Browsing by Author "Topal, Selçuk"

Now showing 1 - 4 of 4

Ngc 5055 ve Ngc 3627 Sarmal Galaksilerinde Molekül Bulutlarının Fiziğinin Araştırılması
(2024) Sulu, Hülya Eser; Topal, Selçuk
Galaksiler morfoloji açısından birkaç kategoride gruplandırılabilse de, oldukça farklı içsel özelliklere sahiptirler. Sarmal galaksiler önemli miktarda moleküler gaz barındırır ve yıldız oluşumu olmayan eliptik galaksilere kıyasla devam eden yıldız oluşum aktivitesine sahiptir. Moleküler ışınım salma çizgileri, yıldızların doğup öldüğü gaz bulutlarının iç özelliklerini incelemek için kullanılır. Karbon monoksit (CO) galaksilerdeki yıldızlararası ortamda (YAO) kolaylıkla tespit edilebilir. Bu çalışmada, dört CO geçişini ve bunların çizgi oranlarını kullanarak NGC 5055 (M63) ve NGC 3627 (M66) disk galaksilerinin birçok bölgesinde gaz bulutunun fiziğini araştırıyoruz. 12CO(J=1-0) geçişi, diğer 12CO(J=2-1, J=3-2) ve 13CO(J=1-0) geçişlerine kıyasla, her iki galaksinin diskinde daha parlaktır. CO akı yoğunlukları galaksi merkezlerinden diskin eteklerine doğru bir azalma göstermektedir. Ancak NGC 3627, NGC 5055’e kıyasla oldukça düzensiz bir azalma eğilimine sahiptir. CO çizgi oranları merkezden uzaklaştıkça bir süre artış gösterir ve daha sonra azalmaya başlar. Her ne kadar NGC 5055 diskinin her iki tarafında çizgi oranları benzer değişim gösterse de, NGC 3627 diskinin her iki tarafında zıt bir değişime sahiptir. Bu nedenle YAO, galaksinin farklı bölgelerinde farklı sıcaklıklara, opaklığa, yoğunluklara ve yıldız oluşum seviyelerine sahip olabilir. Sonuçlarımız, her iki galaksinin merkezinde bulunan çizgi oranlarının farklı olduğunu göstermektedir. Bu fark, NGC 3627'nin merkezi bölgesinde çubuk yapısı nedeniyle oluşan gaz birikiminin bir sonucu olabilir. NGC 5055'in merkezindeki çizgi oranları literatürdeki diğer sarmal ve aktif galaksilerin merkezleri için bulunan aralıktadır, ancak NGC 3627'nin merkezindeki oranlar nispeten daha düşüktür.
Ngc 7331 Sarmal Gökadasında Gaz, Toz ve Genç Yıldız Popülasyonları Arasındaki Korelasyon
(2022) Topal, Selçuk
Galaksilerdeki moleküler bulutlar (MC'ler), birçok evresi olan karmaşık yerlerdir. Bu nedenle, çoklu emisyon çizgileri kullanarak MC'lerin fiziğini ve kinematiğini incelemek önemlidir. Çok sayıda emisyon verisi kullanarak, şöyle ki karbon monoksit (CO), 24micron ve uzak ultraviyole (FUV) verileri, yakın evrende yer alan sarmal galaksi NGC 7331'deki moleküler gaz ve tozun fiziğini araştırıyoruz. NGC 7331 galaksisinin gazlı diski boyunca 14 konum hedeflendi. CO yoğunluklarının, gaz kütlesinin, gaz yüzey yoğunluğunun ve 24micron / FUV akı oranının (yani sönümleme) merkezden yaklaşık 40 yay saniyeye kadar arttığını ve sonra azalmaya başladığını bulduk. Çalışılan parametre çiftlerinin çoğu arasında pozitif bir korelasyon vardır (FUV akı yoğunluğu hariç). Diskin doğu tarafında elde edilen fiziksel parametreler batı tarafındakilerden daha yüksek medyan değerleri göstermektedir. Sonuçlar, yıldız oluşum aktivitesinin, yıldız popülasyonlarının ve ISM’in genel fiziksel özelliklerinin diskin her iki tarafında farklı olduğunu göstermektedir. Çalışmamız, galaksilerdeki ISM'in karmaşık doğası hakkında dikkate değer bilgiler sağlamakta ve gelecekte yapılması planlanan daha yüksek çözünürlüklü çalışmalarıteşvik etmek potansiyeline sahiptir.
Probing the Physics of Gas and Dust in the Disk of the Spiral Galaxy Ngc 3938
(2022) Yanık, Gamze; Topal, Selçuk
Sarmal galaksiler içerdikleri yüksek miktardaki moleküler gaz bulutları ve dolayısıyla yüksek yıldız oluşum oranı nedeniyle yıldız ve galaksi evrimini değil ayrıca galaksilerin yapısını, kinematiğini ve evrimini anlamak için incelenen yegane galaksi türlerinden biridir. Bu tez çalışmasında NGC 3938 sarmal galaksisinin diski boyunca ve disk üzerinde seçilen 20 bölgede yıldızlararası gazın ve tozun fiziği araştırıldı. Bu tez kapsamında elde edilen literatür verileri karbonmonoksit (CO) geçişlerini [12CO(1-0, 2-1, 3-2) ve 13CO(1-0)], kızılöte (24 μm, 70 μm ve 160 μm) ve moröte (FUV) verilerini kapsamaktadır. Seçilen bölgelerde toplam CO akısı, moleküler gaz kütlesi (M_(H_2 )), gaz yüzey yoğunluğu (∑▒H_2 ) ve CO akı oranları [12CO(1-0)/13CO(1-0), 12CO(2-1)/12CO(1-0) ve 12CO(3-2)/12CO(1-0)] ile birlikte 24 μm, 70 μm 160 μm ve FUV akı yoğunlukları, yıldızlararası sönümleme ve son olarak galaksi merkezinde HCN/CO oranı hesaplandı. Çalışmamızın sonuçlarına göre CO gazı galaksi üzerinde düzenli bir dağılım göstermektedir. Galaksi merkezindeki yoğun gaz oranı diğer sarmal galaksilere kıyasla daha az olabilir. Galaksi merkezinden diskin eteklerine gidildikçe, düzensiz dağılım gösteren sıcaklık dışında, toplam CO akısı, sönümleme ve gazın seyrekliği ile birlikte kızılöte ve morötesi emisyonları azalmaktadır. Diğer kızılöte emisyonlarına ve morötesi emisyona kıyasla 24 μm emisyonu galaksi merkezinden olan uzaklıkla daha güçlü bir negatif korelasyon göstermektedir. Bu çalışma sonunda NGC 3938 galaksisindeki moleküler gaz kompleksleri mm, kızılöte ve morötesi verileri kullanılarak galaksi, bugüne kadar yapılmamış derecede detaylı bir şekilde, incelenmiştir. Bu çalışma ayrıca gelecekteki yüksek çözünürlüklü çalışmalara ışık tutacaktır. Anahtar kelimeler: Galaksiler, Molekül bulutları, Sarmal galaksi, Yıldız oluşumu, Yıldızlararası toz
Probing the Physics of the Giant Molecular Clouds in Active and Normal Galaxies
(2021) Sulu, Hülya Eser; Topal, Selçuk
Evrende kendine has morfolojiye ve evrim yoluna sahip birçok farklı galaksi bulunmaktadır. Bu galaksiler içerisinde sarmal galaksiler moleküler gaz yönünden daha zengindir ve bu nedenle yıldız oluşumunun en yüksek düzeyde gerçekleştiği galaksilerdir. Bu tez çalışmasında NGC 3627 ve NGC 5055 galaksilerinin yarı-büyük ekseni boyunca seçilen 11 bölgede molekül bulutlarının barındırdığı gazın, tozun genel olarak ve yıldızlararası ortamın (YAO) fiziği araştırıldı. NGC 3627 galaksisi aktif galaksi çekirdeği (AGN) içerirken NGC 5055 içermez. Bu tezin amacı doğrultusunda çoklu karbonmonoksit (CO) geçişleri [12CO(1-0, 2-1, 3-2) ve 13CO(1-0)], kızılöte (24micron) ve moröte (FUV) literatür verileri kullanıldı. Seçilen her bir bölgede CO akısı ve akı oranları [12CO(1-0)/13CO(1-0), 12CO(2-1)/12CO(1-0) ve 12CO(3-2)/12CO(1-0)], 24micron ve FUV akı yoğunlukları (sırasıyla F_24micron ve F_FUV), moleküler gaz kütlesi (M_H2) ve gaz yüzey yoğunluğu (Sigma_H2) hesaplandı. Galaksi merkezinden uzaklaştıkça, toplam CO akısı, M_H2, Sigma_H2, F_24micron, F_FUV ve sönümleme (F_24micron / F_FUV) azalmaktadır. Çizgi oranları ile diğer parametreler arasındaki ilişkiye bakıldığında, diskin eteklerinden merkeze doğru gidildikçe, gazın artan sıcaklığı ile birlikte M_H2, Sigma_H2, F_24micron, ve F_24micron / F_FUV değerlerinin de arttığı gözlenmiştir (korelasyon NGC 3627'de daha zayıftır). NGC 3627 galaksi merkezi daha sıcak ve daha ince gaza ev sahipliği yapmaktadır. İki galaksinin morfolojik (sarmal kol ve çubuk yapıları) ve merkezi aktivite (AGN varlığı) açısından farklı oluşuna bağlı olarak yıldız oluşumun düzeyindeki farklılıkların incelenen parametrelerdeki farklılıklara neden olduğu düşünülmektedir.