Koyunculuk Üretim Faaliyetinin Faktör Analizi: Orta-güney Anadolu Örneği

Abstract

Türkiye koyun varlığı bakımından zengin ancak verimsiz bir popülâsyona sahiptir. 2005 yılı itibariyle 25,3 milyon adet baş koyuna sahip olan Türkiye'nin koyun popülâsyonun %20,50'si Orta-Güney Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Bölge Türkiye'de üretilen toplam koyun sütünün %12,65'ini karşılamaktadır. Çalışmada koyunculuk işletmelerinin başarısını etkileyen temel faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan analizlerde yedi açıklayıcı faktör bulunmuştur. Elde edilen bu faktörlerin (işletme büyüklüğü, rantabilite, yem girdisi, birim masraflar, arazi, işgücü verimliliği, otlatma süresi) varyans yüzdeleri toplamı 82,892'dir. Yani toplam değişimin %82,892'si bu faktörler tarafından açıklanabilmektedir. İncelenen koyunculuk işletmelerinde, işletme büyüklüğü faktörü ile GSH, küçükbaş hayvan varlığı, üretim masrafları, işletme sermayesi, aktif sermaye miktarı, brüt kar, saf hâsıla, tarımsal gelir, yem masrafları ve safi kar gibi ekonomik ölçütler arasındaki bağımlılık oranı yani faktör yükü 0,840 gibi oldukça yüksek bulunmuştur. İşletme büyüklüğü arttıkça ihtiyaç duyulan işgücü miktarı da artmakla birlikte, kullanılan EİG birimine düşen brüt kar ve saf hâsıla miktarları da artmaktadır. İşletmelerde kullanılan EİG biriminin rantabilite faktörü üzerinde önemli derecede etkili olduğu görülmüştür