Browsing by Author "Cengiz, Fırat"

Now showing 1 - 20 of 20

Akkaraman, Ile-de-france X Akkaraman (Gı) Melezi ve Anadolu Merinosu Kuzularında Besi Gücü ve Karkas Özellikleri
(1994) Cengiz, Fırat
Polatlı Tarım işletmesi'nde doğan toplam 10 baş Akkaraman, 10 baş ile de France x Akkaraman(Gl) melezi ve 10 baş Anadolu Merinosu tekiz erkek kuzusu araştırmanın materyalini oluşturmuştur, iki aylık yaşta sütten kesilen kuzular 56 gün süre ile entansif besiye alınmıştır. Akkaraman, ile de France x Akkaraman(Gl) ve Anadolu Merinosu kuzularında sırasıyla besi başı ağırlığı 26.21, 31.60 ve 24.64 kg(P<0.01); besi sonu ağırlığı 42.79, 48.19 ve 41.25 kg(P
Body Morphological and Growth-Development Characteristics of Norduz Sheep
(2006) Kum, Derya; Cengiz, Fırat
ÖZETNORDUZ KUZULARININ VÜCUT YAPISI VE BÜYÜME-GEL ŞMEÖZELL KLERKUM, DeryaYüksek Lisans Tezi, Zootekni Anabilim DalıTez Danışmanı: Prof. Dr. Fırat CENG ZŞubat 2006, 82 sayfaBu araştırmada, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi hayvancılıkişletmesinde yetiştirilen 2004 yılı Şubat ayında doğan 107 baş Norduz kuzusuüzerinde çalışılmıştır. Kuzuların çeşitli dönem canlı ağırlıkları ve vücut ölçülerialınarak doğum tipi ve cinsiyetin kuzulardaki büyüme ve gelişmeye etkileriincelenmiş ve büyüme eğrileri çizilmiştir. Büyüme eğrileri çiziminde Doğrusal,Monomoleküler, Gompertz, 3 Parametreli Logistik ve Rıchards büyüme modelleridenenmiş olup hangisinin istatistik olarak daha uygun olduğuna karar verirken R2 sien yüksek ve hata kareler ortalaması en düşük olan modelin kullanılmasına kararverilerek 3 parametreli logistik modele göre çizilen büyüme eğrileri çalışmadakullanılmıştır.Tekiz erkek ve dişi kuzular ile ikiz erkek ve dişi kuzularda ortalama doğumağırlıkları sırasıyla 4.97 Â± 0.116 kg, 4.81 Â± 0.119 kg ve 4.52 Â± 0.165 kg, 4.13 Â±0.131 kg, 90. gün canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla 26.54 Â± 0.833 kg, 23.38 Â± 0.642kg ve 22.83 Â± 0.832 kg, 19.36 Â± 0.717 kg olarak, 180. gün canlı ağırlık ortalamalarıise sırasıyla 38.82 Â± 0.236 kg, 35.15 Â± 0.178 kg ve 35.04 Â± 0.302 kg, 31.72 Â± 0.162kg olarak bulunmuştur.Büyümede önemli bir kriter olarak kabul edilen 180. gün vücut ölçüleritekiz erkek ve dişi kuzular ile ikiz erkek ve dişi kuzularda sırasıyla ortalama cidagoyükseklikleri 62.93 Â± 0.654 cm, 63.41 Â± 0.576 cm ve 63.32 Â± 0.397 cm , 62.21 Â±0.763 olarak, vücut uzunluğu 60.73 Â± 0.682 cm, 60.86 Â± 0.438 cm ve 62.13 Â±0.462 cm, 60.44 Â± 0.962 cm olarak, gögüs derinliği 26.36 Â± 0.289 cm, 26.87 Â±0.352 cm ve 26.96 Â± 0.262 cm, 26.45 Â± 0.416 cm olarak, kürekler arkası göğüsgenişlikleri 18.82 Â± 0.324 cm, 19.08 Â± 0.325 cm ve 18.56 Â± 0.369 cm, 18.29 Â±0.383 cm olarak, göğüs çevresi 73.34 Â± 0.822 cm, 75.53 Â± 0.625 cm ve 75.53 Â±0.840 cm, 72.70 Â± 1.040 cm olarak, but çevresi 68.71 Â± 0.725 cm, 69.34 Â± 0.824cm ve 69.75 Â± 0.771 cm, 68.10 Â± 0.918 cm olarak bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Büyüme eğrisi, Büyüme-Gelişme, Erginleşme hızı,Norduz, Vücut ölçüleri.i
Comparison of Honey Offered in Van Market in Point of Some Physical and Chemical Properties Effected on Quality
(2013) Has, Aslı; Cengiz, Fırat
Bu çalışmada Van piyasasında satışa sunulan balların HMF, diastaz, invert şeker, su, kül, pH, asitlik ve ticari glikoz içerikleri belirlenmiş ve bu değerlerin TSE?ye uygunluğuna bakılmıştır. Büyük marketlerden ve yerel pazarda satışa sunulan ballardan 67 adet bal örneği çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Yapılan analizler sonucunda elde edilen değerler Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği?nde belirlenen değerlerle karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak; Van piyasasında büyük marketler ve yerel pazarlarda satışa sunulan balların HMF, diastaz, kül ve asitlik bakımından farklı değerler gösterdikleri; invert şeker, su ve pH değerleri bakımından ise birbirlerine benzer oldukları belirlenmiştir. Bunun yanısıra, yerel pazar ballarında bulunan HMF değeri dışında kalan bal kalite özelliklerinin TSE değerleri ile büyük oranda benzer oldukları saptanmıştır. Anahtar sözcükler: Bal, HMF (hidroksimetil furfural), diastaz, invert şeker
Değişik Oranlarda Sudan Otu ve Macar Fiğinden Yapılan Silajların Kalitatif Özellikleri ve Rumende Parçalanabilirlikleri Üzerine Bir Araştırma
(2003) Demirel, Murat; Çelik, Savaş; Erdoğan, Sibel; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, sudan otu (S) ile % 75 sudan otu + % 25 macar fiği (75S25MF) ve % 50 sudan otu + % 50 macar fiği (50S50MF) karışımlarının silaj kaliteleri ve rumende kimi ham besin maddelerinin naylon kese yöntemi ile 4, 8, 16, 24 ve 48. saatlerdeki parçalanabildik derecelerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Hazırlanan 3 silaj örneği cam kavanozlara konularak 70 gün inkübasyona bırakılmıştır. Silajların rumende parçalanabilirliklerinin belirlenmesinde rumen fistülü açılmış 4 baş Akkaraman erkek toklu kullanılmıştır. Fiziksel analiz sonuçları bakımından memnuniyet verici silajlar elde edilmiştir. pH düzeyleri bakımından silajlar arasındaki farklılık P < 0,01 düzeyinde, laktik, asetik, propiyonik ve bütirik asit değerleri arasında ise farklılık P < 0,05 düzeyinde önemli bulunmuştur. En düşük pH, asetik, propiyonik ve bütirik asit düzeyleri sırasıyla 5,15, 6,87 g/kg KM, 2,18 g/kg KM ve 1.10 g/kg KM ile, en yüksek laktik asit değeri ise 9,48 g/kg KM ile S silajından elde edilmiştir. Rumende 48. saatte kuru madde ve ham sellüloz parçalanabildikleri bakımından silaj grupları arasındaki farklılık önemsiz iken, ham protein parçalanabildiği açısından S ve 50S50MF silajları arasındaki farklılık önemli bulunmuştur (P < 0,01). Genelde sudan otuna macar fiği ilavesi rumende silaj kuru maddesi ve ham proteininin ortalama parçalanabilirliğini artırmıştır (P < 0,05). Silaj kalitesi ve kimi besin maddelerinin parçalanabildiği açısından, sudan otu yem bitkisine kuru madde üzerinden % 25 ve % 50 oranında macar fiği ilave edilmesinin uygun olacağı görüşüne varılmıştır.
Determination of Some Reproduction Characteristics in Norduz Male Lambs
(2006) Yılmaz, Ayhan; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, Akkaraman varyetesi olarak kabul edilen Norduz erkekkuzularında bazı üreme özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmamateryalini, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve UygulamaÇiftliği'nde yetiştirilmekte olan Norduz koyunlarının 2003 yılı doğum mevsimindedoğan erkek kuzuları oluşturmuştur.Norduz erkek kuzularında biniş yaşı, biniş ağırlığı, ilk ejakulat verme yaşı,ilk ejakulat verme ağırlığına ilişkin en küçük kareler ortalamaları sırasıyla142.7Â±3.86 gün, 33.6Â±0.63 kg, 194.1Â±12.21 gün ve 40.0Â±1.26 kg olaraksaptanmıştır.Norduz erkek kuzularında testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi,skrotum uzunluğu, skrotum çevresi/canlı ağırlık oranı, testis hacmi, çift testisağırlığı, çift epididimis ağırlığı, skrotum ağırlığı ve serum testosteronkonsantrasyonuna ilişkin en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 4.99Â±0.09 cm,10.47Â±0.16 cm, 25.51Â±0.37 cm, 16.28Â±0.28 cm, 0.53Â±0.004, 324.05Â±10.97 cm3,0.319Â±0.02 g, 0.051Â±0.006 g, 0.223Â±0.02 g ve 2.42Â±0.12 ng/ml olarak bulunmuştur.Norduz erkek kuzularında sperma miktarı, sperma motilitesi, kitle hareketi,sperma kıvamı, spermatozoit yoğunluğu ve anormal spermatozoit oranına ilişkin enküçük kareler ortalamaları 0.67Â±0.05 ml, %78.7Â±3.96, 3.83Â±0.06, 3.53Â±0.06,4.52Â±0.34 (x109/ml) ve %29.74Â±1.70 olarak gözlenmiştir.Norduz erkek kuzularında flehmen, genital organları koklama, kuyrukkaldırma, ses çıkarma, biniş sayısı ve biniş süresi davranışlarına ilişkin tanımlayıcıdeğerler sırasıyla 1.15Â±0.07, 4.41Â±0.18, 0.76Â±0.07, 8.08Â±0.44, 10.79Â±0.52 ve1.34Â±0.12 dk olarak bulunmuştur. Norduz erkek kuzularında testis, sperma ve üremedavranışı özellikleri arasındaki korelasyonlar önemli bulunmuştur (P<0.05-P<0.01).Anahtar kelimeler: Erkek kuzu, Eşeysel olgunluk yaşı, Norduz, Spermaözellikleri, Testis özellikleri, Üreme davranışları.
Ergin Norduz ve Karakaş Koçlarında Spermatolojik Özelliklerin Döl Verimine Etkisi
(2007) Cengiz, Fırat; Karakus, Kadir
Bu çalışmanın amacı, Norduz ve Karakaş koçlarında spermatolojik özelliklerin incelenerek bu özelliklerin döl verimlerine etkilerini belirlemektir. Çalışmanın hayvan materyalini Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği bünyesinde yetiştirilmekte olan Norduz ve Karakaş koyunları oluşturmuştur. Karakaş koçlarında sperma miktarı (ml), pH, motilite (%), kitle hareketi (1-5), ölü spermatozoa oranı (%), anormal spermatozoa oranı (%) ve sperma yoğunluğu (X109/ml) sırasıyla 1.19±0.05, 6.73±0.01, 87.27±0.68, 3.77±0.08, 5.03±0.39, 7.40±0.31 ve 1.58±0.05 olarak saptanırken, Norduz koçlarında aynı değerler sırasıyla, 1.02±0.04, 6.72±0.01, 88.62±0.56, 3.81±0.07, 5.99±0.33, 9.89±0.26 ve 1.74±0.04 olmuştur. Gebelik oranı (%), kısırlık oranı (%), kuzulama oranı (%), ikizlik oranı (%), KAKBKS, DKBKS ve gebelik üretkenliğine (kg) ilişkin genel ortalamalar sırasıyla, 91.67, 8.33, 86.90, 26.59, 1.14, 1.24 ve 508.50, Karakaş’lar için aynı sırayla, 92.77, 7.23, 86.75, 21.83, 1.12, 1.20 ve 492.54; Norduz’lar için ise, 90.59, 9.41, 87.06, 31.35, 1.16, 1.28 ve 517.71 olarak belirlenmiştir. Anormal spermatozoa-kuzulama oranları arasında genel olarak negatif (-0.25) bir ilişki saptanırken, Karakaş’larda, yoğunlukla; gebelik oranı arasında (0.30), kuzulama oranı ile (0.36) pozitif, kısırlık oranı ile negatif (-0.30) , anormal spermatozoa oranı ile kuzulama oranı arasında -0.25, orta düzeyli önemli korelasyonlar belirlenirken, Norduz’larda anormal spermatozoa oranı ile gebelik oranı arasında (-0.22) negatif yönlü ve kısırlık oranı ile de (0.22) pozitif; kitle hareketi -gebelik oranı arasında (0.24), kuzulama oranı arasında (0.23) pozitif ve kısırlık oranı ile de (-0.23) negatif korelasyonlar belirlenmiştir.
Fattening Performance and Carcass Characteristics of Norduz Lambs Fed Intensively for 70 Days
(2000) Karakuş, Ferda; Cengiz, Fırat
ÖZET 70 GÜN SÜRE İLE ENTANSİF BESİYE ALINAN NORDUZ KUZULARINDA BESİ GÜCÜ VE KARKAS ÖZELLİKLERİ KARAKUŞ, Ferda Yüksek Lisans Tezi, Zootekni Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Fırat CENGİZ Eylül 2000, 42 sayfa Bu araştırma Norduz erkek kuzularının besi gücü ve karkas özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. İki aylık yaşta sütten kesilen 10 baş tekiz erkek kuzu 70 gün süre ile entansif besiye alınmıştır. Grup yemlemesi uygulanan kuzulara, günlük 100 g/baş kıyılmış kuru yonca otu ve ad-libitum kesif yem karması verilmiştir. Besi süresince kuzular 14 günde bir tartılarak canlı ağırlık ve günlük canlı ağırlık artışları; verilen ve kalan yemler tartılarak da yem tüketimleri hesaplanmıştır. Besi süresi tamamlandıktan sonra kesilen kuzularda kesim ve karkas özellikleri belirlenmiştir. Norduz kuzularının besi başı canlı ağırlığı 22.95 kg, besi sonu canlı ağırlığı 44.50 kg, günlük canlı ağırlık artışı 307.86 g ve 1 kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimi 4.98 kg bulunmuştur. Norduz kuzularında sırasıyla kesimhane ağırlığı 42.64 kg, sıcak karkas ağırlığı 21.59 kg, soğuk karkas ağırlığı 20.90 kg, karkas randımanı % 48.96, kuyruksuz karkas randımanı % 38.71, but ağırlığı 2.94 kg, sırt-bel ağırlığı 2.01 kg, kol ağırlığı 1.32 kg, omuzbaşı ağırlığı 0.48 kg, boyun ağırlığı 0.66 kg, etek ağırlığı 0.91 kg, kuyruk ağırlığı 4.38 kg, kabuk yağı kalınlığı 2.47 mm, böbrek-Ieğen yağları ağırlığı 0.091 kg, iç yağı ağırlığı 0.13 kg, M. Iongissimus dorsi alanı 16.03 cm2, but oranı % 35.16, sırt-bel oranı % 24.02, kol oranı % 15.76, omuzbaşı oranı % 5.70, boyun oranı % 7.82, etek oranı % 10.92, kas oranı % 42.08, kemik oranı % 28.05, kuyruk oranı % 20.85, kabuk yağı oranı % 16.93, kas arası yağ oranı % 3.76, böbrek- Ieğen yağlan oranı % 0.45, iç yağı oranı % 0.61 bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular, 70 gün süre ile entansif besiye alınan Norduz kuzularının besi gücü ve karkas özellikleri bakımından bölgede yetiştiriciliği yapılan Akkaraman, Morkaraman ve Karakaş kuzularından üstün durumda olduklarını; melez genotiplerden ise kesim ve karkas özellikleri bakımından biraz geri olmakla birlikte, genel bir değerlendirmeye gidildiğinde tatmin edici düzeye ulaştığını göstermiştir. Anahtar kelimeler : Norduz, Kuzu, Besi gücü, Karkas özellikleri.
Growth, Fattening Performance and Carcass Characteristics of Karakaş and (Ile de France X Akkaraman G1) X Karakaş F1 and F2 Crossbreed Lambs
(2007) Karakuş, Ferda; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, Ile de France x Akkaraman G1 koçlarını baba materyali olarak kullanarak Karakaş kuzularında büyüme-gelişme, besi gücü ve karkas özelliklerini iyileştirmek amacıyla yapılmıştır. Karakaş ve (Ile de France x Akkaraman G1) x Karakaş (IFAKKAR) F1 ve F2 melez dişi ve erkek kuzuları araştırmanın hayvan materyalini oluşturmuştur.Araştırmanın birinci safhasında elde edilen Karakaş ve F1 melez kuzuların doğum, 6 ve 12. ay canlı ağırlıkları sırasıyla 4.13 ve 4.67 kg, 31.37 ve 34.55 kg, 39.31 ve 43.53 kg; araştırmanın ikinci safhasında elde edilen Karakaş ve F2 melez kuzuların doğum, 6 ve 12. ay canlı ağırlıkları ise sırasıyla 4.18 ve 4.50 kg, 31.79 ve 30.14 kg, 39.29 ve 37.34 kg olarak belirlenmiştir. Karakaş ve F1 melez kuzularda sırasıyla besi başı ağırlığı 23.41 ve 23.72 kg, besi sonu ağırlığı 42.34 ve 40.83 kg, 1 kg canlı ağırlık artışı için kesif yem tüketimi 5.53 ve 5.05 kg, soğuk karkas ağırlığı 20.81 ve 19.54 kg, kuyruk ağırlığı 3.95 ve 1.05 kg, göz kası alanı 11.48 ve 13.81 cm2; araştırmanın ikinci safhasında elde edilen saf ve F2 melez kuzularda ise sırasıyla besi başı ağırlığı 25.44 ve 26.25 kg, besi sonu ağırlığı 40.55 ve 42.60 kg, 1 kg canlı ağırlık artışı için kesif yem tüketimi 5.91 ve 5.68 kg, soğuk karkas ağırlığı 18.66 ve 19.77 kg, kuyruk ağırlığı 3.14 ve 0.93 kg, göz kası alanı 11.55 ve 13.65 cm2 olarak belirlenmiştir.Böylece uzun süreli çalışmalarla, yüksek et verimine sahip iri yapılı, hızlı gelişen, kuyruk yağ oranı düşük ve bölge koşullarına adaptasyonu yüksek bir koyun tipinin geliştirilerek yaygınlaştırılabileceği düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Besi gücü, Büyüme-gelişme, (Ile de France x Akkaraman G1), Karakaş, Karkas özellikleri.
Karadeniz Bölgesindeki Yerel Bal Arısı (Apis Mellifera L.) Irk ve Ekotiplerinin Orta Karadeniz Bölgesinde Fizyolojik Adaptasyon ve Performanslarının Karşılaştırılması
(2021) Cengiz, Fırat; Günbey, Belgin
Bu çalışmada, Batı Karadeniz (Yığılca), Orta Karadeniz(Korgan) ve Doğu Karadeniz (Kafkas)’de bulunan özgünbal arısı genotiplerinin Orta Karadeniz koşullarındaperformanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır.Her genotipten 20 ana arı sağlanmış ve Ordu ArıcılıkAraştırma Enstitüsü’nde tesis edilen arılıktaki 60 koloniyekabul ettirilmiştir. Kış çıkışı, kolonilerin Orta Karadenizkoşulları altında yıl boyu performansları izlenmiş ve kolonigelişimleri (ergin arı ve yavru), bal verimleri ve mizaçlarıölçülmüştür. Yığılca, Korgan ve Kafkas genotiplerininergin arı gelişimleri (p<0.05), yavru üretimleri (p<0.05)ve mizaçları (p<0.05) arasında istatistik olarak önemli farkbulunmuştur. Grupların bal verimleri arasındaki farklılıklarönemli buulunmamıştır.
Karakaş Koyunlarının Et Verim Özelliklerinin Islahında ile de France X Akkaraman Melezi ($g_1$) Genotipinden Yararlanma Olanakları
(2002) Karakus, Ferda; Gökdal, Özdal; Ülker, Hasan; Temur, Cüneyt; Cengiz, Fırat
Bu projede, köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş koyunlarının et verim özelliklerinin iyileştirilmesinde Ile de France x Akkaraman ($G_1$) genotipinden yararlanma olanakları araştırılmıştır. Yöre koşullarına adapte olabilen, et verimi ve kalitesi yüksek olan, hızlı gelişen, yemden yararlanma gücü yüksek ve yarı yağlı kuyruklu olan bir genotipin geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilecek olan çalışmalar için başlangıç sonuçlarının elde edilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmada, Van İli Merkez İlçesine bağlı Erçek Beldesi'nde bulunan bir köylü işletmesinde ve Van Ziraat Meslek Lisesi Koyunculuk İşletmesi'nde yetiştirilmekte olan koyunlarda Ile de France x araman ($G_1$) koçları kullanılarak elde edilen melez ve Karakaş kuzularında büyüme-gelişme özellikleri ve besi gücü ve karkas özellikleri ortaya koyulmuştur. Bu projede Ile de France x Akkaraman ($G_1$) koçları kullanılarak Karakaş koyunlarının et verim ve zelliklerinin geliştirilebileceği ve uzun süreçli çalışmalarla yöreye uygun bir genotipin geliştirilerek ve yaygınlaştırılabileceği görülmektedir.
Kuzularda Tekrarlamalı Veriler için Çok Düzeyli Analiz
(2018) Karakus, Ferda; Akkol, Suna; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, çok düzeyli analizler kullanılarak bireysel büyüme eğrisi modellerini karşılaştırmak ve büyüme oranındaki bireysel farklılıkları belirlemek amacıyla yapıldı. Bu amaç için kullanılan veri seti, 52 baş melez kuzunun doğumdan 182 günlük yaşa kadar olan canlı ağırlık kayıtlarını içermektedir. Zaman içinde tekrarlanan ölçümlerin olduğu seviye-1’de toplamda 670 gözlem ve kuzuların olduğu seviye 2’de 52 gözlem bulunmaktadır. Bu çalışmada, çok seviyeli modelleme yapısı içinde beş farklı model kullanılarak cinsiyet, doğum tipi ve doğum ağırlığı gibi zamana bağlı olmayan kovaryet etkilere ilişkin parametre tahmini yapıldı. En iyi model seçimi için LRT, AIC ve BIC kullanıldı. Veri setini en iyi açıklayan “Conditional Quadratic Growth Model-B” olarak belirlendi. Çok düzeyli analiz, kuzularda doğrusal ve ikinci dereceden büyümenin önemli olduğunu gösterdi. Çalışmanın sonuçlarına göre, bireysel büyüme oranının önemli olduğu hayvancılık çalışmalarında bireysel büyüme eğrileri, çok düzeyli modelleme kullanılarak araştırılabilir.
Norduz Erkek Kuzularında Bazı Üreme Özellikleri Arasındaki Korelasyonlar
(2006) Cengiz, Fırat; Yılmaz, Ayhan
Bu çalışma, Norduz erkek kuzularında testis, sperma, eşeysel davranış özellikleri ve testosteron konsantrasyonu arasındaki korelasyonları saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmanın hayvan materyalini Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği’nde yetiştirilmekte olan Norduz koyunlarının 2003 yılı doğum mevsiminde (Mart ayı) doğan 32 baş Norduz erkek kuzusu oluşturmuştur. Erkek kuzularda testis özelliklerinden testis çapı (cm), testis uzunluğu (cm), skrotum çevresi (cm), skrotum uzunluğu (cm), skrotum çevresi/canlı ağırlık oranı testis hacmi (cm3); sprema özelliklerinden sperma miktarı (ml), sperma kıvamı (0-5), kitle hareketi (0-5), sperma motilitesi (%), sperma konsantrasyonu (109/ml), anormal spermatozoit oranı (%); davranış özelliklerinden flehmen, genital organları koklama, ses çıkarma, kuyruk kaldırma, biniş sayısı ve biniş süresi (s) özellikleri üzerinde durulmuştur.Norduz erkek kuzularında testis, sperma, eşeysel davranış ve testosteron konsantrasyonu özellikleri arasındaki ilişkiler istatistik olarak önemli bulunmuştur (P<0.05-P<0.01). Testis özellikleri ile testosteron konsantrasyonu arasında P<0.01 düzeyinde çok önemli pozitif fenotipik korelasyon olduğu saptanmıştır. İncelenen sperma özelliklerinin anormal spermatozoit oranı ile negatif fenotipik korelasyon gösterdiği saptanmıştır. Buna karşılık eşeysel davranış özelliklerinin kendi aralarındaki fenotipik korelasyonları davranış özelliğine göre değişme göstermiştir. Ancak kuyruk kaldırma davranışı ile testis ve sperma özellikleri arasındaki fenotipik korelasyonlar çok önemli bulunmuştur (P<0.01).
Norduz Erkek Kuzularında Testis Özellikleri ve Serum Testosteron Konsantrasyonunun Yaşa Göre Değişimi
(2006) Yılmaz, Ayhan; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, Akkaraman varyetesi olarak kabul edilen Norduz erkek kuzularında testis özelliklerinden testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu, skrotum çevresi/canlı ağırlık oranı, testis hacmi, çift testis ağırlığı, çift epididimis ağırlığı, skrotum ağırlığı ve serum testosteron konsantrasyonunu saptamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma materyalini, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği'nde yetiştirilmekte olan Norduz koyunlarının 2003 yılı doğum mevsiminde doğan 32 baş erkek kuzusu oluşturmuştur. Norduz kuzularında testis çapı, testis uzunluğu, skrotum çevresi, skrotum uzunluğu, skrotum çevresi/canlı ağırlık oranı, testis hacmi, çift testis ağırlığı, çift epididimis ağırlığı, skrotum ağırlığı ve serum testosteron konsantrasyonuna ilişkin incelenen özelliklere ait en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 4.99±0.09 cm, 10.47±0.16 cm, 25.51±0.37 cm, 16.28±0.28 cm, 0.53±0.004, 324.05±10.97 cm3, 0.319±0.02 g, 0.051±0.006 g, 0.223±0.02 g ve 2.42±0.12 ng/ml olarak bulunmuştur. Çalışmada testis özellikleri ve serum testosteron konsantrasyonu üzerine incelenen çevre faktörlerinin etkileri yaş dönemleri ve canlı ağırlık dışında üreme özelliğine göre değiştiği gözlenmiştir.
Norduz Erkek Toklularında Bazı Spermatolojik Özellikler ve Yaşa Bağlı Değişimi
(2010) Cengiz, Fırat; Yılmaz, Ayhan
Bu çalışmada, Akkaraman varyetesi olarak kabul edilen Norduz erkek toklularında sperma verimi ve kalite özelliklerinin yaşa göre değişiminin saptanması amaçlanmıştır. Erkek toklularda sperma alımına ortalama 275 günlük oldukları zaman başlanmıştır. Bu amaçla 23 baş erkek toklu 5–6 hafta süreyle yapay vajinaya alıştırılmıştır. Çalışma materyali toklularda sperma verimi ve özelliklerinin saptanmasında 275–365 günlük yaş dönemlerinde ayda bir, 379–463 günlük yaş dönemlerinde ise 14 günde bir olmak üzere toplam 11 denetim yapılmıştır. Norduz erkek toklularında sperma miktarı, sperma motilitesi, spermatozoit yoğunluğu ve anormal spermatozoit oranına ilişkin en küçük kareler ortalamaları 0.67±0.05 ml, %78.7±3.96, 4.52±0.34 (x109/ml) ve %29.74±1.70 olarak gözlenmiştir. Kitle hareketi ve sperma kıvamı için tanımlayıcı değerler 3.83±0.06 ve 3.53±0.06 olarak bulunmuştur. Tekiz ve ikiz erkek toklularda sperma miktarı (ml), sperma motilitesi (%), kitle hareketi (0–5), sperma kıvamı (0–5), spermatozoit yoğunluğu (109/ml) ve anormal spermatozoit oranı (%) sırasıyla 0.73±0.02, 0.63±0.03; 76.96±1.72, 80.70±2.47; 3.85±0.09, 3.79±0.05; 3.49±0.08, 3.60±0.06; 4.74±0.14, 4.44±0.20; 30.68±0.73, 28.20±1.03 olarak bulunmuştur. Aynı şekilde 3, 4 ve 5 ana yaşlı erkek toklularda sırasıyla sperma miktarı (ml) 0.71±0.04, 0.63±0.02 ve 0.70±.03; sperma motilitesi (%) 80.96±3.56, 73.56±1.61 ve 81.97±2.47; kitle hareketi (0–5) 3.96±0.14, 3.69±0.09 ve 4.08±0.08; sperma kıvamı (0–5) 3.55±0.13, 3.41±0.08 ve 3.81±0.08; spermatozoit yoğunluğu (109/ml) 4.62±0.29, 4.15±0.13 ve 5.01±0.20; anormal spermatozoit oranı (%) ise 29.38±1.50 30.18±0.68 28.76±1.03’dir. Çevresel faktörlerden canlı ağırlık, yaş dönemi, ana yaşı ve doğum tipinin etkilerinin ise spermatolojik özelliğe göre değiştiği gözlenmiştir.
The Determination of Migratory Beekeping Movements in the Province of Van
(2007) Günbey, Veysel Serkan; Cengiz, Fırat
Bu çalışmada, bitkilerin farklı çiçeklenme dönemleri izlenerek, yıl içerisinde daha fazla ürün alabilmek amacıyla diğer bölgelerden Van'a gelen ve Van'dan başka yörelere giden arıcıların mevsimsel hareketleri incelenmiştir.Çalışmada, Van'a farklı bölgelerden gelen ve Van'dan farklı bölgelere giden toplam 140 gezginci arıcı ile yapılan anketlerden elde edilen orijinal veriler değerlendirilmiştir. Dört ana başlık altında toplanan anket formlarının ilk bölümünde arıcının ve arıcılık işletmesinin niteliklerine, ikinci bölümde arıcıların mevsimsel hareketlerine ve üçüncü bölümde iki gezginci grup arasındaki farklılıklarının belirlenmesine yönelik sorular yer almıştır. Son bölümde ise gezginci arıcıların hareketleri sırasında karşılaştıkları sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmada Van'a gelen gezginci arıcıların %56.67'sinin, yerli gezginci arıcıların ise %62.50'sinin asıl mesleklerinin arıcılık olduğu belirlenirken arıcılıktan sağlanan gelirin yıllık gelir içerisindeki payı %50'den fazla olanların oranı Van'a gelenlerde %81.67, yerli gezgincilerde ise %52.50 olarak saptanmıştır. Van'a gelen arıcıların %65.00'inin Hatay İli arıcılarının olduğu belirlenen araştırmada ikinci sırayı Ordu İli arıcıları almaktadır. Genel olarak, görüşülen 60 gezginci arıcının 39'u Hatay, 20'si Ordu, 1'i Antalya İli'nden gelmiştir. Arıcıların Van ve çevresine geliş tarihleri nektar akım başlangıcına rastlamaktadır. İl'e gelen arıcıların %41.67'si haziran ayının ilk haftasında, %26.67'si mayıs ayının üçüncü haftasında, %13.33'ü mayıs ayının ilk haftasında ve %11.67'si mayıs ayının dördüncü haftasında gelmektedirler.Yerli gezginci arıcıların % 86.25'i Van İl'inden kışlatma amacıyla ayrılırken % 7.50'si kışlatma ve çam balı üretimini birlikte amaçladıkları için İl'den ayrılmaktadır. Yerli arıcıların %38.75'i konaklama bölgesi olarak Adana İl'ini tercih ederken Hatay İl'ini tercih edenlerin oranı % 21.25, Mersin İl'ini tercih edenlerin oranı %15.00 olarak saptanmıştır. Gittikleri bu bölgelerde arıcıların %33.75'inin 6-7 ay, %31.25'inin 5-6 ay, %17.50'sinin ise 4-5 ay konakladıkları belirlenmiştir.Önemli bal arısı gen merkezlerinden olan Türkiye'de son yıllarda giderek artan denetimsiz gezginci arıcılık, yerel genotiplerin elden çıkmasına ve bir gen karmaşasına neden olmaktadır. Gezginci arıcılığın, yörelerine adapte olmuş ve gelecekte ıslah çalışmalarına materyal olabilecek yerel genotiplerin kaybolma riskini ortadan kaldıracak biçimde düzenlenmesi gereklidir.Anahtar kelimeler: Arıcılık, Gezginci arıcılık hareketleri, Van
The Effect of Spermatologic Characteristics on Fertility in Adult Norduz and Karakaş Rams
(2005) Karakuş, Kadir; Cengiz, Fırat
Bu çalışmanın amacı, Norduz ve Karakaş koçlarında spermatolojik özelliklerin incelenerek bu özelliklerin döl verimlerine etkilerini belirlemektir. Çalışmanın hayvan materyalini Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği bünyesinde yetiştirilmekte olan Norduz ve Karakaş koyunları oluşturmuştur. Farklı yaşlarda 5 baş ergin Norduz ve 3 baş ergin Karakaş koçu (2-5 yaşlı) ve bu koçlardan alman spermalarla tohumlanan yine farklı yaşlarda (2-5 yaşlı) 83 baş Karakaş ve 85 baş Norduz koyunu olmak üzere toplam 176 baş materyal kullanılmıştır. Çalışmada koçlardan koç katımı öncesi spermatolojik özelliklerin belirlenmesi amacıyla Mayıs-Ağustos aylan arasında farklı zamanlarda ve Eylül ayında olmak üzere toplam 5 dönemde yapay vajen kullanılarak sperma toplanmıştır. Spermatolojik özellikler olarak sperma rengi, miktarı, pH'sı, kitle hareketi, motilite, yoğunluk, anormal spermatozoa oranı, ölü spermatoza oranlan belirlenmiştir. Koçların Mayıs ve Eylül aylarında vücut ölçüleri ve testis ölçüleri saptanmıştır. Kızgınlığı belirlenen koyunlar yapay tohumlanarak aşım ve kuzulama sonuçlarına göre döl verim ölçütlerinden: gebelik oranı, kısırlık oranı, kuzulama oranı, ikizlik oranı, koç altı koyun başına kuzu sayısı (KKBKS), doğuran koyun başına kuzu sayısı (DKBKS) ve gebelik üretkenliği belirlenmiştir. Bu özelliklerin koçlara, varyetelere, sperma alma zamanlarına ve günlerine göre değişimleri arasındaki farklar incelenmiştir. Ayrıca belirlenen özellikler arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ile araştırılmıştır. Karakaş koçlarında sperma miktarı (mi), pH, motilite (%), kitle hareketi (1- 5), ölü spermatozoa oram (%), anormal spermatozoa oranı (%) ve sperma yoğunluğu (X109/ml) sırasıyla 1.19±0.05, 6.73±0.01, 87.27±0.68, 3.77±0.08, 5.03±0.39, 7.40±0.31 ve 1.58±0.05 olarak saptanırken, Norduz koçlarında aynı değerler sırasıyla, 1.02±0.04, 6.72±0.01, 88.62±0.56, 3.81±0.07, 5.99±0.33, 9.89±0.26 ve 1.74±0.04 olmuştur. Spermatolojik özellikler için Karakaş ve Norduz koçlarının sperma miktarı, ölü spermatozoa oranı, anormal spermatozoa oranı ve yoğunluktan arasındaki farkların önemli olduğu, ancak pH, motilite ve kitle hareketi farklarının önemsiz olduğu belirlenmiştir. Testis özellikleri Karakaş ve Norduzlarda Mayıs ve Eylül aylarında ölçülen ortalama değerler bakımından farklı bulunmuştur. Canlı ağırlık, vücut uzunluğu ve but çevresi dışında Karakaş ve Norduzların vücut özellikleri bakımından farklılık göstermediği belirlenmiştir. Döl verimi ölçütleri gebelik oranı (%), kısırlık oranı (%), kuzulama oranı (%), ikizlik oram (%), KAKBKS, DKBKS ve gebelik üretkenliğinin (kg) değerlerine ilişkin genel ortalamalar sırasıyla, 91.67, 8.33, 86.90, 26.59, 1.14, 1.24 ve 508.50, Karakaş'lar için aynı sırayla, 92.77, 7.23, 86.75, 21.83, 1.12, 1.20 ve492.54; Norduz'lar için ise, 90.59, 9.41, 87.06, 31.35, 1.16, 1.28 ve 517.71 olarak belirlenmiş olup gebelik üretkenliği, ikizlik oranı ve DKBKS dışında varyeteler arasında önemli bir farklılık saptanmamıştır. Spermatolojik özelliklerle döl verimleri arasında önemli ilişkilerin olduğu belirlenmiştir. Genel olarak anormal spermatozoa- kuzulama oranlan arasında negatif (-025), Karakaşlarda, yoğunlukla;gebelik oranı arasında (0.30), kuzulama oranı ile (0.36) pozitif, kısırlık oranı ile negatif (-0.30), anormal spermatozoa oranı ile kuzulama oranı arasında -0.25, orta düzeyli önemli korelasyonlar belirlenirken, Norduz'larda anormal spermatozoa oranı ile gebelik oranı arasında (-022) negatif yönlü ve kısırlık oranı ile de (022) pozitif; kitle hareketi -gebelik oranı arasında (0.24), kuzulama oranı arasında (0.23) pozitif ve kısırlık oram ile de (-023) negatif korelasyonlar belirlenmiştir. Sonuç olarak, Karakaş ve Norduz koçlarının spermatolojik özelliklerinin döl verimine etkilerinin araştırıldığı bu çalışmadaki bulguların normal sınırlar içerisinde olduğu, yerli ırklarımıza yakın değerlerde gerçekleştiği ve döl verimine etkisi olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Döl verimi, Karakaş, korelasyon, Norduz, spermatolojik özellik, testis ölçüsü, vücut ölçüsü.
The Relationships Between Fleeces Follicle and Fleece Characteristics in Norduz and Karakaş Sheep
(2008) Tuncer, Selçuk Seçkin; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, Norduz ve Karakaş genotiplerinin kıl follikülleri ve yapağı özelliklerini belirlemek ve karşılaştırmak amacı ile yapılmıştır. Çalışma materyalini, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği'nde yetiştirilen, 2006 yılı doğumlu Norduz ve Karakaş erkek ve dişi koyunları oluşturmuştur. Her cinsiyet gurubu için 5 baş hayvan kullanılmıştır.1 mm2 deri alanındaki birincil, ikincil ve toplam follikül sayıları ve İkincil/Birincil (İ/B) oranlarına ilişkin en küçük kareler ortalamaları Norduz koyunlarında 1.930±0.078, 4.600±0.371, 6.530±0.385 ve 2.408±0.194 olarak bulunmuştur. Bu özellikler Karakaş koyunlarında 1.913±0.171, 3.625±0.483, 5.538±0.380 ve 2.148±0.377 olarak belirlenmiştir.Kirli yapağı ağırlığı, kıl çapı, hauter uzunluğu, barbe uzunluğu, elastikiyet, dayanıklılık, medullasyon, randıman özelliklerine ilişkin en küçük kareler ortalamaları Norduz koyunlarında; 2.220±0.175 kg, 31.350±0.964 µ, 36.520±2.215 mm, 58.600±4.072 mm, %36.294±1.012, 14.493±1.066 g, %35.400±1.593 ve %60.000±1.915 olarak bulunmuştur. Bu özellikler Karakaş koyunlarında sırasıyla 1.700±0.233 kg, 32.040±1.623 µ, 34.450±2.283 mm, 53.280±5.192 mm, %32.947±1.588, 15.820±1.469 g, %36.700±1.802 ve %60.930±3.270 olarak saptanmıştır.Barbe uzunluğu; Norduz erkeklerinde, Norduz dişileri ve Karakaş erkeklerine göre istatistik olarak önemli bulunmuş (p<0.05), diğer yapağı özellikleri için ise farklılıklar önemli bulunmamıştır. Bazı folikül özellikleri ile yapağı özellikleri arasındaki korelasyonlar önemli bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Norduz, Karakaş, Kıl follikülleri, Yapağı özellikleri
Van Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Mısır ve Macar Fiği Karışımlarının Silaj Kaliteleri ve Besin Maddelerinin Rumende Parçalanabilirlikleri Üzerine Bir Araştırma
(2001) Demirel, Murat; Cengiz, Fırat; Çelik, Savaş
Bu çalışma, mısır (M) ve macar fiği (MF) yem bitkileri ile %75 mısır + %25 macar fiği (75M25MF) ve %50 mısır + %50 macar fiği (50M50MF)'den oluşmuş karma silajlann kaliteleri ve rumende kimi ham besin maddelerinin naylon kese yöntemi ile parçalanabilirliklerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Suçlanacak 4 silaj örneği cam kavanozlara konularak 70 gün inkübasyona bırakılmıştır. Naylon kese yöntemiyle silajların rumende 4, 8,16,24 ve 48. saatlerdeki parçalanabilirliklerinde rumen fistülü takılmış 4 baş Akkaraman erkek toklu kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucu en yüksek pH değeri 5.44 ile macar fiği silajından, en düşük pH değeri ise 4.15 ile mısır silajından elde edilmiş ve pH değerleri arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (PO.05). En yüksek asetik asit değeri 8.84 g/kg KM ile 75M25MF karma silajında, en düşük asetik asit değeri ise 7.46 g/kg KM ile 5ÖM50MF karma silajında bulunmuştur.Silaj gruplarında en yüksek propiyonik asit değeri 4.68 g/kg KM ile 75M25MF karma silajında, en düşük propiyonik asit değeri ise 2.21 g/kg KM ile MF silajında bulunmuştur. Asetik asit ve propiyonik asit değerleri bakımından silajlar grupları arasında farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. En yüksek laktik asit değeri 23.25 g/kg KM ile75M25MF karma silajında, en düşük laktik asit değeri ise 2.34 g/kg KM ile MF silajından elde edilmiş ve laktik asit değerleri arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P<0.05). En yüksek bütirik asit düzeyi 2.75 g/kg KM ile MF silajında bulunurken, en düşük bütirik asit düzeyi ise 0.75 g/kg KM ile 75M25MF karma silajında belirlenmiş olup istatistiksel olarak farklılık önemli bulunmuştur (P'<0.05). Silajlann rumende 48. saatte kuru madde (KM), ham protein (HP) ve ham selüloz (HS) parçalanabilirlikleri incelendiğinde, en yüksek KM HP ve HS parçalanabilirlikleri sırasıyla %86.60, 94.00 ve71.86 ile MF
Van Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Sorgum ve Macar Fiği Karışımlarırnın Silaj Kaliteleri ve Besin Maddelerinin Rumende Parçalanabilirlikleri Üzerine Bir Araştırma
(2001) Demirel, Murat; Çelik, Savaş; Erdoğan, Sibel; Cengiz, Fırat
Bu çalışma, sorgum (S) ile %75 sorgum + %25 macar fiği (75S25MF) ve %50 sorgum + %50 macar fiği (50S50MF) karışımlarının silaj kaliteleri ve rumende kimi ham besin maddelerinin naylon kese yöntemi ile 0, 4, 8, 16, 24 ve 48 saatlerde parçalanabilirlik derecelerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Hazırlanan 3 silaj örneği cam kavanozlara konularak 70 gün inkübasyona bırakılmıştır. Silajların rumende parçalanabilirliklerinin belirlenmesinde rumen fistülü açılmış 3 baş Akkaraman erkek toklu kullanılmıştır. Fiziksel özellikler bakımından memmuniyet verici silajlar elde edilmiştir. S ve 75S25MF silajları arasında pH, asetik, propiyonik, bütirik ve laktik asit düzeyleri bakımından farklılık önemli bulunmamıştır. 50S50MF silajının pH değeri p<0.01 düzeyinde ve bütirik asit değeri ise p<0.05 düzeyinde S silajından daha yüksek bulunmuştur. En düşük pH ve bütirik asit düzeyi sırasıyla 4.65 ve 0.34 g/kg KM ile sorgum silajından, en yüksek laktik asit düzeyi ise 24.61 g/kg KM ile 75S25MF karma silajından elde edilmiştir. S, 75S25MF ve 50S50MF silajlarının 48. saatte rumende kuru madde, ham protein ve ham selüloz parçalanabilirlikleri sırasıyla %61.41, 76.66 ve 64.11; %63.88, 82.21 ve 63.32; %70.23, 87.71 ve 60.63 olarak bulunmuştur. Ham protein parçalanabilirliği için tüm silaj grupları arasında ve kuru madde parçalanabilirliği için 50S50MF ile S ve 75S25MF silaj grupları arasındaki farklılık önemli iken p<0.01, ham selüloz parçalanabilirliği için tüm silaj grupları arasında ve kuru madde parçalanabilirliği için ise S ve 75S25MF silaj grupları arasındaki farklılık önemsiz bulunmuştur. Sonuç olarak, silaj kalitesi ve kimi besin maddelerini parçalanabilirliği açısından, kuru madde üzerinden sorguma %25 oranında macar fiği ilave edilerek sillolanmasının uygun olduğu görüşüne varılmıştır.
Variations in Sexual Behavior Characteristics of Norduz Ram Lambs Based on Age
(2008) Yılmaz, Ayhan; Cengiz, Fırat
Bu çalışmada cinsel davranış özelliklerinin yaş dönemlerine göre değişiminin saptanması amaçlanmıştır. Hayvan materyalini ortalama 6 aylık 32 baş Norduz erkek toklusu oluşturmuştur. Otuz iki Norduz erkek toklusu cinsel performans testlerine maruz bırakılmıştır. Cinsel performans testleri 14 günde bir tekrarlanmıştır. Ancak 12 ile 13 aylık yaş dönemleri arasında bir test yapılmıştır. Erkek toklular bireysel olarak 15 dk süreyle 1-3 kızgın koyunla test edilmiştir. Toplam 14 cinsel performans testi yapılmıştır. Norduz erkek toklularında flehmen, genital organları koklama, kuyruk kaldırma, ses çıkarma, biniş sayısına ilişkin tanımlayıcı değerler sırasıyla 1.15±0.07, 4.41±0.18, 0.76±0.07, 8.08±0.44, 10.79±0.52 ve biniş süresine ilişkin en küçük kareler ortalaması ise 1.34±0.12 dk olarak bulunmuştur. Bulgular, cinsel davranış özelliklerinin yaşa göre değişiminin son derece düzensiz olduğunu göstermektedir