Etlik Piliçlerde Ani Ölüm Sendromu, Nedenleri ve Önlemleri

Abstract

Ani ölüm sendromu, etlik piliç üretim endüstrisinde son yıllarda çok ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Ani ölüm sendromu, görünüşte sağlıklı ve hızlı büyüyen etlik civcivlerin hiçbir belirgin semptom göstermeden aniden ölmesi durumudur. Çıkımdan 2 gün gibi erken yaşlardan başlayarak, 42 günlük pazar yaşına kadar tüm yaşlardaki etlik piliçleri etkilemektedir. Ölümler sıklıkla 3-4 haftalık yaştaki etlik piliçlerde görülmektedir. Erkekler dişilerden daha fazla etkilenmektedir. Bu durum nadir olarak diğer kanatlı türlerinde de görülebilmektedir. Ölüm sağlıklı görülen hayvanlarda 12 dakika içerisinde gerçekleşmektedir. Diğer hastalıklardan farklı olarak, ölüm durumunda hayvanlar çoğunlukla sırt üstü yatar pozisyonunda bulunmaktadır. Hastalığın etiyolojisi tam olarak bilinmemektedir. Ani ölüm sendromu, karbonhidrat metabolizması ve laktik asidozise bağlı olarak gelişen hücre zarı bütünlüğünün kaybolması, hücre içi elektrolit dengesinin bozulması, stres ve sonuç olarak da kalp ritim bozukluklarının oluşmasıyla ilişkilendirilebilir. Ani ölüm sendromunu etkileyen etmenler; hayvana, beslemeye ve yönetim-çevreye bağlı faktörler olarak sınıflandırabilir. Nekropsi bulgularında; kalpteki kan, 'Jelly pıhtı' olarak tanımlanan bir yapıdadır. Ani ölüm sendromunu tamamen önleyecek, kontrol altına alacak ve tedavi edecek bir yöntem yoktur. Bu metabolik bozukluk, gelişme oranının hızlı olmasıyla ilişkili olduğundan, hayvanın büyüme hızının yavaşlatılması yönünde bir takım önlemlerin (kalitatif ve kantitatif yem sınırlaması) alınması gerekmektedir. Mevcut derlemede, söz konusu bu sendromun beslemeyle olan ilişkisine ve kontrol altına alınması için gerekli önlemlere değinilmiştir.