Mediation Method in the Solution of Domestic Problems in Islamic Family Law

Abstract

Aile içi problemlerin çözümünde İslam hukukuna uygun, aynı zamanda medeni hukukta uygulanabilir bir yöntem geliştirmeyi amaçlayan tez çalışmamız tahkim, sulh ve arabuluculuk yöntemlerini kapsayan sentez bir yapıya sahiptir. Bu kapsamla önerdiğimiz aile içi problemlerin çözümünde arabuluculuk yöntemi; İslam aile hukukunda Kur'an-ı Kerim'e dayanan tahkim uygulamasını aile birliğini korumak amacıyla üçüncü bir şahsın desteğinin alınması ve tarafların temsil edilmesi yönüyle; İslam hukukunda sulh yöntemini yapılan müzakerelerin öncelikli olarak uzlaşma odaklı barışçıl bir şekilde sonuçlanmasını öncelemesi yönüyle; medeni hukukta arabuluculuk yöntemini ise sürecin mahkeme eliyle ve uzmanlık eğitimi almış, profesyonel bir üçüncü şahsın uzlaştırma amacıyla aracılık yapması yönüyle; kapsamakta ve bu uzlaşma yöntemlerinin birleşiminden oluşmaktadır. İslam aile hukukunda arabuluculuk yöntemi aynı zamanda mahkemeye gitmeden uzlaşma sağlaması amacıyla mahkemelerin iş yükünü azaltmayı, uzman profesyonel üçüncü bir şahsın desteğiyle taraflara manevi destek ve iletişim rehberliği sunmayı, toplumsal bir sorun haline gelen boşanma olgusunu azaltma konusunda katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Türkiye aile yapısına uygun olarak çalıştığımız arabuluculuk yöntemi İslam hukuku, medeni hukuk ve toplumsal yapının özellikleri göz önünde bulundurularak; temel klasik kaynaklar, modern güncel kaynaklar ve disiplinler arası çalışmaların ele alınmasıyla geliştirilen bir yöntemle hazırlanmıştır. Giriş bölümüyle başlayan çalışmamızın ilk bölümünde genel olarak arabuluculuk yöntemi, kavramsal çerçevesi ve tarihsel gelişimi açısından ele alınmış, ikinci bölümde İslam hukukunda arabuluculuğun meşruiyeti değerlendirilmiştir. Sonraki bölümlerde ise İslam aile hukukunda aile içinde yaşanan problemler, nafaka, mehir, boşanma ve hıdâne özelinde ele alınarak arabuluculuk yöntemi ile bu problemlerin çözümü üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak çalışmamızda sulh temelli arabuluculuk yönteminin uygulanabilirliği ele alınmıştır.

This thesis, which aims to develop a method that is suitable for Islamic law and is applicable in civil law in the solution of domestic problems, has a synthesis structure that includes arbitration, conciliation and mediation methods. Within this scope, the thesis consists of a combination of conciliation methods: the first is the arbitration practice, based on the Holy Qur'an in Islamic family law, which is discussed in terms of obtaining the support of a third party and representing the parties in order to protect the unity of family; the second is the conciliation method in Islamic law which is discussed in terms of prioritizing the peaceful conclusion of the negotiations; and the third is the conciliation method in Civil Law, on the other hand, which is discussed in terms of the fact that the process is carried out by the court and in the Turkish society, even if the marriage and divorce issues are officially carried out, the society carries out these procedures together with religious marriage and religious divorce (talak), especially due to religious sensitivities. The conciliation method in Islamic Family Law also aims to reduce the workload of the courts in order to reach a settlement without reaching the courts, to provide moral support and communication guidance to the parties with the support of an expert professional third party, and to contribute to reducing the divorce phenomenon, which has become a social problem. The conciliation method which is studied in accordance with the family structure of Turkey, by taking into account the characteristics of Islamic Law, Civil Law and social structure; it has been prepared with a method developed by dealing with basic classical sources, modern contemporary sources and interdisciplinary studies. In the first part of this study, which starts with the Introduction, the conciliation method, its conceptual framework and historical development are discussed in general, and the legitimacy of conciliation in Islamic Law is evaluated in the second part. In the next section, the problems experienced within the family and how they are handled by Islamic Family Law are studied in the context of alimony, mahr, divorce and hidane. As a result, the applicability of the compromise-based conciliation method is discussed in this study.