Ibn Hibban's Sahih İn the Contex of Fiqh Al-Hadith

Abstract

Hicrî dördüncü yüzyılda yaşamış muhaddis ve fakîh kimliği ile ön plana çıkan İbn Hibbân (ö. 354/965) yaşadığı dönem ve sonraki dönemlerde gerek muhaddis kimliği ile gerekse de kendine has üslup ve metotlarıyla dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Hadis alanında olduğu kadar fıkıh alanında da etkin olan İbn Hibbân özellikle fıkhu'l-hadis ilminde adından söz edilen bir muhaddistir. Onun fıkhu'l-hadis ilmindeki maharetinin en büyük göstergesi hiç şüphesiz sahih hadisleri toplamayı hedeflediği ve sahîh adıyla kaleme alınan eserlerin sonuncusu olarak kabul edilen el-Müsnedü's-sahîh 'ala't-tekâsîm ve'l-envâ' adlı eseridir. İbn Hibbân bu eserini alışık olunan tarzdan çok farklı bir üslupla kaleme almıştır. Bu eserinde İbn Hibbân muhaddislerin hadislerin fıkhına vakıf olduklarını ve yalnızca hadislerin isnadlarıyla iştigal olmadıklarını, bilakis hadislerin anlaşılması için gereken gayreti gösterdiklerini ispat etmeye çalışmıştır. Fakîh olması hasebiyle hüküm elde ederken usûl-i fıkıh yöntemlerine başvuran İbn Hibbân hadise olan bağlılığı ile fıkıh metodolojisini bir arada harmanlayarak fıkhu'l-hadis ilmini muhaddisler nezdinde ileri seviyelere taşımıştır. Zira İbn Hibbân eserine hadis kaydederken bir muhaddis gözüyle bakmış ve hadisleri yorumlayıp değerlendirirken de fakîh nazarıyla hadislere yaklaşmıştır. İbn Hibbân ehl-i hadise mensup bir âlim olarak hüküm istinbât ederken olabildiğince haberlere bağlı kalarak hadis merkezli bir fıkıh inşa etme gayreti içerisinde olmuştur. Bu yüzden İbn Hibbân fıkha dair kendine has, farklı ve dikkat çekici görüşlere sahip olmuştur.Ibn Hibban (d. 354/965), who lived in the fourth century hijri, is a notable figure known for his expertise in hadith and muhaddith (fiqh). He managed to attract attention both during his lifetime and in later periods with his unique style and methods, particularly in the fields of hadith and fiqh. Ibn Hibban was as active in fiqh as he was in hadith, and he is especially renowned in the science of fiqh al-hadith. His skill in the field of fiqh al-hadith is most clearly demonstrated by his work 'al-Musnad al-Sahih 'ala al-Takasim wa al-Anwa',' which aims to compile authentic hadiths and is considered the last of the works written under the title sahih. In this work, he endeavored to demonstrate that hadith scholars were well-versed in the fiqh of hadiths. As a muhaddith, Ibn Hibban utilized the principles of usul al-fiqh while deriving rulings, blending his adherence to hadith with his methodological approach in fiqh to advance the science of fiqh al-hadith among hadith scholars. His work, while a hadith compilation, also possesses the potential to be on par with independently authored fiqh books. When recording hadiths, Ibn Hibban approached them with the eye of a muhaddith, and when interpreting and evaluating them, he adopted the perspective of a faqih. As a scholar affiliated with the ahl al-hadith, Ibn Hibban endeavored to construct a hadith-centered fiqh by adhering as closely as possible to the narrations when deriving rulings. Therefore, Ibn Hibban held unique, distinct, and noteworthy views in the field of fiqh.