Suzidilara Makamının Tarifler ve Bestelenen Eserler Açısından İncelenmesi

Abstract

Suzidilara makamının tarifi ilk olarak Abdulbaki Nasır Dede tarafından Tedkîk ü Tahkik adlı eserinde yapılmaktadır. Nasır Dede, Suzidilara makamının III. Selim’in buluşu olduğunu belirtmektedir. Dede, Suzidilara makamı tarifinde makamı oluşturan dizi veya dizileri net olarak belirtmediğinden ötürü birçok kuramcı Suzidilara makamını tarif ederken farklı bileşik diziler kullanmaktadırlar. Bu çalışmada, farklı besteciler tarafından bestelenen 52 adet eserin analizi sonucu belirlenen Suzidilara makamı dizi ve özellikleri ile on farklı kuramcının bu makamı tarif etme biçimlerinin birbiriyle ilişkilendirilip ne düzeyde örtüştüğünün ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Suzidilara makamının tariflerdeki dizi veya diziler ile makamda bestelenmiş olan eserlerde bestekârların diziyi nasıl kullandıklarıyla ilgili karşılaştırma makalenin temelini oluşturmaktadır. Bu sebeple çalışmada, Suzidilara makamı tarifi yapan 10 kuramcının ortaya koymuş oldukları tariflerin farklılıkları incelenmiştir. Sonrasında Suzidilara makamındabestelenen saz eseri olarak: 11 peşrev, 1 medhal, 11 saz semaisi ve sözlü eser olarak: 1 mevlevi ayini, 1 ilahi, 2 teşvih, 2 ağır semai, 4 yürük semai, 1 murabba beste, 1 beste 17 şarkı olmak üzere toplamda 52 adet eser makamsal analiz yöntemiyle incelenmiştir. Makamsal analizi yapılan 52 adet eserde bestekârların Suzidilara makamını nasıl kullandıkları ve eserlerde kullanılan diziler saptanmıştır. Suzidilara makamının tarifini yapan 10 kuramcı ve Suzidilara makamında eser veren 32 bestekârlar geçmişten günümüze sıralanarak sunulmuştur.