.1±0.03 mg/L, Ni 0.01±0.002 mg/L, Co 0.064±0.01 mg/L, Si 3.8±0.7 mg/L, SiO2 8±1.4 mg/L, KOİ 49.7 mg/L, BOİ5 28 mg/L, AKM 20±2.8 mg/L olarak belirlenmiştir. Baraj gölündeki fosfat, bulanıklık, amonyum değerleri İTASHY parametreleri açısından standartların üzerinde tespit edilmiştir. Baraj gölü suyunda cypermethrin YSKYʼgöre Çevresel Koruma Standartları maksimum sınırlar üstünde bulunmasına rağmen TS-266 ve İTASHY mevzuatlarında belirtilen sınır değerlerini aşmadığı belirlenmiştir. AKM TS-266 göre yüksek bulunmuştur. Siraz ve kefal balıklarında bulunan kadmiyum miktarı (Cd) Türk Gıda Kodeksi müsaade ettiği değerlerin üstünde bulunmuştur.
Development of a Water Quality Index for Lake Aygır in Bitlis, Turkey
(2022) Çavuş, Asude; Şen, Fazıl
Water quality indices help to develop correct policies using water quality data. In this study, a useful and reliable method was determined for water quality management of Lake Aygır. For this, monthly water quality measurements were made from Lake Aygır between May 2015 and May 2016. Expert opinions and literature were used in the selection of parameters. Temperature, dissolved oxygen, electrical conductivity, pH, ammonia, alkalinity, hardness, fluorine, and arsenic parameters were selected for the calculation of the water quality index of Lake Aygır for drinking (AG-WQIdrinking), as it is more effective on human health. Temperature, dissolved oxygen, electrical conductivity, pH, ammonia, alkalinity, hardness, and turbidity were selected for the calculation of the water quality index of Lake Aygır for fisheries (AG-WQIfisheries) as they are the parameters to which fish is most affected. Water quality indices of Lake Aygır were found AG-WQIdrinking as 149.41 and AG-WQIfisheries as 76.11. The most effective parameters were hardness and alkalinity in the AG-WQIdrinking calculations; and ammonia and dissolved oxygen in the AG-WQIfisheries calculations. Hence, it expresses numerically the suitability of Lake Aygır in terms of drinking and fishing.
Erciş (Van) İlçesi İçme Sularının Su Kalitesi Özellikleri
(2016) Elp, Mahmut; Atici, Ataman Altug; Şen, Fazıl; Gültekin, Asude
Bu çalışmada Van ili Erciş İlçesi ve çevresindeki çeşitli yerleşim yerlerinde içme suyu olarak kullanıldığını belirlediğimiz suların fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri incelenmiştir. Örneklerde fiziksel olarak sıcaklık, bulanıklık, elektriksel iletkenlik, çözünmüş oksijen, tuzluluk, kimyasal parametrelerden biyolojik oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, pH, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, toplam alkalinite, karbonat, bikarbonat, nitrit, nitrat, amonyak, fosfor, çinko, bakır, nikel, kobalt, siyanür, florür, alüminyum, demir, potasyum, manganez, molibden, silisyum analizleri ve fekal koliform analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar \"Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, TS-266 ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik\" kriterlerine göre değerlendirilmiştir.
Evaluating Water Quality of Nemrut Crater Lake (bitlis) and Investigating in Terms of Larvae Ontogeny and Osmoregulator Capacity of Aphanius Mento (heckel, 1843) Is Distributed Within the Lake
(2020) Sepil, Ahmet; Şen, Fazıl
Bu çalışmada, Bitlis ili sınırları içerisinde yer alan Nemrut Krater Gölü'nün su kalitesinin belirlenmesi, suda yayılış gösteren Aphanius mento, (Heckel, 1843) türünün moleküler düzeyde identifikasyonunun sağlanması, embriyonik ve larval gelişiminin mikroskobik ve histolojik olarak incelenmesi ve farklı tuzluluk seviyelerine toleransının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Eylül 2018 ve Ekim 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilen örneklemelerde suyun fiziko-kimyasal analiz sonuçlarına göre, Nemrut Krater Gölü suyunun içme, kullanma, sulama ve balıkçılık açısından uygun kalitede olduğu belirlenmiştir. Balık türüne özgü primerlerle gerçekleştirilen PCR identifikasyonunun pozitif sonuç verdiği, türün ‰ 22 tuzluluk seviyesine kadar tolerans gösterdiği ve en yüksek kan serumu osmolarite değerinin 572±7.32 mOsm/Kg olduğu tespit edilmiştir. Laboratuvar ortamında üremenin 23.96±1.16 oC sıcaklık, 8.33±0.27 pH, 952±364 µS/cm iletkenlik, 6.92±0.10 mg/L ÇO değerlerinde gerçekleştiği, 23.5 °C'de 11 günde açılan, 8-12 adet yağ damlası içeren yapışkan ve filamentli yapıdaki döllenmiş yumurtaların 1.251±0.316 mm (n:30) çapa sahip olduğu, 3.695±0.225 mm (n:20) total boya sahip yeni çıkan larvada, eksojenik beslenmenin 3. günde ve toz yeme geçişin 10. günün sonunda gerçekleştiği belirlenmiştir.
İnci Kefali'nin (Alburnus Tarichi, Güldenstädt, 1814) Dünü, Bugünü ve Geleceği Üzerine Projeksiyonlar
(2015) Paruğ, Ş Şenol; Şen, Fazıl; Elp, Mahmut
İnci kefali, Van Gölü havzasına özgü endemik bir balık türüdür. Toplam içsu avcılığımızın %25'i bu balıktan sağlanmaktadır. Ekonomik ve ekolojik öneminin yanı sıra; her yıl Mayıs ve Haziran aylarında yoğun olarak gerçekleşen üreme göçü ile de, Van ve civar ilçelere turistik değer katmaktadır. Bu çalışmada; bu önemli balık türünün genel özelliklerinin yanında; dünü, bugünü ve ayrıca geleceğine yönelik, yapılması gerekenler ve alınması gereken önlemler ele alınmıştır.
A Research on Agricultural Credit Use and Support of Fishery Products of Trb2 (van, Bitlis, Muş, Hakkâri) Region
(2021) Keleş, Mustafa; Şen, Fazıl
Bu çalışma, TRB2 bölgesi (Van, Bitlis, Muş ve Hakkâri) illerinde bulunan, tatlı suda su ürünleri yetiştiriciliği yapan işletmelerin aldıkları desteklemeler ve su ürünleri kredisi kullanımlarını, kredi temininde karşılaştıkları sorunları ve kredileri ne amaçla kullandıklarını ortaya koymak amacıyla 2018 yılında yapılmıştır. Çalışma Van, Bitlis, Muş ve Hakkâri ilerinde bulunan Gıda Tarım ve Orman İl Müdürlüklerine kayıtlı işletmeleri kapsamaktadır. Küçük aile işletmesi olarak adlandırılan, 25 ton/yıl kapasiteli işletmelerden 35 adet, mühendis çalıştırılması mecburi (50≥ ton/yıl) olan işletmeler 13 adet ve 250 ton/yıl üzeri olan büyük kapasiteli işletmeler 7 adet olmak üzere 55 adet su ürünleri yetiştiricilik tesisi bulunmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler bu işletmelerden tam sayım yöntemi ile yüz yüze anket uygulaması yapılarak elde edilmiştir. Araştırma yapılacak olan TRB2 bölgesi illerinde bulunan su ürünleri tesislerinin üretim sırasında karşılaştığı problemler, yem maliyeti, pazarlama, üretim bilgi eksikliği vb. konuların ilgili kuruluşlara iletilmesi hedeflenmektedir.
A Research on Water Quality Criteria of Gökyokuş (sapur) Stream
(2019) Sanaç, Rıfat Ruhullah; Şen, Fazıl
Bu çalışmada, Gökyokuş (Sapur) Deresi'nın su kalitesi değişimini incelemek amacıyla, belirlenen beş farklı örnekleme noktasında, Mart 2017 - Eylül 2019 tarihleri arasında mevsimsel örnekleme yapılmış ve örneklerde su sıcaklığı, pH, elektriksel iletkenlik, çözünmüş oksijen, oksijen doygunluğu, bulanıklık yerinde ölçümlerle ve gözlemlerle, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, klorür, tuzluluk, karbonat, bikarbonat, toplam alkalinite, nitrit, nitrat, amonyak, sülfat, fosfor, toplam demir, mangan, çinko, krom ve siyanür ise laboratuvar analizleri ile belirlenmiştir. İncelenen parametrelerin ortalamaları; su sıcaklığı 10.95 °C, ÇO 7.97 mg/L, OD %73.1, pH 8.16, elektriksel iletkenlik 317 μS/cm, tuzluluk ‰ 0.054, bulaniklik 19.6 NTU, klorür 31.8 mg/L, kalsiyum 89.4 mg/L, magnezyum 49.14 mg/L, toplam sertlik 412.46 mg/L CaCO3, karbonat 0.0 mg/L, bikarbonat 709.6 mg/L, toplam alkalinite 581.6 mg/L , nitrat 8.44 mg/L, nitrat azotu 1.89 mg/L, nitrit 0,027 mg/L, nitrit azotu 0,011 mg/L, amonyum 0.05 mg/L, amonyak 0.05 mg/L, toplam fosfor 0.61 mg/L, sülfat 19,98 mg/L, toplam demir 0.05 mg/L, çinko 0.17 mg/L, krom 0.012 mg/L, mangan 0.89 mg/L, siyanür 0.0021 mg/L olarak belirlenmiştir. Gökyokuş Deresi'nin genel olarak kirlenme eğiliminde ve belirli noktalarında içme, kullanma, balıkçılık ve sulama açısından uygun kaliteye sahip olduğu belirlenmiştir.
A Study on Water Quality Criteria of Catakdibi (zortul) Stream in Van, Turkey
(2018) Aydın, Abdullah; Şen, Fazıl
Bu çalışma, Çatakdibi (Zortul) Çayı'nın su kalitesi değişimini incelemek amacıyla, sekiz ayrı örnekleme noktasında, Nisan 2017-Mart 2018 tarihleri arasında bir yıl süresince aylık olarak yerinde ölçümler yapılmış ve alınan su örnekleri laboratuvarda analizlerin yapılması şeklinde yürütülmüştür. Araştırma boyunca incelenen parametrelerin ortalamaları; debi 1.21 m3/sn, bulanıklık, 9.22 NTU, su sıcaklığı 13.2 °C, çözünmüş oksijen 8.26 mg/L, oksijen saturasyon % 77.8, pH 7.39, elektriksel iletkenlik 340.5 μS/cm, tuzluluk ‰ 0.21, klorür 19.71 mg/L, kalsiyum 42.1 mg/L, magnezyum 56.16 mg/L, toplam sertlik 336.3 mg/L CaCO3, karbonat 0.0 mg/L, bikarbonat 356.6 mg/L, toplam alkalinite 291.6 mg/L, nitrat 4.0 mg/L, nitrat azotu 0.9 mg/L, nitrit 68.7 µg/L, nitrit azotu 21.1 µg/L, amonyum 0.38 mg/L, amonyak 0.36 mg/L, amonyak azotu 0.29 mg/L, potasyum 5.0 mg/L, sülfat 5.4 mg/L, toplam fosfor 0.20 mg/L, bakır 0.0 mg/L, gümüş 0.0 mg/L, toplam demir 0.02 mg/L, alüminyum 5.4 µg/L, krom 8.5 µg/L, çinko 48.8 µg/L, mangan 0.4 mg/L, siyanür 2.7 µg/L, silisyum 24.8 mg/L, silisyumoksit 52.9 mg/L, nikel 4.2 μg/L, kobalt 17.2 μg/L, florür 0.34 mg/L, molibden 0.2 mg/L, sodyum 0.33 mg/L, arsenik 4.29 µg/L, askıda katı madde 11.8 mg/L, KOİ 12.6 mg/L, BOİ 8.58 mg/L, olarak belirlenmiş ve fekal koliform analizi yapılmıştır. Çatakdibi çayı genel olarak kirlenmemiştir. Anahtar kelimeler: Çatakdibi Çayı, Erciş, Su kalitesi, Su kirliliği, Van.
The Investigation of the Water Quality of Karasu (Mermit) Stream Inflowing To Lake Van
(2011) Şekerci, İbrahim; Şen, Fazıl
Bu çalışmada, Van Gölü'ne dökülen Karasu Çayı'nın su kalitesi değişimini incelemek amacıyla, bazı su kalitesi ve kirlenme parametrelerinin analizi için belirlenen dört örnekleme noktasında, Kasım 2009 ve Ekim 2010 tarihleri arasında her ay yerinde ölçümler yapılmış ve alınan su örnekleri laboratuarda analiz edilmiştir. Çalışmada bulanıklık, su sıcaklığı, çözünmüş oksijen, oksijen doymuşluğu, elektriksel iletkenlik, pH, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, toplam alkalinite, karbonat, bikarbonat, klorür, tuzluluk, nitrat, nitrit, amonyum, amonyak, fosfor, sülfat parametreleri belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırma boyunca su sıcaklığı 0.8-24.5 °C arasında, ÇO 5.60-17.86 mg/L arasında ortalama 10.03 mg/L, saturasyon % 62.3-191.2 arasında ortalama % 119.4, pH 8.23, Eİ 601.4 ?S/cm, tuzluluk ? 0.08, klorür 47.66 mg/L, kalsiyum 31.0 mg/L, magnezyum 111.2 mg/L, toplam sertlik 536 mg/L CaCO3, karbonata tüm aylarda ve örnekleme noktalarında rastlanılmamış, bikarbonat 452.2 mg/L, toplam alkalinite 370.3 mg/L CaCO3, nitrat 4.1 mg/L, nitrat azotu 0.9 mg/L, nitrit 0.017 mg/L, amonyum 0.41 mg/L, amonyak 0.40 mg/L, ortofosfat 0.19 mg/L, toplam fosfor 0.06 mg/L, sülfat 19.5 mg/L olarak belirlenmiştir. Karasu Çayı bulanıklık ve pH dışında birçok kriter bakımından Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine göre I. ve II. su kalitesi sınıflarında değerlendirilebilir.Anahtar Kelimeler: Karasu Çayı, Van Gölü havzası, Su kalitesi, Su kirliliği
Van Gölü Havzası Balıkları ve Yayılım Bölgeleri
(2016) Elp, Mahmut; Şen, Fazıl; Duyar, Hünkar Avni; Atici, Ataman Altug
Bu çalışma 2008-2012 yılları arasında Van Gölü Havzasında yayılış gösteren balık türlerini ve yayılış bölgelerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Van Gölü Havzası kapalı bir havza olup Türkiye yüzey alanının yaklaşık % 2.3'lük bir kısmını oluşturmaktadır. Kapalı bir havza olmasından dolayı tür çeşitliliği farklılıklar göstermektedir. Havza endemik tür çeşitliliği açısından hem bitki, hem de hayvan türleri olarak oldukça zengindir. Bu zenginlik balık türlerine de yansımıştır. Havzada doğal yayılış gösteren balık türlerinin tamamı endemik türlerden oluşmaktadır. Havzada Alburnus tarichi, Alburnus timarensis, Barbus ercisianus, Capoeta cosswigi ve Oxynoemacheilus ercisianus türleri doğal yayılış göstermektedir. Cyprinus carpio, Carassius gibelio, Gambusia holbrooki ve Aphanius mento türlerinin ise aşılandıkları çeşitli kaynaklarda populasyon oluşturdukları tespit edilmiştir. Ayrıca havzada çeşitli kaynaklara aşılanan veya balık üretim çiftliklerinden kaçan Oncorhynchus mykiss örnekleri elde dilmiş olsa da populasyon oluşturamadığı görülmüştür. Barbus ercisianus x Capoeta cosswigi türlerinin Zilan ve Deliçayda, Cyprinus carpio x Carassius carassius türlerinin ise Nazik gölünde melez bireyler oluşturdukları görülmüştür.
Van Gölü Havzası Endemik Balık Türleri
(2018) Elp, Mahmut; Şen, Fazıl; Atici, Ataman Altug
Kapalı bir havza özelliğinde olan Van Gölü Havzası’nda birçok su kaynağı bulunmaktadır. Bu sukaynaklarındaki farklılık kendisini Alburnus tarichi, Alburnus timarensis, Barbus ercisianus, Capoeta kosswigive Oxynoemacheilus ercisianus gibi endemik balık türlerinde göstermiştir. Bu balık türlerinin ekolojiközelliklerinin bilinmesi, türün havzadaki su kaynaklarında devamlılığının sağlanması açısından önemlidir. Evselve sanayi atıkları, akarsu üzerindeki kum ocakları ve kaçak kum alım faaliyetleri, akarsu üzerinde inşa edilenregülatör, menfez ve köprü gibi yapılar, akarsu ıslah çalışmaları, üreme döneminde gerçekleştirilen kaçak avcılıkbu türleri tehdit eden başlıca unsurlardır. Bu çalışmada havzada doğal yayılış gösteren endemik balık türlerinin,ekolojik ve biyolojik özellikleri, diğer balık cinslerden ayrılan farklılıkları ve yaşadığı su kaynakları hakkındabazı bilgiler verilerek, sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacıyla dikkatlerin bu türler üzerine çekilmesiamaçlanmıştır.
Van Gölü Havzası Su Kaynaklarında Yaşayan Balık Populasyonlarının Karşılaştığı Problemler ve Çözüm Yolları
(2006) Çetinkaya, Osman; Şen, Fazıl; Elp, Mahmut
Bu çalışma Van Gölü havzası su kaynaklarda yaşayan balık populasyonlarının karşılaştıkları problemler ve bu problemlerin çözüm yollarının ortaya konulması amacıyla yapılmıştır. Yapılan incelemelerde dere yatakları üzerine kurulan kum ocakları ve kum yıkama yerlerinin akarsuların taban yapısını tahrip ettiği, suyu bulandırdığı gözlenmiştir. Faaliyetler özellikle inci kefali, siraz ve bıyıklı balığın üreme göçü zamanında daha etkili olmaktadır. Oluşan bulanıklığın ve taban yapısının tahrip edilmesi yetişkin bireyleri olumsuz etkilediği gibi yatağa bırakılan yumurta ve yumurtadan çıkan larvaların kitlesel ölümüne sebep olabilecek niteliktedir. Nazik Gölünde üreme döneminde üreme alanı niteliğindeki bol vejetasyonlu kıyı bölgelerinin boydan boya fanyalı ağlarla kapatılarak sazanların bu bölgelere giriş veya çıkışlarında avlanmaya çalışıldıkları gözlenmiştir. Van Gölü havzası yağış rejimi oldukça değişkendir, yağış rejimindeki düzensizlikten dolayı özellikle yaz mevsiminde kuraklık, ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde seller yaşanmaktadır. Bitki örtüsünün tahrip edilmesinden dolayı oluşan seller dere yataklarında büyük tahribatlar yapmakta, derelerin tabanında ve banklarda bazı bölgelerde geniş aşınmalara sebep olabilmektedir. Dere yatakları üzerinde kurulan baraj ve regülatörlerin balık göçleri göz önüne alınmadan yapıldıkları, balık merdivenlerinin bulunmadığı görülmüştür. Balık populasyonlarını tehdit eden en büyük problemin akarsu yatakları üzerinde faaliyet gösteren kum ocakları olduğu gözlenmiştir. Dere yataklarında 1380 sayılı yasaya aykırı olarak faaliyette bulunan kum ocaklarının kapatılması, en azından düzene sokulması, akarsular üzerinde kurulan regülatör ve diğer yapıların balık geçişlerine uygun hale getirilmesi, havzadaki populasyonların devamlılığı için gereklidir.
Van Gölü Havzası Tuzlu Sularının Su Kalitesi Özellikleri ve Ağır Metal Kirlilik İndeksinin Belirlenmesi
(2021) Sepil, Ahmet; Şen, Fazıl; Atici, Ataman Altug
Amaç: Van Gölü Havzası kapalı bir havza konumunda olup, içerisinde birçok tuzlu su kaynağı bulunmaktadır. Bu çalışmada Van Gölü Havzası içerisinde yer alan Van Gölü dışındaki diğer tuzlu su kaynaklarının özellikleri araştırılmıştır. Materyal ve Yöntem: Çalışmada 7 noktada 2019 yılında Temmuz ayı içerisinde multimetre ile ölçümler yapılmış, su örneklerinde ağır metal kirlilik indeks değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca titrimetrik analizler ile nitrit, nitrat, amonyum azotu, fosfat, fosfor, sülfat, florür, siyanür, bulanıklık, askıda katı madde ve silisyum analizleri de gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili su kalite yönetmeliklerine göre değerlendirilmiştir. Araştırma Bulguları: Çalışmada sıcaklık, çözünmüş oksijen, tuzluluk, elektriksel iletkenlik ve pH ortalama değerleri sırasıyla 23.5±1.8 (13.8-27.4)°C, 11.36±1.56 (6.91-17.70) mg/L, ‰3.67±1.47 (0.71-12.16), 6452.4±2350.0 (1087.0-19730.0) μS/cm ve 9.02±0.50 (6.21-10.13) olarak ölçülmüştür. Ağır metallerden bakır, kadmiyum, kurşun ve selenyum belirlenmezken, diğer ağır metal ortalama seviyeleri Mo> Mn > Al > Zn > Fe > Cr > Co > Ni > As şeklinde olmuştur. Ağır metal kirlilik indeks ortalama değeri ise 147.4±25.2 hesaplanmıştır. Sonuç: Su örnekleri ağır metal indeksi (HPI) kalite sınıfına göre genel olarak “kullanılamaz su” sınıfında yer almıştır. Sonuçlara göre “mükemmel” sınıfta örnek noktası yer almazken, N1 “iyi” sınıfta yer alan tek nokta olmuştur. N2, N3, N4, N5, N6 ve N7 noktaları “kullanılamaz su” sınıfında yer almıştır.
Van-merkez İçme Sularının Su Kalite Kriterlerinin İncelenmesi
(2017) Şen, Fazıl; Çavuş, Asude; Atici, Ataman Altug
Bu çalışmada Van merkezde içme suyu olarak şebekelere verilen farklı kaynakların fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan analizleri yapılarak tüketime uygun olup olmadığı araştırılmıştır. Şebekelerden alınan sularda bulanıklık, elektriksel iletkenlik, sıcaklık, çözünmüş oksijen değerleri, pH yerinde ölçülmüştür. Laboratuvarda biyolojik oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, toplam alkalinite, klorür, karbonat, bikarbonat, nitrit, nitrat, amonyak, fosfor, çinko, bakır, nikel, kobalt, siyanür, florür, alüminyum, demir, potasyum, manganez, molibden, silisyum analizleri ve mikrobiyolojik analizler yapılmıştır. Sonuçların, içme suları hakkındaki ülkemiz yönetmeliklerinde verilen değerlere genel olarak uygun olduğu görülmüştür
Yem İçerisinde Uygulanan Oksitetrasiklinin Alabalıklardaki (Oncorhynchus Mykiss) Farmakokinetiği
(2003) Türel, İdris; Kankaya, Ertuğrul; Yılmaz, Orhan; Dağoğlu, Gürdal; Şen, Fazıl
Oksitetrasiklinin (OTC) farmakokinetiği, 10,5 °C sıcaklıktaki tatlı suda yaşayan alabalıklarda araştırıldı. Yetmiş balıktan oluşan gruba 5 mg/kg dozda oksitetrasiklin damar içi (D.l.) yolla verildi. Yüzbeş balıktan oluşan diğer grup, bir kez 100 mg/kg dozda OTC içeren yemle beslendi. OTC plazma yoğunlukları yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) yöntemi ile tesbit edildi. Farmakokinetik parametreler, D.L ve ağız yoluyla OTC uygulamaları için dağılma yarı ömürlerini (sırasıyla 0,907 saat ve 16,058 saat) ve atılma yarı ömürlerini (sırasıyla 33,5 saat ve 27 saat) veren iki bölmeli açık modele göre belirlendi. Oksitetrasiklinin D.L uygulamasından sonra hesaplanan diğer parametreler, eğri altındaki alan (EAA: 145,078 ± 4,45 pg.mf'.saaf1) ve ilacın ortalama kalış süresidir (OKS: 40,604 ± 1,150 saat). Ağız yoluyla uygulamayı takiben EAA 34,46 ± 1,189 ug.ml\"1.saaf1 ve OKS 59,272 ± 1,541 saat, Ydoruk 0,577 ug/ml ve Tdoruk 36 saat olarak hesaplandı. Oksitetrasiklinin alabalıklardaki ağız yoluyla biyoyararlanımının (F) % 1,187 olduğu bulundu.