Saints in Hakkâri’s Folks Rumoured and Legands About It

Abstract

Dünya çapında yaygın bir gerçekliğe sahip bulunan ve bu özelliği ile karşımızda duran, ziyaret inancı ve olayına, araştırmamızda geniş bir perspektiften bakılmıştır. Özellikle vurgulayalım ki bu tip inanç ve uygulamalar, toplumlarda, kültürlere, devirlere ve yerlere göre, aralarında dikkate değer farklılıklar gösterebildiği gibi ortak izler de taşımaktadır. Ziyaret, adak, dede, baba, şeyh, pîr, veli, evliya, mezar, yatır, türbe gibi adlarla anılan bu ziyaret yerleri ile onlara belli inanç, efsane ve kerametlerin atfedilmesi, çeşitli dilek ve isteklerle onların ziyaret edilmesi olayı, inceleme alanımız olan Hakkâri ve çevresinde de oldukça yaygındır. Hakkâri'de tespit ettiğimiz yatırlar ve üzerine söylenen menkıbeler çalışmamızda, öncelikle terminolojide bu konu üzerinde yapılan çalışmalardan yararlanılarak teorik bilgiler verilmiştir.Çalışmamızda Hakkâri ili ve çevresinde yatırlara bağlı olarak anlatılan menkıbeler, söylenceler, veli kerametleri ve halkın muhayyilesinde gelişen bazı inanışlara dikkat çekmek ve bu coğrafyadaki halk izlerini tanıtmak amaçlanmış, Hakkâri yöresinde tespit edilen 70 yatıra ait menkıbeler ve buna bağlı halk inançlarından kaynak kişiler belirtilerek örnekler verilmiştir. Tarihi şahsiyetli menkıbeler derlenirken yazılı kaynaklar, yıllıklar ve internet sayfaları taranarak bu anlamda yapılan çalışmalardan da yararlanılmıştır.Teorik bilgi ve derlenmiş metinler kendi arasında sınıflandırmalara tabi tutulmuş, menkıbe metinleri incelenerek teorik bilgilerdeki kıyaslamalarla tahlil edilmiş ve bu metinler özgün biçimde yer almıştır. Sonuç bölümünde ise varılan kanılara yer verilerek bu çalışmanın yararlarına değinilmiştir. Yararlanılan eser ve diğer kaynaklara bibliyografya kısmında yer verilmiş elde edilen ilginç fotoğraflarda ekler kısmına konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Hakkâri Folkloru, Menkıbe, Ölüm, Yatır, Ziyaret, Ritüel.The research was analyzed with a wide perspective and we faced the belief and case of visiting as a worldwide truth. Particularly, we can emphasis that these types of beliefs and applications have similar marks as well as have differences according to cultures, ages and places visiting, vow, grandfather, father, sheikh, patriarch, guardian, saint, grave, tomb and specific beliefs, legends and miracles attribute and visiting them with diversity of wishes and demands are very widespread in Hakkâri and its surroundings in the article, the tombs and legends defined on them which determined in Hakkâri are given theoretical information benefited from the articles in the literature.In this article, it?s aimed that to pay attention to legends, rumours, miracles, and some images of citizens in the province of Hakkâri and its surroundings, and citizens? marks in these surroundings and some important peoples are mentioned in given nearly 70 tombs? legends and concerned citizens? beliefs. When legends of historically important people gathered, written sources, annuals and internet sources are analyzed and benefited.Theoretical information and analyzed texts are categorized, legends? texts are compared with theoretical information and the original teats are placed in the article. In the section of conclusion, convictions and advantages of this article are placed. The benefited sources and otter sources are placed in the section of bibliography and some interesting photographs are placed in appendix.Keywords: Hakkari?s Folks, Legends, Death, the place where a holy man is buried, pilgrimage, ritual