Browsing by Author "Eratalay, Sevda"

Now showing 1 - 9 of 9

Ahlat Dialect, Dialect of Seyrantepe Village, Dialect of Çatalağzı Village, Dialect of Uludere Village
(2022) Akkuş, Pınar; Eratalay, Sevda
Ağız araştırmaları Türk dili içerisinde önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda hemen her yörenin ağız özelliğinin yavaş yavaş kaybolduğu bilinen bir gerçektir. Bu bağlamda teknolojik gelişmelerden olumsuz bir şekilde etkilenen bu çalışmaların, bir an önce tamamlanması ve henüz çalışması yapılmamış yörelerin bir an önce kayıt altına alınması noktasında derlemelerin hız kazanması gerekmektedir. Çalışmada Bitlis'in Ahlat İlçesi'ne bağlı bazı köylerden (Seyrantepe, Çatalağzı, Uludere) elde edilen derleme metinler ışığında yöreye özgü dil özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Söz konusu çalışmada bu köylerin dikkate alınmasının sebebi daha önceki ağız araştırmalarında bu köylere yeteri kadar yer verilmemesindendir. Oysa yöre halkının kullandığı farklı yapı ya da sözcükler Türk dilinin söz varlığı, ağız araştırmalarının vazgeçilmezi derleme sözlüğü ve yapılacak olan ağız atlası için önem arz etmektedir. Çalışmanın giriş bölümünde yörenin tarihi, coğrafi konumu ve adının kaynağı hakkında bilgiler yer almaktadır. Birinci bölümde, derlenen metinler üzerinden yörenin dil özellikleri incelenmiştir. Bu bölüm de ses ve şekil bilgisi olarak iki ana başlık altında değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, yöreden derlenen metinler Türk Dil Kurumunun tavsiye ettiği çeviriyazı işaretleri kullanılarak yazıya aktarılmıştır. Son bölümde de yöreye özgü bazı sözcüklerin ya da bilinen sözcüklerin farklı biçimlerinin bulunduğu sözlük yer almaktadır.
An analysis of syntax study in Nazan Bekiroğlu's novel Kehribar Geçidi
(2024) Yıldız, Gurbet; Eratalay, Sevda
Dil, sözcüklerin belirli kurallar çerçevesinde yan yana gelerek oluşturduğu kurallar bütünüdür. Kendine has kaideleri olan ve bu kaideler bünyesinde gelişen canlı bir varlıktır. Dilin yapısını ve oluşumunu etkileyen unsurlar arasında olan kültür, dil sayesinde nesiller boyu aktarılır. Kültürü oluşturan birçok faktör dilin inceleme alanı içerisindedir. Bu durum gerek sözlü gerekse yazılı ürünler bağlamında kendini gösterir. Söz konusu yazılı ürünlerden biri de edebi çerçevede oldukça önemli yer tutan romanlardır. Romanlar, dilin niteliğini ya da yazarın yazınsal eğilimini etkin biçimde yansıtan kıymetli metinlerdir. Türkiye Türkçesine özgü dil özellikleri günümüzde romanlar, hikâyeler, şiirler vb. metinlerden elde edilen bulgularla netlik kazanmaktadır. Bu eserler sayesinde dile özgü yapıları ve özellikleri görmek daha kolay olabilmektedir. Aynı zamanda yazar bağlamında öznel anlatım, farklı yapılar, yaratıcılık noktasında yeniden oluşturulmuş özel sözcük ve eylemleri keşfetmek mümkündür. Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan Nazan Bekiroğlu da dil kullanımı açısından dikkate değer isimler arasındadır. Yazarın eserlerine yansıttığı dil ve üslubu Türk dili temelinde incelemeye değer niteliktedir. Bu sebeple yazarın 'Kehribar Geçidi' adlı eseri Türkiye Türkçesi'nin dil özellikleri dahilinde incelenecektir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Nazan Bekiroğlu'nun hayatı, sanatı, eserleri ve çalışmanın ana konusu olan 'Kehribar Geçidi' romanının tanıtımı üzerinedir. İkinci bölümde 'kelime grupları' üçüncü bölümde 'yargı grupları' dördüncü bölümde 'cümle çeşitleri'nden hareketle romanın söz dizimi hakkında bazı tespitler ortaya konulacaktır.
Comparative Syntax Of Ahmet Ümi̇t's Kırlangıç Çığlığı Novel
(2019) Abdulqader, Kawar; Eratalay, Sevda
Ahmet Ümit polisiye romanın önemli isimlerinden biridir. Bu çalışmada yazarın son dönem romanları arasında yer alan Kırlangıç Çığlığı adlı romanının söz dizimi bağlamında incelemesi yapılmıştır. Sözcükler dilin en önemli unsurudur. Dili dil yapan bu unsurlar seslerden oluşmaktadır. Seslerin sözcüklere sözcüklerin cümlelere dönüşmesi belli başlı düzen çerçevesinde oluşur. Sözcüklerin birbiriyle olan ilişkileri cümledeki konumları söz diziminin işidir. Türkiye'de söz dizimi çalışmalarına oldukça önem verilmektedir. Bu sebepten bu alana katkı sağlamak ve yazarların/şairlerin kullandığı dili daha iyi anlayıp aktarabilmek bu çalışmanın ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Büyük bir titizlikle incelenen çalışmada giriş, gelişme ve sonuç bölümleri yer alır. Giriş ve gelişme bölümünde yer alan tanımlar bazı sözdizimi kitaplarından alınmıştır. Hemen her sözdizimi kitabında bulunan farklılıklara da yer verilerek incelenen çalışmada bu farklılıkların göz önünde bulundurulmasına da dikkat edilmiştir. Sonuç bölümünde romandan bulunan örnekler değerlendirilerek tablolar halinde gösterilmiştir.
Comparative Syntax Of İhsan Oktay Anar's 'efrasiyab'ın Hikâyeleri' And Yedinci Gün Novels
(2022) Erdem, Nur; Eratalay, Sevda
Dil, insanlar arasında duygu ve düşünceleri aktarmayı sağlayan en önemli iletişim aracıdır. Sesler bir araya gelerek sözcükleri; sözcükler de belli kurallarla yan yana gelip, anlamlı bir bütün oluşturarak cümleleri oluşturur. İnsanlar arasında anlaşmayı sağlayan dil, bir aracı görevi üstlenir ve iletişim bu sayede başlamış olur. Bu iletişim söz konusuyken bağlı bulunduğu dilin kurallarına uyulması gerekmektedir. Bir dili doğru kullanmak ve anlamak için o dilin kurallarını özümlemiş olmak gerekir. Söz dizimi o dile ait kuralları ve prensipleri barındırır. Bu sebeple bir dili öğrenmek, doğru ve etkili kullanmak için söz dizimine hâkim olmak gerekir. Türkiye Türkçesinin önemli çalışma alanlarından biri olan söz dizimi çalışmaları son yıllarda hız kazanmıştır. Bu çalışmada İhsan Oktay Anar'ın Efrâsiyâb'ın Hikâyeleri ve Yedinci Gün isimli romanlarının karşılaştırmalı söz dizimi incelenmiştir. Çalışmanın amacı yazarın bu iki romanını belirtme grupları, cümlenin ögeleri ve türleri bakımından karşılaştırıp söz dizimi çalışmalarına katkıda bulunmaktır. Bu çalışma, dört başlık altında incelenmiştir. İlk bölümde yazarın hayatı, eserleri ve çalışmanın esas kaynağı olan iki romanın özeti verilmiştir. İkincibölümde, kelime grupları örneklerle karşılaştırılmıştır. Üçüncü bölümde cümlenin ögeleri tespit edilip karşılaştırılmıştır. Dördüncü bölümde ise cümle çeşitleri yüklemlerine göre, anlamlarına göre ve yapısına göre ayrılmış olup örneklerine yer verilmiş ve karşılaştırma yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise karşılaştırmaya ait bulgular maddeler halinde verilmiştir.
Dialect of Alaşehir and Its Regions
(2007) Eratalay, Sevda; Sarıca, Y. Bedri
Bu çalışma ile Alaşehir ve yöresinde bulunan köylerin ağız özellikleri,derleme yoluyla incelenmiştir.Bir yörenin ağız özelliği, tarihi geçmişi ve etnik yapısıyla yakından ilgilidir.Bu konulara tezin giriş bölümünde yer verilmiştir.Yazı dilinden farklı olarak yörede kullanılan ünlü-ünsüz çeşitleri verilmiştir.Ünlülerde ve ünsüzlerde görülen ses olayları da ayrıntılı olarak incelenmiştir.Tezin ikinci bölümünü oluşturan Şekil Bilgisi'nde isimler başta olmak üzeresıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç ve fiiller ele alınmıştır. Burada Türkiye Türkçesi'nindil özelliklerinden farklı olan örnekler metinlerden bulunarak gösterilmiş ve yapınınnedeni belirtilmiştir.Ağız çalışması yapılan bölgede ses olayları tek tek incelemeye alınmış veörneklerle belirtilmiştir. Özellikle örnek bol kullanılmıştır. Metinlerde rastlanmayan;fakat yörede fazlaca kullanılan örnekler de abartılmadan birkaç yerde gösterilmiştir.Son bölümde ise, yazı dilinde bulunmayan ya da söyleyişleri farklı olankelimeler sözlük oluşturularak gösterilmiştir.
Ercis Mouth
(2019) Çelebioğlu, Serpil; Eratalay, Sevda
Araştırmanın amacı, Türkiye'de ağız araştırmaları üzerine yapılmış çalışmaları inceleyerek bu akademik çalışmaları esas alarak ağız çalışması yapmaktır. Türk dili araştırmalarının önemli bir kısmını şüphesiz ağız çalışmaları oluşturmaktadır. Amacımız yapacağımız ağız çalışmasıyla dil araştırmalarına yeni katkılar sağlamaktır. Anadolu ağızları Türk dilinin ve kültürünün zenginliğini göstermesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Yapılan ağız çalışmaları sayesinde dilin geçirmiş olduğu aşamalar ve değişiklikler konusunda, seslerin geçirmiş olduğu evreler ve bölgeden bölgeye değişen kullanımları konusunda bilgi sahibi olunmaktadır. Aynı zamanda yapılan çalışmalarla bölgesel ağız özelliklerinin yazı dilinden ayrılan farklılıkları gün ışığına çıkmaktadır. Çeşitli etnik grupların bir arada yaşamasından dolayı yapmış oldukları etkileşim sonucunda birbirlerinden hem dilsel özellikler hem de kültürel özellikler bakımından etkilenmektedirler. Bu etkileşimler dil varlığının daha da çeşitlenmesine ve daha farklı boyutlara taşınmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple yapılan ağız çalışmalarında dilsel yapıyla bölge halkının etnolojik kimliği birbiriyle ilintili bir şekilde ele alınmalıdır. Yapılan çalışmada bu unsurlar göz önünde bulundurulmaya çalışıldı.
Kınık Boyunun Alaşehir Ağızlarına Etkileri
(2011) Eratalay, Sevda
Oğuz boylarının (Kayı, Kınık, Salur, Avşar vs.) Anadolu‟ya göçü, Şüphesiz, bölgede ağız tabakalarının oluşmasındaki en büyük etkendir. Anadolu‟nun çeşitli bölgelerine yerleşmiş olan bu boyların dağılımı tam olarak tespit edilememiştir. Bu sorunu çözmek için, uzun soluklu ağız araştırmaları yapmak gerekir. Ağızlar, dilin önemli kaynaklarındandır. Herhangi bir bölgede yöre halkının kullandığı ağız özelliği, geçmişe yönelik soruların cevaplanmasında yardımcı olmaktadır. Bu amaçla çalışmada, Manisa‟nın Alaşehir İlçesi‟ne bağlı köylerden derlenen metinlerin dil özellikleri ile Kınık boyu dil özellikleri karşılaştırılmıştır.
Language and Style in Selected Poems of Nebi Xezri
(2024) Qasımova, Ulvıyya; Eratalay, Sevda
Azerbaycan edebiyatının önemli şairlerinden biri olan Nebi Xezri'nin 'Seçme Şiirlerinde Dil ve Üslûp' incelemesi adlı çalışma, kaynakça ve sonuç bölümlerinin dışında dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Azerbaycan Tarihi ve Türkçesi hakkında bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde, şairin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde, şairin şiirleri muhteva başlığı altında ele alınmış, tema ve konuları bakımından incelenmiştir. Üçüncü bölümde, Nebi Xezri'nin şiirlerinde yapı, nazım şekli, nazım birimi, ölçü, kafiye, redif gibi özellikler tetkik edilmiştir. Dördüncü bölümde, dil ve üslûp incelemesine yer verilmiştir. Şair, Azerbaycan Türkçesinin poetik güzelliğinden beslenerek şiirlerine pürüzsüzlük ve akıcılığı yansıtmıştır. Bu durum, Azerbaycan bestekârlarının ilgi odağına çevrilmiş ve bu besteler Azerbaycan'ın ünlü devlet sanatçıları tarafından seslendirilmiştir. Nebi Xezri, Azerbaycan şiirinin en parlak sayfalarını yazmıştır. Şair aynı zamanda insanın manevi âlemini, milli değerleri ve tabiatı derin bir lirizimle şiirlerine nakşetmiştir.
Terceme-I Me'aricü (Text-Glossary)
(2014) Eratalay, Sevda; Özkan, Mustafa
Tercüme-i Me'âricü'n-nübüvve adlı eser Celâl-zâde Mustafa Çelebi'nin XVI. Yüzyıl Osmanlı Türkçesi özellikleri ile yazmış olduğu siyer tercümesidir. Aslı Farsça olan eserin Osmanlıca çevirisi dönemin dil özellikleri içerisinde yazılmış olup aynı zamanda Eski Anadolu Türkçesi'nin bazı özelliklerini de bünyesine almıştır. Bu bakımdan çalışmada çeviriye ek olarak sözlük bilimsel inceleme yapılmıştır. Çevirideki dil özellikleri ve kelime kullanımındaki çeşitliliğe giriş bölümündeki değerlendirmelerde değinilmiştir. Kaynak eser, XVI. Yüzyıldan günümüze dek Arapça ve Farsça'nın Türk diline yapmış olduğu katkıları görmemiz açısından önem taşır. Çalışma, Tosyalı Celâl-zâde Mustafa Çelebi'nin (Koca Nişancı Paşa) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz B 242 numarada kayıtlı olan 'Tercüme-i Me'âricü'n-nübüvve' adlı Osmanlıca eserinin Türkiye Türkçesine çevrilmesidir. Altı ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde siyer ilmi hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Daha sonraki bölümler yazar ve eserle ilgili olup diğer kısım metin çevirisine ayrılmıştır. Çalışma sözlük ve özel adlar dizini ile sonlandırılmıştır.