Browsing by Author "Hassan, Hewa Ghafor"

Now showing 1 - 1 of 1

Examine the Internet Addiction Levels of Students in Türkiye and Iraq Comparatively With the Multivariate Adaptive Regression Splines (mars) Method
(2023) Hassan, Hewa Ghafor; Kayri, Murat; Şevgin, Hikmet
Son yıllarda internet, modern hayatı birçok açıdan değiştirmiştir. Internet teknolojileri; eğitim, sağlık, savunma sanayi, endüstri ve sağlık alanının tümünü yeni bir formata dönüştürmüştür. Bununla birlikte internet, sosyal hayatı ve insan-insan, insan-makine etkileşimini değiştirmiş ve bu etkileşimler çeşitli düzeylerde bağımlılıklar oluşturmuştur. İnternet bağımlılığı, ruh sağlığını etkileyebilecek güncel ve ciddi bir durum olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Çok Değişkenli Uyarlanabilir Regresyon Uzanımları yöntemi ile iki ülke (Türkiye, Irak) öğrencilerinin bağımlılık düzeylerini etkileyen faktörleri modellemektir. Bu çalışmanın birincil amacı; çok değişkenli istatistik yöntemlerinden olan MARS'ın uygulamalı olarak bir veri seti üzerinden performansını izlemek, araştırmada kullanılan ve ölçeklerden elde edilen veri tipleri üzerindeki tahminleme yeteneğini test etmektir. Araştırmada kullanılan değişken tipleri ve veri karakteristiği üzerinde MARS'ın uygulanabilirliğini test etmek ve bu tipteki verilerle çalışacak araştırmacılara bu yöntemin etkililiğini ortaya koymak çalışmanın esas amacı olarak görülmüştür. Çalışmanın ikincil amacı ise; bu çağın önemli bir hastalığı ve tehlikesi olarak görülen internet bağımlılığını tetikleyen faktörleri bazı ölçme araçları üzerinden modellemektir. Burada, internet bağımlılığını etkileyen faktörlerin kültürler arasında farklılık gösterip göstermediği de incelenmek istenmiştir. Bu nedenle, çalışmanın örneklemini Türkiye ve Irak'tan üniversite öğrencileri oluşturmuştur. Tez çalışması kapsamında kullanılan MARS yöntemi, parametrik olmayan bir veri madenciliği yöntemidir. MARS, değişkenler arasındaki ilişkide doğrusallığın biteceği her bir noktaya bir düğüm (knote) koyup, elde ettiği her bir doğrusal uzanım için uygun fonksiyonlar oluşturmaktadır. Bu yönüyle neden-sonuç ilişkisini daha rasyonel bir uzayda modelleyebilmektedir. Tez çalışmasına ait veri setini İnternet Bağımlılık Ölçeği ve demografik/kişisel bilgileri içeren anket formlarından elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi, 1220'si (427 erkek ve 793 kız) Türkiye ve 1015'i (465 erkek ve 550 kız) Irak'tan olmak üzere seçkisiz örnekleme yöntemiyle toplamda 2235 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma kapsamındaki verilerin analizinde, SPM 8.2 programından istifade edilmiştir. MARS analizi sonucunda; Türkiye'deki öğrenciler için 9 (dokuz) temel fonksiyon elde edilirken, Irak'tan oluşan veri seti için ise temel fonksiyon sayısı 20 (yirmi) olarak gözlenmiştir. MARS tarafından oluşturulan modelde; hem Türkiyeli hem de Iraklı öğrencilerin internet bağımlılık düzeyini etkileyen en önemli faktörün 'günlük internet kullanım süresi' olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya ait detaylar ise tezin Bulgular ve Sonuç bölümlerinde yer almaktadır. MARS yöntemi ile internet bağımlılık düzeyini etkileyen faktörlere ilişkin bulguların literatüre katkı sağlayacağını ümit ediyor ve bu tür veri madenciliği yöntemlerinin teorisi ile birlikte yaşama dönük verilere uygulamalı olarak yansıması tavsiye edilmektedir.