Deterministik ve Stokastik Araç Rotalama Problemleri: Matematiksel Modeller ve Çözüm \ryöntemleri

Abstract

Gerçek hayat problemlerine maksimum ve minimum seviyede çözüm aramak insanoğlu için \rvazgeçilmez olmuştur. Optimizasyon, bu problemlere optimal yaklaşımı esas alarak çözüme yönelik \ralgoritmalar geliştirilmesini sağlamaktadır. Günümüzde, firmalar müşterilerine en az maliyetle dağıtım ağını \roluşturacak merkezlerden hizmet vermeyi amaçlayan problemlerini çözmeye çalışmaktadırlar. Bu problemler \riçinde Araç Rotalama Problemleri (ARP) küreselleşen dünyada lojistik desteği sağlamak adına önemli bir yer \rtutmaktadır. Araç rotalama problemleri ile merkezi bir depodan farklı bölgelerde konumlanmış şubeler için \rbir araç filosu ile farklı rotalar bulmaya yönelik en az maliyetli, modeller, algoritmalar ve çözüm yöntemleri \rgeliştirilmektedir. Zaman içinde yapılan araç rotalama çalışmaları deterministik ve stokastik yapıdaki \rproblemlere en iyi çözümü bulmayı hedeflemektedir. Araç rotalama problemleri bilinen talepler, müşteriler, \rhizmet veya seyahat süreleri ile oluşturulan kısıtlarla problemi çözmeyi amaçlar. Stokastik araç rotalama \rproblemlerinde (SARP) talepleri, müşterileri, seyahat veya hizmet sürelerini oluşturan parametreler rassal \rolarak bulunur ve SARP reel dünyadaki problemlere daha yakındır. Çalışmamızda ARP ve SARP \rproblemlerinin matematiksel model yapıları belli başlıklar altında incelenmiştir. Stokastik rotalama \rproblemleminin çözüm zorluğu amaç fonksiyonundaki hesaplanabilirliğinin deterministik rotlama \rproblemlerinden oldukça fazla işlem gerektirmesidir. Stokastik rotalama problemleri literatürde şans kısıtlı ve \ryardımcı eylemli olarak modellenmiştir, bu zor ve karmaşık rassal matematiksel modeller incelenmiştir. \rArdından deterministik ve stokastik araç rotalama problemleri ve son zamanlarda yapılan çalışmalardaki yeni \rgelişmeler incelenmiştir. Daha sonra ARP için literatürdeki kesin ve sezgisel çözüm yöntemleri \rincelenmiştir.\r