Browsing by Author "Uygun, Leyla"

Now showing 1 - 1 of 1

Mardin-Midyat Yemişli (Enhil) village syriac religious architecture
(2024) Uygun, Leyla; Korkut, Tahsin
Mimari doku; bir topluluğun kendi dönemi içerisinde yaşam standartlarını, ekonomik yapısını, refah düzeyini ve kültürel yapısını yansıtan önemli etkenlerden bir tanesidir. Zengin bir mimari dokuya sahip olan Tur Abdin bölgesi, özellikle çok kültürlülüğüyle ön plana çıkan Mardin ilinde hissedilmektedir. Müslümanların ve Hıristiyanların yoğun şekilde bir arada yaşadığı Mardin ilinde, farklı dinleri temsil eden dini yapılar mevcuttur. Kentin ilçe ve köylerinde birçok Hıristiyan mimari yapı ile karşılaşılmıştır. Çalışmamızın ana temasını Mardin ilinin, Midyat ilçesine bağlı Yemişli/Enhil köyündeki Süryani dini mimarisi oluşturmaktadır. Bu köyde yer alan bazı dini yapılar hakkında daha evvel farklı araştırmacılar tarafından belirli konularda çalışmalar yapıldığı tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmalar neticesinde her bir yapı farklı özellikleri ile ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda ayrı ayrı araştırmalara dahil edilen yapıların tamamı plan, mimari özellikleri, bezeme kompozisyonları, kullanılan malzeme ve uygulanan teknikler ile ele alınarak bütüncül bir yaklaşım sergilenmiştir. Böylece çalışmamıza konu olan Yemişli/Enhil köyünde yer alan dini yapılarda geçmişten günümüze ne gibi değişikliklerin yapıldığı, hangi işlevlerde kullanıldığı yönünde kapsamlı bilgilere yer verilerek nihayetlendirilmiştir. Güneydoğu Anadolu coğrafyasını kapsayan Tur Abdin bölgesinde inşa edilen kiliseler, mimari formları açısından detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bölgenin tarihsel ve kültürel zenginliği bağlamında, bu dini yapılar, hem yerel inşa teknikleri hem de dönemin Hıristiyan mimarisinden etkilenme biçimleriyle değerlendirilmiştir. Çalışmamızda, özellikle Yemişli köyünde yer alan dini yapılar üzerinde yoğunlaşılmış ve bu yapıların mimari özellikleri, Tur Abdin bölgesindeki diğer kiliselerle karşılaştırılmıştır. Araştırma sürecinde, bölgedeki yapıların farklı plan tipleri, kullanılan malzeme çeşitliliği ve süsleme öğeleri gibi unsurlar üzerinde durulmuş; yapılar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, bu kiliselerin yalnızca dini birer yapı olmanın ötesinde, bölgenin mimari birikimini yansıtan önemli eserler olduğunu ortaya koymaktadır. Bu değerlendirmeler sonucunda, Yemişli (Enhil) köyünde bulunan dini yapıların, Süryani dini mimarisinin bir uzantısı olarak, yerel ihtiyaçlara göre şekillendiği ve Hıristiyan mimarisiyle olan etkileşim sonucunda özgün bir kimlik kazandığı tespit edilmiştir. Böylelikle, Süryani mimarisinin bölgesel özellikleriyle Hıristiyan mimarisine önemli katkılarda bulunduğu bir kez daha anlaşılmıştır. Bu doğrultuda, Yemişli (Enhil) köyünde inşa edilen dini yapıların tamamını kapsayan bir lisansüstü çalışmanın bugüne dek yapılmamış olması, sanat tarihi disiplini çerçevesinde bilimsel metotlarla gerçekleştirdiğimiz bu araştırmayı daha da önemli hale getirmektedir. Çalışmamız, bölgedeki mimari mirası bütüncül bir yaklaşımla ele alarak, Yemişli (Enhil) köyündeki Süryani dini mimarisinin önemine ışık tutmayı hedeflemektedir.