Hyacinthella Schur Soğanlarında Şeker İçeriğinin Belirlenmesi ve Şekerlerin Kümeleme Analizi Yöntemiyle Tanımlanması

Abstract

Türkiye floristik açıdan zengin bir çeşitliliğe sahiptir ve Hyacinthella cinsinin gen merkezi olarak Türkiye kabul edilmektedir. Dünya’da Hyacinthella cinsine ait on dokuz tür tanımlanmakla, bu türlerin on bir’i Türkiye’de yayılış göstermektedir. Ayrıca Hyacinthella cinsinin on bir türü’nün on’u ülkemiz için endemiktir. Bu nedenle, bu türler ile ilgili yapılacak her türlü çalışma, ülkemiz gen kaynaklarının korunması, tanıtılması ve sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır. Bitkiler genetik yapıları ve çevresel şartlara göre farklı metabolit içeriklerine sahip olabilirler. Soğanlı bitkilerde şeker içeriği sukroz metabolizmasına bağlı olup, tür ve çevresel etkiler ile değişkenlik göstermektedir. Bu çalışmada ülkemizde yayılış gösteren 11 farklı Hyacinthella türüne ait şeker içerikleri analiz edilmiştir. Dokuz farklı şeker grubunun tür içinde varlığı kalitatif ve kantitatif olarak analiz edilmiştir. Ayrıca şeker içeriklerine bağlı olarak, küme analizi yöntemiyle tanımlama ve gruplama teknikleri kullanılmıştır. Sonuç olarak yapılan şeker analizlerinde glikoz, sukroz ve fruktoz tüm türlerde rastlanır iken, diğer şeker içeriklerinde türler arasında farklılıklar tespit edilmiştir. Kümeleme analizinde Hyacinthella türleri şeker içerikleri bakımından 3 farklı gruba ayrılmıştır. Yapılan çalışma hem Hyacinthella türlerinin soğanlarında bulunan şeker içeriklerini tanımlamakta hem de farklı bir tanımlama yöntemi önermektedir. Morfolojik, moleküler ve metabolik verilerin birleştirilmesi ile türlerin tam ve doğru bir şekilde teşhis edilmesi sağlanacaktır.