Browsing by Author "Kurucu, Muhammet"

Now showing 1 - 2 of 2

Architecturel Works in Birecik Between XIII-XX. Centuries
(2006) Kurucu, Muhammet; Öztürk, Y. Şahabettin
XIII-XX. YÜZYILLAR ARASINDAKİ BİRECİK'TEKİ MİMARİ ESERLERMuhammet KURUCUYüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim DalıTez Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Şahabettin Öztürk463 Sayfa-2006ÖZETŞanlıurfa ilinin güneyinde, il merkezine 83 km., Gaziantep'e 63 km. uzaklıkta olanBirecik ilçesi 850 km'lik yüz ölçümüne sahiptir. Anadolu ve Mezopotamya arasındaki yolüzerinde stretejik önemli bir noktada konumlanmıştır. Yazılı kaynaklarda ilk kez adına Asurkaynaklarına rastlanan Birecik'te günümüze kadar birçok medeniyete ait izler görülmektedir.Yüksek Lisans Tezi çalışma konusu olan ?XIII-XX. Yüzyıllar Arasındaki Birecik'tekiMimari Eserler? kapsamında Birecik ilçe merkezinde bulunan, camiler, mescitler, hamamlar,hanlar, kaleler, sur kapıları, evler, kamu yapıları, sokak kabaltıları ve değirmen çalışılmıştır.Bu araştırma sonunda Birecik ilçesinin merkezinde toplam 49 adet mimari eser tespitedilmiştir. Bu eserlerin ilçe merkezinde bulunmakta olup Birecik'te ayakta kalmayıbaşarabilmiş mevcut eserlerdir. İncelenen yapıların dağılımı şöyledir. 8 cami, 3 mescid, 12türbe, 3 hamam, 2 han,1 imalathane, iç kale ve dış kale surları, 4 sur kapısı, 6 ev, 2 kamuyapısı, 4 sokak kabaltısı ve 1 değirmendir.Çalışmanın ilk aşamasına, doküman ve kaynak toplamakta başlanılmıştır. Buçerçevede bölge ile ilgili bugüne kadar yayınlanan tüm eserlere ulaşılmaya çalışılmıştır.Ardından tez kapsamında 2005 Mayıs ayında bölgede arazi çalışmalarına başlanılmış, buçalışmalara 2005 Temmuz, 2006 Haziran ve 2006 Temmuz aylarında devam edilmiştir.Araştırmalar sonucunda Birecik merkezinde tespit edilen mimari eserlerin fotoğrafları vediaları çekilmiş ve tümünün rölöve ölçümleri alınmıştır.Elde edilen bilgiler ışığında ilk olarak Birecik `in coğrafi konumu ve tarihçesihakkında kısaca bilgi verilmiştir. Tezin katalog bölümünde yazılar türlerine göre ayrılarakçeşitli başlıklar altında tanıtılmıştır. Değerlendirme bölümünde yapılar eldeki veriler ışığındakendi aralarında benzerleri ile ve bölgedeki diğer benzer yapılar ile karşılaştırılmıştır. Sonuçbölümünde yapıların genel bir tarifi ve özelliklerinden bahsedildikten sonra varılan sonuçkısaca belirtilmiştir.Birecik'teki mimari eserlerde en çok kesme taş malzeme kullanılmış olup bununyanında ahşap, briket ve azda olsa tuğla malzemeye de yer verilmiştir. Süslemeler taşsüslemeler olup, bitkisel, geometrik desen motifli, kabara, mukarnas ve yazı karakterlidir.İlçedeki mimari eserlerde Memlüklu ve Türk sanatlarının yanı sıra bölgesel ve yöreselözelliklerde göze çarpmaktadır.Birinci derecede kentsel sit alanı ilan edilen ilçenin mimari eserleri hakkında uzunyıllar önce çeşitli araştırmalar yapılmasına rağmen günümüz çerçevesinde eserlergüncelleştirilmiş son halleriyle detaylı olarak ele alınmış, şimdiye kadar yayınlanmamışdetaylı rölöve çizimlerine yer verilmiştir.
Ordu's Architectural Structure in Ottaman Period
(2014) Kurucu, Muhammet; Top, Mehmet
Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesinin önemli stratejik noktalarından biri olan Ordu kenti ve çevresinde mimari dokunun gelişimi, XV. yy'dan itibaren hızla artmakta ve kent kimliğini kazanmakta olup, Osmanlı Dönemiyle başlayan Türk-İslâm dönemi eserlerinin yoğunlaştığını görmekteyiz. Koruma bilincinin tam olarak anlaşılamadığı bu tarihi kent dokularında kültürel değerleri geniş halk kitlelerine tanıtmak, benimsetmek ve böylece bir koruma kültürü oluşturulması bağlamında bu çalışma önem arz etmektedir. Bu çalışmada tarihi çok eski dönemlere kadar uzanan Ordu kentinin fiziksel gelişimi, mimari dokuyla beraber gelişen mimari eserler ve sivil mimari örnekleri ele alınmıştır. Kentin fiziksel gelişimini, kent kimliğiyle ve mimari yapılarla birlikte ele alınıp, kültürel miras envanterinin oluşturulması, analizi ve değerlendirilmesinin yapılması olup, bunun sonucunda yapılacak olan koruma çalışmalarına sağlıklı veri olabilecek niteliklerinin ortaya konulması hedeflemektedir. Doktora Tezi çalışma konusu olan 'Ordu'nun Osmanlı Dönemi Mimari Dokusunun Gelişimi' adlı araştırmamızın, ilk aşamasına, doküman ve kaynak toplamakta başlanılmıştır. Bu çerçevede bölge ile ilgili bugüne kadar yayınlanan tüm eserlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ardından tez kapsamında 2011 Mayıs ayında bölgede arazi çalışmalarına başlanılmış, bu çalışmalara 2012 Temmuz, 2013 Haziran ve 2014 Temmuz aylarında devam edilmiştir. Araştırmalar sonucunda Ordu'nun kent dokusunun gelişim süreci incelenmiş ve mimari dokuya yansıması ele alınmıştır. Ordu Merkez, ilçe ve köylerinde tespit edilen mimari eserlerin fotoğrafları ve diaları çekilmiş ve tümünün rölöve ölçümleri alınmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ilk olarak Ordu'nun coğrafi konumu ve tarihçesi hakkında kısaca bilgi verilmiş olup kentleşme süreci alt başlıkları ile ele alınmış mimari dokunun gelişim süreci irdelenmiş, tespitlerde bulunulmuş ve değerlendirilmiştir. Ordu kent dokusu; konumu, fiziksel, sosyo-ekonomik özellikleri gibi başlıklar altında ele alınmış, aynı zamanda bu bölümde kentin tarihsel gelişimine de ayrıntılı biçimde yer verilmiştir Tezin katalog bölümünde yazılar türlerine göre ayrılarak çeşitli başlıklar altında tanıtılmıştır. Değerlendirme bölümünde yapılar eldeki veriler ışığında kendi aralarında benzerleri ile ve bölgedeki diğer benzer yapılar ile karşılaştırılmıştır. Ordu kentinin fiziksel gelişimi, anıtsal ve sivil mimari örnekleri ortaya koyulmuş ve bu sonuçlar doğrultusunda Ordu kenti için kentsel kimliğinin korunması ve yaşatılması bağlamında öneriler verilmiştir. Sonuç bölümünde yapıların genel bir tarifi ve özelliklerinden bahsedildikten sonra varılan sonuç kısaca belirtilmiştir. Osmanlı dönemi içerisinde zengin bir mimari yapılaşmaya sahip olan Ordu, Türk-İslâm medeniyetinde baştan beri gördüğümüz ve Osmanlılarda da devam eden taşra tipinin eserlerini barındırması bakımından dikkat çekmektedir. Ordudaki incelenen çoğu yapılar özgün bir üslupta ve komşu sanat çevrelerini etkiler nitelikte olup, Osmanlı geç dönem özelliklerini yansıtması bakımından kayda değerdir. Ordu ve İlçelerini kapsayan bu çalışmamızda, yanlış uygulanan politikalar çerçevsinde yörede bulunan ve bazı eserlerin dışında yok olma tehlikesi altında bulunan tarihi eserlere yapacağımız çalışmayla bir kez daha dikkat çekmek, eserlerin koruma altına alınmasını sağlayarak bu eşsiz değerlerin yitirilmesinin önüne geçmeyi amaçladık Yapılacak restorasyon çalışmaları ve detaylı araştırmalarla bu eserlerin Ordu Kültür Turizmine ve Ekonomisine kazandırılmasını umuyoruz. Anahtar Kelimeler: Ordu, Anıtsal ve Sivil Mimari, Kent Dokusu, Koruma, Kültürel Miras, Belgeleme.