Van İlinde Kesilen Besi Sığırları ile Koyunların Rumen Fermentasyon Özellikleri ve Rumen Siliyatları Üzerine Bir Çalışma

Abstract

YYU FBED, Cilt 30, Sayı 1 (Nisan), 354-362, 2025 https://doi.org/10.53433/yyufbed.1600490 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyufbed Gönderilme Tarihi: 12.12.2024 Kabul Tarihi: 20.02.2025 Nasıl atıf yapılır: Ceyhan, M. F., & Erdoğan, S. (2025). Van ilinde kesilen besi sığırları ile koyunların rumen fermentasyon özellikleri ve rumen siliyatları üzerine bir çalışma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30(1), 354-362. https://doi.org/10.53433/yyufbed.1600490 354 Öz: Bu çalışma, Van ilindeki bir kesimhaneye getirilen besi sığırları ve tokluların rumenlerinde yaşayan rumen siliyatlarının bulunuş yüzdelerini, mililitre başına toplam sayılarını ve rumen fermentasyon özelliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda, 10 baş ortalama 24 aylık besi sığırı ile 10 baş ortalama 8 aylık toklu hayvan materyal olarak kullanılmıştır. Seçilen hayvanların postmortem muayenesi sırasında abdominal bölge açıldıktan hemen sonra ön mideler tamamen çıkarılmış; omasum ve abomasum bıçak yardımıyla ayrıldıktan sonra rumen içeriği ve rumen sıvısı örnekleri alınmıştır. Rumen NH₃-N konsantrasyonları, erkek kuzularda anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (P<0.05). Rumen asetat konsantrasyonu, besi sığırlarında 67.72 mmol/L iken, erkek kuzularda 61.12 mmol/L olarak saptanmıştır (P<0.05). Her iki türde rumen propiyonat konsantrasyonu benzerlik gösterirken, rumen bütirat konsantrasyonu erkek kuzuların rumen sıvısında daha yüksek tespit edilmiştir (P<0.05). Besi sığırları ve erkek kuzuların rumenlerinde bulunan siliyatların sayısal yoğunluğu (x 10⁴ mL⁻¹) ve Mann-Whitney U testi ile elde edilen istatistiksel sonuçlar incelendiğinde, kuzuların daha düşük siliyat yoğunluğuna sahip olduğu, sığırların ise bu konuda belirgin bir üstünlük sergilediği ortaya konulmuştur (P<0.005). Sonuç olarak, hayvan sahipleriyle yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bilgilere dayanarak, besi yapılan kuzu ve sığırların rumen fermentasyon özelliklerinden NH₃-N konsantrasyonu, asetik asit ve bütirik asit konsantrasyonlarının rasyon bileşimlerinden etkilendiği belirlenmiştir. Besi rasyonlarında dane yem oranının yüksek olması hem sığırlarda hem de kuzularda Entodiniomorphida familyasından Entodinium sp.'nin yoğun olarak bulunmasına neden olmuştur.