Van İlinde Tüketilen Sığır, Koyun ve Tavuk Etlerinden Toksik Ağır Metal Düzeylerinin Belirlenmesi ve İnsan Sağlığı Riskinin Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Van ilinde tüketilen sığır, koyun ve tavuk etlerinde toksik ağır metal düzeylerinin belirlenmesi ve insan sağlığı riskinin değerlendirilmesidir. Bu amaçla Van ilindeki kasap ve marketlerden 16 adet sığır, 16 adet koyun ve 16 adet tavuk eti numunesi olmak üzere toplam 48 adet et numunesi toplanmıştır. Et numunelerinde civa, kadmiyum, kurşun, arsenik, alüminyum gibi toksik ağır metallerin tayini mikro dalga parçalama sisteminde çözünürleştirilme işleminden sonra ICP-MS ile yapılmıştır. Analiz sonucunda incelenen tüm metaller et numunelerinin tamamında (%100) tespit edilmiş; en yüksek düzeyde bulunan metalin Al, en düşük düzeyde bulunan metalin ise Cd olduğu, en yüksek metal konsantrasyonunun sığır etinde bulunduğu saptanmıştır. Et numunelerine ait metal düzeyleri Ulusal ve Uluslararası standartlar ile karşılaştırıldığında Cd hariç tüm ağır metallerin konsantrasyonlarının belirlenen maksimum izin verilen limitleri üzerinde olduğu belirlenmiştir. Risk değerlendirilmesi yapıldığında ağır metallere ait günlük alım miktarının <1 olduğu ve WHO ve JEFCA tarafından belirlenen geçici-tolere edilebilir en yüksek günlük alım ve geçici-tolere edilebilir haftalık alım düzeylerini aşmadıkları, ancak sığır eti ve koyun eti numunelerinde çocuklar için belirlenen toplam tehlike indeksinin >1 olması nedeniyle bu etlerin çocuklar tarafından tüketilmesinin bu kimyasallara aşırı maruz kalmaya neden olabileceği belirlenmiştir. Bu nedenle, Van ilinde sığır ve koyun eti tüketiminin özellikle çocuklar için önemli sağlık riskleri olabileceği kanaatine varılmıştır.

The aim of this study is to determine the toxic heavy metal levels in beef, smutton and chicken meat consumed in Van province and to evaluate the human health risk. For this purpose, a total of 48 meat samples, 16 beef, 16 mutton and 16 chicken meat samples, were collected from butchers and markets in Van province. Toxic heavy metals such as mercury, cadmium, lead, arsenic and aluminum were determined in meat samples ICP-MS device after solubilization in microwave digestion system. As a result of the analysis, all metals examined were detected in all meat samples (100%); the highest level of metal was Al, the lowest level was Cd, and the highest metal concentration was found in beef. When the metal levels of meat samples were compared with national and international standards, it was determined that the concentrations of all heavy metals except Cd were above the maximum permissible limits. When the risk assessment was made, it was determined that the daily intake amount of heavy metals was <1 and did not exceed the provisional-tolerable maximum daily intake and provisional-tolerable weekly intake levels determined by WHO and JEFCA, but since the total hazard index determined for children in beef and mutton samples was >1, consumption of these meats by children could cause excessive exposure to these chemicals. Therefore, it was concluded that consumption of beef and mutton in Van province could pose significant health risks, especially for children.