Browsing by Author "Baydar, Adem"

Now showing 1 - 1 of 1

War and War Equipment in Urartian Written Documents and Descriptive Art
(2022) Baydar, Adem; Biber, Hanifi
Urartu Devleti MÖ 900 ve MÖ 600 tarihleri arasında, başkenti Van olmak üzere, kuzeyde Ermenistan'ın Güneyi ve Güney Gürcistan, batı da Fırat Nehri, Güney Doğu da Urmiye Gölü, doğuda Hazar Denizi ve güneyde Toroslar'ın sınırlandırdığı bölgede yaşamış önemli bir Demir çağı uygarlığıdır. Savunma yapılarının kalitesi, ordusunun hareket kabiliyeti ve donanımıyla döneminin diğer güçlerine karşı uzun süre dayanabilen Urartular, özellikle güneyinde bulunan Asur Devletinden başta askeri alan olmak üzere sanat ve mimari gibi birçok yönden etkilenmişlerdir. Urartu Devleti stratejik konum olarak; bölgenin ticaret yolları, tahkimli yapılar, verimli tarım arazileri ve maden yataklarıyla paralel olarak inşa edilmiş kentlerin kontrolünü sağlamıştır. Birçok alanda başarı gösteren Urartu krallığı zorlu iklim koşullarına ve güneyindeki Asur baskılarına rağmen bölgede yaşamlarını sürdürmeye devam etmişlerdir. Urartu Devleti'nin bu başarısı, pek çok etkene bağlanılabilir. Bu etkenlerden biri, madenleri işlemede ustalaşmış olmalarıdır. Urartu Devleti'nin silah yapımında ileri seviyede olmaları, bölgede yaşamlarını daha uzun yıllar sürdürmelerine katkı sağlamıştır. Urartular, kuruluş aşamasını tamamlamasının ardından İşpuini-Menua dönemiyle beraber maden açısından zengin olan Diauehi krallığını egemenlikleri altına aldıktan sonra Kuzey Suriye gibi yer altı madeni bakımından zengin olan bölgelere yönelmişlerdir. Urartular elde ettikleri bu madenleri kaliteli bir şekilde işleyerek; hem savaş teknolojisinde hem de günlük hayatta kullanılan çeşitli araç gereçler üretmişlerdir. Günümüzde Urartu Devleti'nin üretmiş olduğu bu araç-gereçlere arkeolojik kazılar sonucu ulaşılmıştır. Çalışmamızın konusunu oluşturan Urartu Yazılı Belgeleri ve Tasvirli Sanat Eserleri ana bölümü oluşturmaktadır. Sadece arkeolojik kazılarda ele geçirilmeyen bu eserler, aynı zamanda Müzeler vasıtasıyla satın alma yoluyla da elde edilmektedir. Söz konusu bu eserlerin bir kısmı da yine arkeolojik çalışmalarda ele geçen eserler üzerindeki betimlerden de bilinmektedir. Urartu betimleme sanatının önemli bir grubunu oluşturan özellikle kemerler üzerinde görülen ikonografik savaş sahnelerinde kalkan, miğfer, sadak, kılıçlar, ok ve mızrak uçları önemli bir yer tutmaktadır. Bu silahlar hakkında ele geçen buluntular dışında Urartu ve Asur betimlemelerinden bilgi edinilmektedir. Savunma amacının yanı sıra bu eserler, Urartu kralları tarafından Urartu tanrısı Haldi'ye adanarak adak amaçlı da kullanılmıştır. Genellikle demir ve bronzun kullanıldığı bu eserlerin üretiminde, ağırlıklı olarak dövme bunun yanı sıra döküm, perçinleme, repousse, kazıma-çizgi, granülasyon teknikleri uygulanmıştır. Urartu yerleşim merkezleri ve mezarlarında yapılan bilimsel kazılarda ele geçirilen eserlerin üzerinde yer alan betimleme sahnelerinde savaşa dair döneme ait önemli veriler gözlenebilmektedir. Urartularda savaş ekipmanlarının kullanımına ilişkin bilgilerimizi arkeolojik kalıntılar, yazılı veriler ve tasvirli eserlerden elde etmekteyiz. Yazılı kaynakların en güzel örneğini Asur kralı II. Sargon'un MÖ 7I4'te Urartu krallığı üzerine yaptığı seferin sonunda yağmaladığı Muşaşir Haldi Tapınağı'ndan elde ettiği ganimetler arasında sözüne ettiği '...25.212 bronz halkan, miğfer, silah, 1514 bronz mızrak, mızrak ucu, 305.412 bronz hançer, sadak ve ok, 607 bronz kâse, su teslisi ve çeşitli kaplar...' ifadesi oluşturmaktadır. Silah kullanımına ilişkin verilerin diğer bölümü de kemerler ve bunlar üzerinde yer alan tasvirlerden görülmektedir.