Matematik Öğrenme Güçlüğü Riski Altındaki Çocukların Ailelerinin Farkındalıkları ve Tanılama Sürecine Yönelik Görüşleri

Abstract

Bu çalışma, matematik öğrenme güçlüğü riski altındaki çocukların ailelerinin farkındalık düzeylerini, tanılama süreçlerindeki deneyimlerini ve destek ihtiyaçlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Olgubilim deseninde yürütülen araştırmada, Van ilinde sosyo-ekonomik ve eğitimsel açıdan farklı profillere sahip on üç ebeveyn maksimum çeşitlilik örneklemesiyle seçilmiş, yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla veriler toplanmıştır. Görüşme dökümleri içerik analiziyle incelenmiştir. Bulgular, matematik öğrenme güçlüğü belirtilerinin genellikle ilkokul birinci ya da ikinci sınıfta, çoğunlukla da sınıf öğretmenlerinin dikkatli gözlemleriyle fark edildiğini göstermiştir. Aileler başlangıçta güçlüğü kabullenmekte zorlanmakta; ancak öğretmen yönlendirmesi tanılama sürecini hızlandırmaktadır. Çocukların en çok zorlandığı alanlar sayı algısı, çarpma ve bölme işlemleri, saat okuma ve para hesabı olarak öne çıkmış; bu güçlükler kaygı, özgüven kaybı ve sosyal dışlanma gibi psikososyal sonuçlar doğurmuştur. Okulların sunduğu bire bir ders, uyarlanmış etkinlik ve rehberlik hizmetleri yararlı bulunmakla birlikte erişim ve süreklilik açısından eşitsizlikler bulunduğu saptanmıştır. Öğretmenler akademik desteğin yanı sıra psikolojik destek sağlamaya çalışmakta, fakat rehabilitasyon merkezleriyle iş birliği sınırlı kalmaktadır. Aileler evde somut materyal, dijital video ve akran desteği kullanmaya çabalasa da bilgi eksikliği, mali kısıtlar ve toplumsal farkındalık yetersizliği süreci zorlaştırmaktadır. Politika yapıcıların öğretmen yetiştirme programlarını matematik öğrenme güçlüğü odaklı modüllerle güçlendirmesi, okullarda disiplinler arası destek ekipleri kurması, dijital ve fiziksel öğrenme materyallerine erişimi genişletmesi ve toplumsal farkındalık kampanyalarına öncelik vermesi önerilmektedir.This study aims to explore the awareness levels, diagnostic experiences, and support needs of families whose children are at risk for mathematics learning difficulties. Employing a phenomenological design, the research recruited seventeen parents from Van, Türkiye, representing diverse socio-economic and educational backgrounds through maximum variation sampling. Data were collected via semi-structured interviews and analyzed using content analysis. Findings indicate that mathematics learning difficulties signs are typically noticed in the first or second year of primary school, most often through vigilant classroom teachers. While families initially struggle to accept the difficulty, teacher guidance accelerates the diagnostic process. Children experience prominent challenges in number sense, multiplication and division, telling time, and money calculations—difficulties that foster anxiety, diminished self-confidence, and social exclusion. One-to-one instruction, adapted activities, and counseling services offered by schools are considered helpful, yet access and continuity remain uneven. Teachers endeavor to provide psychological as well as academic support, but cooperation with rehabilitation centers is limited. At home, families employ concrete materials, online videos, and peer assistance; however, information gaps, financial constraints, and low public awareness impede these efforts. The study recommends that policy makers enhance teacher-training programs with mathematics learning difficulties-focused modules, establish interdisciplinary support teams within schools, expand access to digital and physical learning resources, and prioritize public awareness campaigns.