Browsing by Author "Turun, Abdulaziz"

Now showing 1 - 1 of 1

Kebirì-zāde Yüsrì of Pend-nāme examination- text- dictionary)
(2019) Turun, Abdulaziz; Öztürk, Murat
Çalışma, 18. yy. müelliflerinden Kebirizâde Abdurrahman Yüsrî'nin Pend-nâme (Pend-nāme-i Kebirì-zāde Yüsrì) adlı eserinin çeviriyazıyla tenkitli metninin ortaya konulması ve içerik tahliline tabi tutulması amacıyla yapılmıştır. Süleymaniye müderrislerinden olan Abdurrahman Yüsrî, eserini 18 Kasım 1703'te tamamlayıp III. Ahmed'e sunmuştur. 1721'de İstanbul'da vefat etmiştir. Kitabın kütüphanelerde dört yazma nüshası mevcuttur. Nüshalardan birinde müellif hattından nakledildiğine dair kayıt ve o kayda göre 1819/1820'de istinsah edildiğine dair bilgi vardır. Nüshaların dördü de talik yazıyla yazılmıştır. Bu nüshalar karşılaştırılarak tenkitli bir metin ortaya konulmuştur. Çalışma dört bölüm olarak düzenlenmiştir. Birinci bölümde, ilk defa bir kitabı akademik çalışmaya konu olan Kebirîzâde Abdurrahman Yüsrî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiş, bilgi kaynakları çıkarılmış, eserinin siyasetname türü içindeki yeri ve siyasetnamelerin genel özellikleriyle uyumluluğu irdelenmiştir. İkinci bölümde Pendnâme'sinin birkaç yönden tahlili yapılmıştır. Şekil, içerik, iktibaslar, dil ve üslup özellikleri bakımından Pendnâme ayrı ayrı tahlil edilmiştir, Üçüncü bölümde nüshalar tanıtılmış, Pendnâme'nin nasıl kurulduğuyla ilgili bilgilere ve Pendnâme metnine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde de eserin bir sözlüğü hazırlanarak çalışmanın sonuna eklenmiştir. Pendnâme, mensur yazılmış klasik bir siyasetnamedir. İçinde büyük çoğunluğu Farsça olan 54 adet manzum parça da vardır. Besmele, iki mukaddime, on üç makale ve bir hatimeden oluşmaktadır. Giriş (ilk) mukaddimesi sanatlı, diğer bölümleri daha anlaşılır bir sadelikte yazılmıştır. Kadılık ve müderrislik görevlerinde bulunmuş olan Yüsrî, referanslarını daha çok dinden almıştır. Bu bağlamda eserde 35 ayet, 41 hadis, din büyüklerinden 4 söz ve 29 adet de Arapça atasözü/hikmetli söze yer verilmiştir. Yazarı devletin yönetim kademelerinde bulunmadığı için dönemiyle ilgili tarihi olaylara veya yönetim tecrübesine yer vermemiştir. Müderris olan müellifin din eksenli öğütleri bu siyasetnamede daha belirgin olarak hissedilir. Hatta bunların önemli bir kısmını kendi tasavvufi düşüncesi bağlamında dini öğütler olarak sunar. Anahtar Kelimeler: siyasetnâme, pendnâme, Kebirizade Abdurrahman Yüsrî, nasihatü'l-mülûk, nasihat, nasihatname, tahlil, inceleme, sözlük