Selection of Indigenous Almond Genotypes (Prunus Amygdalus) From Pertek (Tunceli) District

Abstract

Bu araştırma, Tunceli li Pertek ilçesinde doğal olarak yetişen badempopulasyonunda üstün özelliklere sahip olan, genotiplerin belirlenmesi amacıyla2002 ve 2003 yıllarında yapılmıştır. ncelenen genotiplerde ilk çiçeklenme 10 Mart(P-69, P-84) ile 7 Nisan (P-220), tam çiçeklenme 16 Mart (P-2) ile 13 Nisan (P-220), çiçeklenme sonu ise 25 Mart (P-84) ile 18 Nisan (P-220 ve P-232) arasındagözlenmiştir. Genotiplerin yükseltileri 924 m ile 1672 m arasında değişmiştir.ncelenen genotiplerde kabuklu meyve ağırlığı 1.84 g (P-224) ile 9.59 g (P-74),kabuklu meyve boyu 24.00 mm (P-8) ile 42.88 mm (P-74), kabuklu meyve genişliği16.56 mm (P-224) ile 29. 50 (P-74 mm), kabuklu meyve kalınlığı ise 10.60mm (P-216) ile 19.18 mm (P-137) arasında tespit edilmiştir. Meyvede kabuk kalınlığı 1.37mm (P-216) ile 4.97 mm (P-136) arasında saptanmıştır. ç meyve ağırlığı 0.45 g (P-224) ile 1.50 g (P-10), iç meyve boyu 17.42 mm (P-8) ile 29 .91 mm (P-93), içmeyve genişliği 9.56 mm (P-224) ile 16.79 mm (P-137), iç meyve kalınlığı 4.83 mm(P-19) ile 8.58 mm (P-156), iç oran % 10 (P-28 ) ile % 29 (P-216) arasındadeğişmiştir. Çift iç oranı % 0 % 70 arasında kaydedilmiştir. kiz iç oranı tümgenotiplerde % 0 olarak saptanmıştır. ç meyve tadı 82 genotipte tatlı, iç meyverengi 12 genotipte çok açık ve 55 genotipte açık olarak değerlendirilmiştir. Genotipmeyveleri 2 Eylül (P-11) ile 24 Eylül (P-210) tarihleri arasında hasat edilmiştir.Araştırma sonucunda, çiçeklenmesi Nisan ayına sarkan genotipler, içağırlığı 1 gramın üzerinde olan (51 genotip) genotiplerle, ağaç başına verimlilikleriyüksek tahmin edilen genotipler ümitvar olarak değerlendirilmiştir. Bulgular, Pertek(Tunceli) yöresinin zengin badem gen kaynaklarına sahip olduğunu göstermiştir.Anahtar kelimeler: Tunceli, Pertek, Badem, Genotip, Çiçeklenme

Carried out in native almond population of Pertek district (Tunceliprovince) during 2002 and 2003 1998 and 2001, this study aimed at determiningpromising genotypes with respect to almond breeding objectives such as promisingfruit traits, late blooming and high yielding. In the study, 157 native almondgenotypes were investigated. In the investigated genotypes, first booming occurredbetween 10 March and 7 April, and their full blooming dates were observedbetween 16 March and 13 April. The growing altitutes of genotypes ranged from924 m to 1672 m.The investigated almond genotypes had a range of 10.60 mm (P-216) and19.18 mm (P-137) for inshell fruit thickness, 16.56 mm (P-224) and 29.50 (P-74mm) for inshell fruit width, 24.00 mm (P-8) and 42.88 mm (P-74) for inshell fruithigh, 0.45 g (P-224) and 1.50 g (P-10) for kernel weight, 10% (P-28 ) and 29% (P-216) for kernel percentage, 1.37 mm (P-216) ile 4.97 mm (P-136) for shell thicknessand 0-70% for double kernel percentage. Kernel taste was sweet in 82 genotypes.Twin kernel percentage was 0% in all genotypes. Kernel color was extra-light in 12genotypes, and light in 55 genotypes. Nuts of genotypes were harvested from 2September (P-11) to 24 September (P-210).Some selections that have characteristics of late blooming, high yieldingand kernel weight over 1 g (51 selections) were evaluated as promising for futurealmond breeding efforts. Findings revealed that Pertek (Tunceli) located on easternAnatolia was rich in native almond genetic resources.Key words: Tunceli, Pertek, almond, genotype, selection, blooming