Siirt Ulu Camii Yapısal Sorunları ve Çözümleri

Abstract

Siirt şehir merkezinde yer alan Siirt Ulu Camii, Irak SelçuklularıSultanı Muğizuddin Mahmut tarafından ilk olarak 1129 yılında inşaedilmiştir. Yapı doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen formundaplanlanmıştır. Siirt Ulu Camii, kıble cihetinde sekizgen kasnağa oturanyan yana üç kubbeyle örtülmüş mekân ve kubbelerin doğu ve batıtaraflarında dikine beşik tonozlu iki bölüm ile bunun kuzeyindeenlemesine iki sahınlı ve ortadan dik bir sahınla kesilmiş kısımdanoluşmaktadır. Siirt Ulu Camii, inşa edildiği 1229 ile 1985 yıllar arasındaplansal açıdan değişikliğe uğramış, yapının özgün hali ile bugünküduruma arasında pek çok değişiklikler söz konusu olmuştur.Siirt Ulu Camii minaresinin gövdesi farklı süsleme kuşaklarınaayrılması ve yukarı doğru yükseldikçe, giderek daralması yönündenbakıldığında, Karahanlı, Büyük Selçuklu ve Atabekler dönemlerindeyapılmış olan minarelere benzemektedir. Aslında, minarelerin yukarıdoğru daralması ve çeşitli kuşaklarla bölünmesi Anadolu Selçukludönemi minarelerinde daha azdır. Siirt Ulu Camii minaresi yer alan sırlıtuğla ve süsleme sayısı oldukça fazla olup, Kuzey Irak’taki Atabekler veİran’daki Selçuklu dönemi minarelerinde bu işlemeler sayıca daha azdır.Siirt Ulu Camii minaresi; mimari ve süsleme özellikleriyle Anadolumimarisinde özel bir yere sahiptir. Yapının inşasında ana malzeme olarakyonu taş, moloz taş, tuğla, süsleme olarak çini, bağlayıcı malzeme olarakda horasan harcı kullanılmıştır. Siirt Ulu Camii, son asır içerisindeçevresinde oluşan ruhsatsız ve niteliksiz bir ve iki katlı betonarme yapılarile adeta çevrelenmiş ve dıştan tanınmaz bir hale gelmiştir.BitlisVakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan koruma projelerisonucunda, restorasyon çalışmalarının 2008-2013 yılları arasında tamamlanmıştır. Yapı çevresinde özel mülkiyet kamulaştırmaçalışmaların devam etmekte olup, güney ve batı çevre duvar onarımlarıise kısmen tamamlanmıştır.