Van Gölü’nün (Doğu Anadolu) Holosen Kıyı Şeridi Gelişimi Üzerindeki Doğal ve İnsan Kaynaklı İtici Güçler: Jeolojik Bir Yaklaşım

Abstract

Göl kıyıları iklimsel, hidrolojik ve insan kökenli değişimlere oldukça duyarlıdır. Bu alanlar aynı zamanda doğal itici güçler ile insan kökenli değişimler arasındaki etkileşimi ortaya koymaktadır. Van Gölü kıyıları, doğal süreçler ve insan aktivitesinden önemli şekilde etkilenen dinamik alanlardır. Bu çalışma Van Gölü kıyı gelişimine ve bununla ilişkili itici güçlere odaklanmaktadır. Kıyı çizgisi değişimini etkileyen doğal süreçler kaya türü, su seviyesi oynamaları, dalga ve akıntılar, tektonizma ve flüvyal süreçler olarak belirlenmiştir. Van Gölü’nün doğu kıyıları, doğal aşınma ve depolanma süreçleri bakımından en duyarlı alanlardır. Dünya popülasyonunun önemli bir kısmının kıyılarda yaşaması gibi, bölge insanı da yaşamak için Van Gölü kıyılarını tercih etmektedir. Kıyı yerleşimleri ile setler ve limanlar gibi kıyı koruma yapıları, aşınma, sediman taşınması ve depolanma gibi doğal süreçleri olumsuz etkilemektedir. Barajlar ve nehir ıslah kanalları da, göle taşınan sediman miktarını azalttığı için dolaylı olarak kıyı gelişimini etkilemektedir. Bu insan kaynaklı baskılar, kıyı gelişimi üzerindeki doğal dengeyi tümüyle değiştirmektedir. Tüm bu çevresel faktörler, Van Gölü kıyı alanının mevcut koşullarının bir göstergesidir ve bu alanın korunması ve yönetimine ilişkin değerlendirmelerde daha geniş bir perspektif sunmaktadır.