Rus Askeri Ajanı Emanuil Hristiyanoviç Kalnin’e Göre Boğazların İşgali Meselesi (1905)

Abstract

Çalışmanın amacı Çarlık Rusya’nın, Japonya’ya yenilgisinden sonra (1905) uluslararası arenada siyasî otoritesini yeniden tesis etmek bağlamında Osmanlı Devleti’nin elinde bulunan Boğazları işgal etme girişimini, bir askerî ajan olan ve Odessa Askerî Bölge Karargâhı yöneticilerinden Emanuil Hristiyanoviç Kalnin’in bakış açısıyla değerlendirmektir. Çalışma, Kalnin’in resmi yazışmalarından ve konuyla ilgili yayınladığı makalesinden istifade edilerek hazırladı. Ayrıca, yardımcı kaynaklarla desteklenerek Boğazların işgali meselesi farklı bir bakış açısıyla ele alındı. Çarlık Rusya’nın tarihi bir misyon olarak görülen İstanbul ve Boğazları işgal etme amacının olmadığını savunan Kalnin, böyle düşünülmesinin sebebini Avrupalı devletlerin yönlendirmelerinden ve dönemin ırkçı yaklaşımlarından kaynaklandığını vurgulamaktadır. Gazete siyasetçilerinin ve stratejistlerinin telkinlerine göre hareket edilmesinin sakıncaları üzerinde duran Kalnin, Çarlık Rusya’nın, İstanbul ve Boğazları işgal etmesi durumunda zarar göreceğini gerekçeli olarak açıklamaktadır. Bu bağlamda İstanbul, Balkan halklarının kültürel mirası olmakla birlikte burada yaşayan halk, Çarlık Rusya’nın, dindaşı ve ırkdaşıdır. Çarlık Rusya tarafından İstanbul’a olası bir işgal girişimi, kendisine yönelik düşmanlıkların oluşmasına neden olabilecektir. Dolayısıyla, yapılması gereken, Slavların bağımsız devlet kurmalarını desteklemek ve Çarlık Rusya’ya herhangi bir fayda sağlamayacak olan İstanbul ve Boğazların işgali projesini durdurmaktır.