Comparative Determination of Digestibility and Energy Contents of Heliz and Parzuk With Traditional Forages by Vivo and in Vitro Methods

Abstract

Ekinci M, Heliz ve parzuk bitkilerinin in vivo ve in vitro sindirilebilirliği ile enerji içeriğinin geleneksel kaba yemlerle karşılaştırmalı olarak belirlenmesi,Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 2011.Bu çalışma, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek rakımlı yaylalarında yaygın olarak yetişen ve bölge halkı tarafından koyun beslenmesinde kullanılan heliz (Prangos pabularia L) ve parzuk (Hippomarathrum microcarpum L) gibi Apiaceae (Şemsiyegiller) ailesine ait bitkilerin sindirilebilirliği ile enerji içeriklerinin in vivo ve in vitro yöntemlerle belirlemek ve bölgede yaygın olarak kullanılan geleneksel kaba yemlerle (çayır kuru otu ve kuru yonca) karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, 4 farklı kaba yem maddesinin sindirilme dereceleri klasik ve iki aşamalı sindirim denemeleri ile belirlenmiştir. Ayrıca, her iki yöntemle elde edilen sindirim değerleri kullanılarak, yem maddelerinin enerji içerikleri de hesaplanmıştır. Yine naylon kese yöntemi ile bu yem maddelerinin rumende yıkılabilirlik özellikleri incelenmiştir. Denemede, parzuk ve heliz bitkilerinin HP içerilerinin çayır kuru otu ile benzer olduğu; NDF ve ADF içeriklerinin ise, çayır kuru otu ve kuru yoncadan daha düşük olduğu belirlenmiştir. Klasik sindirim denemesinde, parzuk ve heliz bitkilerinin OM sindirimi, çayır kuru otu ve kuru yoncadan daha yüksek bulunmuştur (P<0.05). Bu farklılık, yem maddelerinin enerji içeriklerine de yansımış ve parzuk ile helizin SE, ME ve NEL değerleri, çayır kuru otu ve kuru yoncadan daha yüksek olarak belirlenmiştir (P<0.05). Aynı denemede, HS, NDF ve ADF'nin sindirilme dereceleri, çayır kuru otu, parzuk ve heliz için benzer bulunurken, yonca kuru otuna ait bu değer daha düşük olarak tespit edilmiştir (P<0.05). İki aşamalı sindirim yönteminde, en yüksek OMS değerinin parzuk bitkisinde gerçekleştiği gözlemlenmiştir. Heliz ve çayır kuru otuna ait OMS değerleri de parzuk bitkisi ile benzer bulunurken, kuru yoncaya ait değer, çayır kuru otu ile benzer, ancak parzuk ve helizden daha düşük olarak belirlenmiştir (P<0.05). Bu yem maddelerinin OMS'nde görülen durum, OMS üzerinden hesaplanan enerji değerlerin de aynen yansımıştır. Naylon kese denemesinde, kuru yonca, parzuk ve helizin 4 saatlik inkübasyondan itibaren yüksek düzeyde yıkılıma uğradığı çayır kuru otunun ise daha yavaş bir yıkımlanma trendi gösterdiği gözlemlenmiştir. 8. saatte, çayır kuru otu ve kuru yonca için %37.49 ve %53.37 olarak belirlenen KM yıkılımları parzuk ve heliz için %69.14 ve %62.50 olarak gerçeklerşmiştir.Yine 24 saattlik inkübasyonda çayır kuru otu ve kuru yonca için %59.73 ve %75.21 olarak gerçekleşen KM yıkılımları parzuk ve heliz için %81.74 ve %79.48 olarak bulunmuştur. Denemenin son inkübasyonu olan 48. saatte ise, kuru madde yıkılımı çayır kuru otu, kuru yonca, parzuk ve heliz için sırasıyla %72.45, %76.36, %88.36 ve %84.21 olarak hesaplanmıştır (P<0.05). Kuru yonca, parzuk ve helizin 4 saatlik inkübasyondan itibaren yüksek düzeyde yıkılımına bağlı olarak 16 saatlik inkübasyonda klasik sindirim denemesindeki enerji değerlerine benzer seviyeye ulaşırken, çayır kuru otunun yavaş bir yıkımlanma seyri göstermesi dolayısıyla, sözü edilen değerlere ancak 48 saatlik inkübasyonda ulaşabilmiştir. Sonuç olarak, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek rakımlı yaylalarında yetişen parzuk ve heliz bitkilerinin, kültüre alınarak tarımının yapılabilmesi halinde, bu bitkilerin yonca başta olmak üzere, diğer kaliteli kaba yem bitkilerine alternatif olabileceği kanaatine varılmıştır.Anahtar kelimeler: Çayır kuru otu, kuru yonca, parzuk, heliz, in vivo/in vitro sindirim, yıkılabilirlik, enerji içerikleri.Ekinci M, Comparative determination of digestibility and energy contents of heliz and parzuk with traditional forages by vivo and in vitro methods. Yüzüncü Yıl University Institue of Health Sciences Master Thesis in Department of Animal Nutritients and Nutritional Diseases, Van, 2011.The aim of this study was to determine digestibility, and energy contents of plants of Apiaceae family such as heliz (Prangos pabularia L) and parzuk (Hippomarathrum microcarpum L) that are used for feding sheep by farmers in the region and commonly grown at highland of Eastern Anatolia region with in vivo and in vitro methods and also to compare them to traditional forages (grass hay and alfalfa hay) commonly used in the region. Digestibilities of 4 different forages were determined with classical and two-stage digestibility methods. Moreover, energy contents of forages were also calculated using both digestibility values. In situ degradation characteristics of these forages were also evaluated. In the experiment, CP contents of heliz and parzuk were similar to that of grass hay; but NDF and ADF contents were less than those of grass and alfalfa hays. OM digestibility of parzuk and heliz were significantly higher compared to those of grass and alfalfa hays (P<0,05) in vivo method. These difference were reflected in energy contents and DE, ME and NEL energy values of parzuk and heliz were significantly higher than those of grass and alfalfa hays (P<0,05). CF, NDF and ADF digestibilities of grass hay, parzuk and heliz were similar but higher than that of alfalfa hay (P<0,05) in the same experiment. The highest OM digestibility was observed in parzuk with two-stage digestibility method, while OM digestibility of heliz and grass hay were similar to that of parzuk, OMD of alfalfa was similar to that of grass hay but less than those of parzuk and heliz (P<0,05). The OM digestibility of these feedstuffs were reflected in energy contents. In in situ degradation experiment, degradability of alflafa, parzuk and heliz were rapid after 4 hours incubation but degradability of grass hay were slow, while DM degradability was 37.49 and 53.37 % for grass and alfalfa, respectively. It was 69.14 and 62.50 % for parzuk and heliz, respectively after 8 hours incubation. Similarly DM digestibility was 59.73 and 75.21 % for grass and alfalfa hays, respectively whereas it was 81.74 and 79.48 % for parzuk and heliz, respectively after 24 hours incubation. DM digestibilities of grass hay, alfalfa hay, parzuk and heliz were 72.45, 76.36, 88.36 and 84.21 %, respectively after 48 hours incubation time that was last incubation time of the experiment. Energy values obtained with in vivo method were reached after 16 hours incubation in alfalfa hay, parzuk and heliz due to high degradabilities after 4 hours incubation, it was reached after 48 hours incubation in grass hay due to slow degradation rate of grass hay. In conclusion, parzuk and heliz grown at highlands, in case of cultivation, these plants can be alternative forages to other high quality forages such as alfalfa hay.Key words: Grass hay, clover hay, parzuk, heliz, in vivo/in vitro digestibility, degradebility, energy contents.