Browsing by Author "Nanto, Sedat"

Now showing 1 - 1 of 1

Probability Parameters of Identification Urartian Oral Language
(2023) Nanto, Sedat; Varol, Orhan
Urartu krallığı, yaklaşık olarak M.Ö. 850-600 yılları arasında hüküm sürmüş Eski Yakın Doğu uygarlıklarından biridir. Urartu dili ile oluşturulmuş çivi yazılı belgeler, başta Urartu başkenti Tuşpa olmak üzere krallığın yaşam alanlarında bulunmaktadır. 19. yüzyılın başından itibaren bu yazıtların dilini çözme çabaları devam etmektedir. Özellikle yurtdışından gelen araştırmacılar tarafından ve bazen de bu araştırmacıların kendi ana dilleriyle ilişkilendirilerek yazıtların okunması gerçekleşmiştir. Bu çabalar, Almanca, Rusça, İtalyanca dillerindeki matbu korpuslar (bütünceler) ve en son İngilizce oluşturulmuş dijital bir korpus çalışması ile ortaya çıkmışlardır. Urartu dilinin anlaşılması konusunda önemli bilgiler içermelerine rağmen bu çabaların toplumsal ve dilbilimsel bakış açısından uzaklığı söz konusudur. Araştırmacıların, dönemin ve günümüzün bölge ve etkileşim dillerinden faydalanarak Urartucanın açıklanması konusuna gerektiği gibi değinmedikleri anlaşılmaktadır. Herhangi bir genetik ilişki olmasa bile aynı yaşam alanını paylaşan dillerde etkileşime bağlı olarak yapısal, anlamsal ve işlevsel boyutlarda birçok dilsel geçiş olabilmektedir. Ayrıca bazı yazıt okumalarında dilbilimsel bakış açısından uzaklaşma söz konusudur. Özellikle dilbilgisel bağdaşıklık ve anlamsal tutarlılık konularında sorunlu yazıt okumalarıyla karşılaşılmaktadır. Bunlar da anlam bulanıklığının hâkim olduğu çalışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nedenle başta yazıtların uzlaşımsal anlamının ve dilbilimsel tutarlılığının ihtiyaç duyulduğu çözümlemeler gerçekleştirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Yazıtlardaki tarihsel, toplumsal ve kültürel bilgiye erişim de böylece daha mümkün hale gelebilecektir. Bu amaçlar doğrultusunda, Urartucanın anlaşılmasında etkin olabilecek temel ve yardımcı değişkenlerin (parametrelerin) belirlenmesine çalışıldı.