Türkiye’deki Bireylerin Ermeni Meselesine İlişkin Görüşleri: Bir Q Yöntemi Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de yaşayan insanların Ermeni meselesine yönelik bakış açılarını Q yöntemini kullanarak incelemektir. Alan araştırması Türkiye’de farklı dini ve siyasi görüşlere sahip 40 yetişkin katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan Ermeni meselesi ile ilgili 41 fikir kartını “tamamen destekliyorum” (+4) ile “hiç desteklemiyorum” (-4) arasında sıralamaları istenmiştir. Veriler PQMethod 2.35 programı ile analiz edilmiştir. Sonuçlar, Ermeni meselesinin farklı yönlerini temsil eden üç bakış açısının olduğunu göstermektedir: 1) Savaş koşullarının ve karşılıklı acıların bir sonucu olarak Ermeni meselesi, 2) Bir soykırım olarak Ermeni meselesi ve tek (siyasi) sorumlu taraf olarak Türkiye Devleti ve 3) ABD ve Rusya gibi küresel güçlerin etkisinde olarak Ermeni meselesi. Ayrıca sonuçlar katılımcıların bu meselede hemfikir oldukları ve olmadıkları bakış açılarını da göstermiştir. Katılımcılar bu sorunun çözümü için her iki ülkeden araştırma kurumları ve STK’ların bilimsel çalışmalar ve çeşitli faaliyetler yürütmesi ve diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması gibi karşılıklı adımları vurgulayan görüşlerde fikir birliğindedir. Ancak soykırımın tanınması talebi ve resmi özür talebi gibi Ermeni meselesinin çözümüne yönelik siyasi önerileri içeren görüşlerde ayrışmışlardır. Son olarak tüm katılımcılar “sorunun asıl mağdurlarının Anadolu’da yaşamakta olan Ermeniler olduğu” ve “pek çok Türk’ün Ermenilere karşı ön yargılı olduğu” yönündeki Q ifadelerine katılım göstermiştir.